2*Тиімді және үйлесімді тамақтану негіздері*1*62*1*

#265

*!Ересек еңбекке жарамды ер адамдар үшін «Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша қарастырылған кәсіби топтың саны

*+5

*4

*6

*7

*8

#266

*!Ересек еңбекке жарамды әйел адамдар үшін «Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша қарастырылған кәсіби топтың саны

*+4

*5

*6

*7

*8

#267

*!Ересек еңбекке жарамды адамдардың тамақтануында «Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша қарастырылған белок, май, көмірсудың оңтайлы арақатынасы

*1: 0,5: 4

*+1: 1: 4

*1:1:3

*1:2:5

*1:3:7

#268

*!Ересек еңбекке жарамды адамдардың тамақтануында «Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша қарастырылған кальций мен магнийдің оңтайлы арақатынасы

*+1: 1,5

*1: 1

*1: 2

*1: 4

*1: 5

#269

*!«Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша ересек адамдардың тәуліктік рационының жалпы энергетикалық құндылығынан белоктың ұсынылған мөлшері

*+12-13,5%

*18-20,5%

*25-30%

*40-45%

*5-8,5%

#270

*!«Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша ересек адамдар үшін тәуліктік тағам рационында жануар текті белок үлесі

*+50-60%

*25-30%

*40-50%

*60-70%

*70-80%

#271

*!«Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша ересек адамдар үшін тәуліктік тағам рационында өсімдік текті белок үлесі

*+25-30%

*40-50%

*50-60%

*60-70%

*70-80%

#272

*!«Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша тәуліктік рационның жалпы құндылығынан рационда көпқанықпаған май қышқылдарының ұсынылған мөлшері

*+6-10%

*15-25%

*30-40%

*45-55%

*60-70%

#273

*!«Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша ересек адамдардың тәуліктік рационының жалпы энергетикалық құндылығынан майдың ұсынылған мөлшері

*+15-30%

*12-14%

*56-58%

*60-65%

*70-75%

#274

*!«Қазақстан Республикасы халқының әртүрлі топтарының тағамдық заттектер мен энергияға физиологиялық қажеттілік нормалары», Астана – 2012 ж. бойынша ересек адамдардың тәуліктік рационының жалпы энергетикалық құндылығынан көмірсудың ұсынылған мөлшері

*+55-65%

*12-14%

*27-30%

*63-69%

*70-75%

#275

*!Ересек адамның аскорбин қышқылына деген тәуліктік қажеттілігі (мг)

*1-3

*5-10

*20-30

*50-60

*+70-80

#276

*!Ересек дені сау адамның кальцийге деген қажеттілігі құрайды (мг)

*100

*600

*300

*1500

*+1000

#277

*!Ересек адамның фосфорға деген тәуліктік қажеттілігі (мг)

*100

*800

*300

*1500

*+1200

#278

*!Ересек адамның магнийге деген физиологиялық қажеттілігі (мг)

*1000

*+400

*800

*200

*50

#279

*!Ересек адамның йодқа деген физиологиялық қажеттілігі(мкг/тәу)

*+150

*300

*450

*500

*50

#280

*!Ер адамның темірге деген физиологиялық қажеттілігі (мг)

*5

*30

*18

*25

*+10

#281

*!Әйел адамның темірге деген физиологиялық қажеттілігі (мг)

*5

*30

*25

*10

*+18

#282

*!Ұжымдық тамақтануды бағалаудың негізгі әдісі

*тамақтану күнделігін құрастыру

*+статистикалық

*сұрау-өлшеу

*бюджеттік

*баланстық

#283

*!Нақты тамақтануды терең зерттеуде қолданылатын әдіс

*анкеталық

*бюджеттік

*баланстық

*+лабораториялық

*24-сағаттық еске түсіру

#284

*!Халықтың тамақтануын жайма-мәзір бойынша зерттеу жүргізіледі

*тексерушілер анкета толтыру арқылы жүргізіледі

*бірнеше жылдар барысында жыл бойына жүргізіледі

*+күнделікті толтыратын дастархан мәзірі бастапқы объект болып табылады

*бір айдың есебі негізінде бір адамның бір айда тағам өнімін тұтынуын есептеуге болады

*тамақтық және биологиялық құндылығының негізі көрсеткішін анықтау үшін тәуліктік рациондағы тағамға күнделікті лабораториялық зерттеу жүргізіледі

#285

*!Тамақтанудың әлеуметтік-экономикалық негіздерін зерттеудің негізгі әдістерінің бірі

*сұрау-өлшеу

*+баланстық

*анкеталық

*химиялық

*өлшеу

#286

*!Жаппай есеп беру материалдары келесі әдісте қолданылады

*өлшеу

*анкеталық

*+баланстық

*сұрау-өлшеу

*лабораториялық

#287

*!Халықтың нақты тамақтануы жағдайына байланысты тамақтану статусының түрлері

*оңтайлы, артық

*оңтайлы, оң, теріс

*қолайлы, қолайсыз

*оңтайлы, жеткіліксіз

*+мөлшерлі, артық, жеткіліксіз

#288

*!Тамақтанудың сандық сипаттамасын анықтайды

*+қуаттылығы

*тағам қабылдау жиілігі

*тағам қабылдау арасындағы аралық

*макронутриенттермен қамтамасыз етілуі

*витаминдер мен минералдық заттектердің болуы

#289

*!Халықтың нақты тамақтануын зерттеудің негізгі бағыттарының бірі

*бюджеттік

*баланстық

*биохимиялық

*индивидуалды

*+әлеуметтік-гигиеналық

#290

*!Аса күшті қажет ететін халықтың нақты тамақтануын зерттеу әдісі

*+өлшеу

*анкеталық

*бюджеттік

*баланстық

*лабораториялық

#291

*!Тері-май қабаттарының қалыңдығын өлшейтін құрал

*гемакью

*+калипер

*спирометр

*калориметр

*лактоденсиметр

#292

*!Жанұялық немесе жеке тамақтануды зерттеу әдістерінің бірі

*баланстық

*бюджеттік

*+анкеталық

*дастархан мәзірі бойынша зерттеу

*есеп беру бойынша тамақтануды зерттеу

#293

*!Бірдей рацион қабылдайтын ұжымдардың ұйымдастырылған тамақтануын зерттеу әдісі

*баланстық

*бюджеттік

*анкеталық

*салмақ өлшеу

*+дастархан мәзірі бойынша

#294

*!Халықтың тамақтануын зерттеуде баланстық әдістің мәні

*тамақтану сипатындағы ауытқуларды бекітуге мүмкіндік береді

*тұрғындардың кейбір топтарының тамақтануының ерекшелігі және сипаты туралы мәліметтер алуға болады

*+жан басына сол немесе басқа тамақ өнімінің орташа тұтынуын бекітуге мүмкіндік береді

*тұрғындардың әртүрлі топтарының өмір сүру жағдайының динамикасы мен деңгейі туралы ақиқат мәлімет береді

*дұрыс емес тамақтануымен байланысты ауруларды жою шараларының тиімділігін анықтауға мүмкіндік береді

#295

*!Халықтың тамақтануын сұрау-өлшеу әдісімен зерттеуде тексеру ұзақтығы

*аптасына 3 күн

*жыл бойы күнде

*жарты жылда 25 күннен

*әр жыл мезгілінде екі күн

*+әр жыл мезгілінде 7-14 күннен

#296

*!Нақты тамақтануды зерттеуде сұрау-өлшеу әдісі нәтижесінің тиімділігі байланысты

*дұрыс емес тамақтанумен байланысты ауруларды жоюға бағытталған шаралар

*жанұялардың табысы мен шығысына ұқыпты есеп жүргізуге

*зерттеу жүргізу уақытына (таңғы, түскі, кешкі зерттеулер)

*+зерттелінетін жанұялардың санына, дұрыс таңдалуына

*анкетаға кіретін сұрақтардың дұрыстығына

#297

*!Тамақтанудың әлеуметтік-экономикалық негіздерін зерттеу әдістері болып табылады

*анкеталық

*+бюджеттік

*сұрау-өлшеу

*салмақ өлшеу

*химиялық өлшеу

#298

*!Ұйымдастырылған ұжымдағы нақты тамақтануды зерттеуде, нәтижелері дәлірек болуы үшін ас мәзірінің жаймасын бір жылда зерттеу күндері кем болмауы тиіс

*90-100 күннен

*+72-80 күннен

*30-60 күннен

*14-21 күннен

*4-7 күннен

#299 күннен

*!«Тамақтану статусы» түсінігі

*денсаулық жағдайы

*организмнің жалпы жағдайы

*+бұрынғы және нақты тамақтануының әсер етуі

*организмнің нақты тамақтануының көрсеткіштері

*тағамдық заттектердің метоболизмінің ерекшеліктері

#300

*!Д витаминінің қосымша мөлшері қажет

*азық-түлік тауарларын сатушыларға

*+ана сүтімен қоректенетін балаларға

*еңбек ауырлығы орташа жұмысшыларға

*ақыл-ой еңбегімен айналысатын адамдарға

*ауыр жүк транспорттарының жүргізушілеріне

#301

*!Қарт адамдардың тамақтануында кальцийдің ерекше маңызы

*+сүйектің қатаюы үшін қажет

*антиспастикалық және тамыр кеңейткіш әсер етеді

*ішек жиырылғыштығын және өт бөлінуін баяулатады

*қарттар организмінде темірдің сіңуін ынталандырады

*организмнен су мен натрий хлоридінің шығуын жоғарылатады

#302

*!Ақыл-ой еңбегімен айналысатын адамдардың тамақтануының негізгі ұстанымдары

*цитрустарды шектеу

*қанттың үлесін ұлғайту

*тамақтануды минималді шектеу

*рационда сұйықтықтың үлесін ұлғайту

*+рационда липотропты заттарды ұлғайту

#303

*!Балалар рационында жануар текті белоктардың анық жетіспеушілігінде дамитын аурулар

*цинга

*семіздік

*қант диабеті

*+квашиоркор

*алиментарлық дистрофия

#304

*!Белоктың көп мөлшерде түсуі қартайған организмге әсерін тигізеді

*аминоқышқылдардың түсуін жоғарылатады

*организмнің жалпы жағдайын жақсартады

*дене салмағының артуына алып келеді

*зат алмасуды жақсарту

*+атерогенді әсер етеді

#305

*!Қарттардың тамақтануындағы ең қолайлы көмірсулар

*глюкоза

*гликоген

*крахмал

*сахароза

*+клетчатка

#306

*!Онкологиялық аурулардың дамуын анықтайтын факторлар

*тұрақты физикалық белсенділік

*+артық дене салмағы мен семіздік

*тағамдық талшықтарды тұрақты тұтыну

*кальций, мырыш, селенді қосымша қолдану

*рационда соя және балық өнімдерінің артық мөлшері

#307

*!Қарт адамдарда остеопороздың алдын-алуды анықтайтын факторлар

*гормоналді дисфункция

*белокты шектен тыс тұтыну

*дене салмағының төмен болуы

*ішімдікті шектен тыс қабылдау

*+оңтайлы күн сәулесімен емдеу

#308

*!Онкологиялық аурулардың алдын-алуды анықтайтын факторлар

*+биофлавоноидтар, изофлавондар, каротиноидтар

*өте ыстық сусындар мен өнімдер

*көп циклді ароматты көмірсулар

*ұзақ сақталатын ет өнімдері

*жануар текті майлар

#309

*!№3 емдәмнің мақсаты (іш қатумен сипатталатын созылмалы ішек ауруларында)

*максимальды механикалық, химиялық және термиялық аялау

*көмірсулар алмасуын қалыптастыруға жағдай жасау

*қан айналымының бұзылыстарын жақсарту

*+ішек қызметінің қызметін қалыптастыру

*май алмасуының бұзылыстарын ескерту

#310

*!№4 емдәм тағайындалатын аурулар

*қант диабеті

*атеросклероз

*жіті пиелонефрит

*асқазанның ойық жарасы, гастриттің өршуі

*+жіті және іш кетумен сипатталатын созылмалы ішек ауруларының өршуінде

#311

*!№5 емдәм тағайындалатын аурулар

*+бауыр және өт жолдары

*гипертониялық ауру

*туберкулез

*қант диабеті

*семіздік

#312

*!Тамақтану жеткіліксіздігінің аурулары

*семіздік

*өт тас ауруы

*+авитаминоз

*гипертониялық ауру

*сүйектің тығыздығы мен құрылымының бұзылуы

#313

*!№6 емдәм берілетін аурулар

*туберкулез

*+подагра және зәр-қышқылды диатез

*жіті пиелонефрит

*созылмалы гепатит

*секреторлық жеткіліксіздігі бар гастрит

#314

*!№7 емдәм тағайындалатын аурулар

*ішектің секреторлық жеткіліксіздігі бар гастрит

*секреторлық белсенділігі жоғары гастрит

*+жіті және созылмалы пиелонефрит

*өт - тас аурулары

*подагра және зәр қышқылды диатез

#315

*!Созылмалы нефрит және бүйрек жеткіліксіздігі бар кезінде тағам өнімдерін ас шеберлік өңдеу түрі ұсынылады

*+тұзсыз, қайнатылған

*маринадталған

*қуырылған

*тұздалған

*қақталған

#316

*!№8 емдәм берілетін аурулар

*жіті жүрек жеткіліксіздігінде

*жіті бүйрек жеткіліксіздігінде

*бауыр циррозында

*+семіздікте

*тубекулезде

#317

*!Артық тамақтану аурулары

*анемия

*+семіздік

*тағамдық аллергия

*ішімдікті шектен тыс тұтыну

*нутриенттер алмасуының туа пайда болған бұзылыстары

#318

*!Семіздікте қолданылатын жеңілдетілген емдәмдер

*ұнды

*лимонды

*апельсинді

*макаронды

*+сүтті - айранды

*+салатты, сүзбелі

#319

*!Дене салмағының индексі бойынша қалыпты дене салмағының көрсеткіші

*25-29,9

*30-39,9

*+18,5-24,9

*18,5 төмен

*40 және одан жоғары

#320

*!Дене салмағының индексі бойынша дененің артық салмағының көрсеткіші

*+25-29,9

*30-39,9

*18,5-24,9

*18,5 төмен

*40 және одан жоғары

#321

*!Семіздік кезінде ұсынылатын өнімдер

*ұнтақ жармасы

*макарон өнімдері

*+клетчаткаға бай өнімдер

*майлы және ащы тұздықтар

*тәбетті жоғарылуға арналған дәмдеуіштер

#322

*!Дене салмағының индексі бойынша семіздіктің жеңіл дәрежесінің көрсеткіші

*35-39,9

*25-29,9

*18,5-24,9

*+30-34,9

*40 және одан жоғары

#323

*!№13 емдәмнің тағайындалатын аурулар

*семіздік

*+жіті жұқпалы аурулар

*созылмалы гастрдуоденит

*жүрек қан -тамыр жүйесінің аурулары

*бауыр және өт жолдарының аурулары

#324

*!Емдік – профилактикалық тамақтанудағы рациондар саны

*екі

*төрт

*+бес

*жеті

*алты

#325

*!Емдік – профилактикалық тамақтануды ұйымдастыруды бақылау іске асырылады

*+медициналық қызметкер

*цех бөлімінің бастығы

*өндіріс жетекшісімен

*ас үйінің қызметкері

*аусым бастығы

#326

*!№1емдәм тағайындалатын аурулар

*атеросклерозда

*бауыр циррозында

*нефротикалық синдромда

*+асқазан ойық жарасы, гастриттің өршуі

*подагра және зәр - қышқылды диатезде

#327

*!Теміртапшылықты анемияның себептері

*тұқым қуалаушылық

*кальцийдің көп мөлшерде түсуі

*жармаларды жеткіліксіз қолданғанда

*+тағамда темірдің тапшылығында, қан кетуде

*тағам рациоында витаминдердің өте көп болғанда