IV.Жаңа сабақты бекіту.
Оқушыларға Қазақстанмен салытыру беріледі.
Феодалдық бытыраңқылық терминің қалай түстінесіндер ?
Оқушыларға әр кінәздікті таңдау бойынша алып, оны сипаттау беріледі. Оқушылар өз таңдаған кінәздікті қайталап, оның географиялық орналасуын, Киев кінәздәгәне бағынбау себебін түсіндіреді.
Владимир Мономахтың рөлі қандай ?
V. Бағалау:
Әбішев С. - __________;
Жақұпов Ә. - __________;
Нұржанова А. - __________;
Смағұлова Г. - __________;
Сұлтанова М. - __________;
Алашбаев Н. - __________.
VI. Үйге тапсырма: параграф 35, оқу, мәтін астындағы сұрақтарға жауап беру.
Сынып: 7 «а». Сабақ №:____________ Күні:__________
Пән: Ортағасырлардағы дүниежүзі тарихы.
Сабақтың тақырыбы: Моңғол-татар шапқыншылығы.
Сабақтың мақсаты:
Моңғол мемлекетінің құрылуы, саяси құрылымы, басқыншылық саясаты және ұлы қолбасшы Шыңғысхан өмірі туралы мағлұмат беру;
артамен жұмыс жасауға, өз бетінше қорытынды жасауға, ізденіске дағдыландыру, ойлау қабілеттерін дамыту;
Адамгершілікке, өз Отанын, елін сүюге тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:аралас
Әдісі: шағын дәріс, баяндама, белсенділік арттыру.
Сабақтың барысы:
Сабақтың жоспары : I. Ұйымдастыру кезеңі.
II. Үй тапсырмасын тексеру.
III.Жаңа сабақ.
IV.Жаңа сабақты бекіту.
V. Бағалау.
VI.Үйге тапсырма.
І. Ұйымдастыру кезеңі
Оқу құралын тексеріп түгелдеу.
Оқушыларды түгендеу.
Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ІІ.Үй тапсырмасын сұрау:
ХІІІ ғасырдағы Русь, оның саяси жағдайы ?
Моңғол шапқыншылығы қарсаңындағы Русьтың сипаты.
Моңғолдардыңмемлекеті қай уақытта құрылды ?
Жаңа сабақтың жоспары:
Моңғол мемлекетіне шолу.
Моңғолдардың саяси құрылымы.
Шапқыншылықтың басталуы.
Қазақстан, Ресей, Орта Азия, Каказ аумақтарын жаулап алуы.
III.Жаңа сабақ.
Татар-монғол тайпаларының саяси жағынан басын біріктіріп, монғол феодалдық мемлекетінің негізін салушы Тэмуджин болды. Ол 1155 ж. ірі ноян Есүхей батыр отбасында туылған.
Тэмуджин ер жете келе қол астына монғолдардың барлық тайпаларын біріктіреді. 1206 ж.ы көктемде Онан өзені жағасында Тэмуджинді жақтаушы монғол ақсүйектерінің құрылтайы болып оны Шыңғыс хан деген атпен монғолдардың әміршісі етіп жариялайды. Шыңғыс хан әскери-ұйымдастыру принципін мемлекеттік құрылыстың негізі етіп алады. Елдің бүкіл жері мен халқы он қанат (барунғар), сол қанат (жоңғар) және орталық (гол) атты үш әскери әкімшілік округке бөліп, әрбір округте он мың адамнан тұратын бірнеше түмгелер (түмендер) болды. Олар өз кезегінде «мыңдық», «жүздік», «ондықтан» тұрды.
1207—1208 жж. қысында Шыңғыс ханның үлкен баласы Жошы Енесей қырғыздарын және Сібірдің оңтүстігіндегі басқа да «орман халықтарын» бағындырды. 1208-1209 жж. Шыңғыс ханәскерлері тұтқиылдан шабуыл жасап, танпұттық Си ся мемлекетін күйретті. Шыңғыс ханның қахарынан сескенген қазіргі Шығыс Түркістан аймағындағы ұйғырлар монғолдарға өз еркімен берілді.
«Яса» («Жаса») - XIII ғасырдың басында Монғол мемлекеті мемлекет баскару үшін ортақ, жазбаша баянды етілген күкықтық нормалар мен заң ережелерін бекітті. Зандар мен ережелердің жиынтығы Шыңғысханның «Ұлы ясасы» деп аталды. Ясаның талабын орындамаған хан тұқымының мүшелері қатаң жазаланатын болды. Монғол хандары «Ясаны» ел басқаруда үзақ жылдар бойы басшылыққа алып отырды. Алайда «Ясаның» қағидалары жергілікті халықтың әдет-ғұрпы мен құқығына сәйкес келмейтін еді. Осының негізінде «Яса» заңын талап етушілер мен оны орындауға тиіс карапайым халық арасында қақтығыстар болып тұрды.
Шыңғысханның шапқыншылығы
Қытай
Қазақстан аумағы, Жетісу жері. 1211 жыл. 1218 ж. Отырар.
1220 ж. Моңғол жасақтары бірігіп, Орта Азияға шабуыл жасай бастады.Бұхара мен Самарқан. Мауараннахр.
Марага, Нахичеван, Байлакан қалалары. Шемаха қаласы. Әскерлерді Жебе мен Сүбедей басқарды. Дербент.
Моңғолдардың орыс жерлерін шабуылдау олардың шығыс аумақтарынан басталды.
