6. Сабақтың мазмұны

Студенттердің өздері орындайтын жұмыстар:

1. Адреналиннің бақа көзінің қарашығына әсері.

2. Адреналиннің бақа жүрегіне тигізетін әсері.

3. Мәселелік есептердің шешімін табу.

3.2. "Ісб физиологиясы" тақырыбы бойынша мәселелік тапсырмалар

Келесі функциялардың бұзылуы қандай гормондардың өндірілуінің бұзылуымен байланысты:

№1. Жасөспірім, жасы 15, шағымы: жалпы әлсіздік, тез шаршайды, саусақтар мен табандарының үлкеюі, бойы 193 см, дене салмағы 88,7 кг., бет пішіні біршама іріленген (мұрыны, еріні, иегі).

№2. Қыз бала, жасы 12, бойы 171 см. (жасына сәйкес-154 см), дене салмағы 70,4 кг (жасына сәйкес қалыпты жағдайда 40 кг) бет пішіні іріленген, аяқ - қолының саусақтары ұзын, беттерінде безеу бар, көп терлейді.

№3. Қыз бала, жасы 5-те, бойы 78,5 см, дене салмағы 8,1 кг, бас шеңбері 1 жасқа сәйкес келеді. Дене пропорциясы қалыпты, терісі қара торы, ақшыл жерлері бар, құрғақ. Ақыл-естің дамуы жасына сай.

№4. Ер бала, 10 жаста, бойы 87 см, дене салмағы 12 кг, ақыл-есі кем адамның бет-әлпеті, тілі үлкен, ер тәрізді мұрын, аяқ-қолы қысқа, психикалық дамуы қалыпты жағдайдан ауытқыған.

№5. Ер бала, жасы 10. Шағымы: шөлдейді, тәулігіне 11 л сұйықтық ішеді, әлсіздік, тәбеті нашар, зәр тығыздығы қалыпты жағдайдан төмен, зәрде қант жоқ, қандағы глюкоза деңгейі қалыпты жағдайда.

№6. Қыз бала, жасы 10. Шағымы: шөлдейді, полиурия, әлсіздік, тәбеті нашар, қан және зәр анализдерінде гипергликемия мен глюкозурия жоқ.

№7. Ер бала, жасы 2,5. Екінші жыныстық ерекшеліктерінің тез дамуы, жиі эрекция, дауысы төмен, дене бітімінің тез дамуы.

№8. Ер бала, жасы 8-де, бойы 79 см, дене салмағы 10 кг, дене терісі бозғылт, құрғақ, қабыршақталған, шашы сирек. Бас сүйегі үлкен, мұрын кеңсірігі түсіп кеткен. Бала тек отырады, өз бетімен тұра алмайды, сөйлей алмайды. Интеллект төмен.

№9. Әйел, жасы 40-та. Шағымдары: әлсіздік, тез шаршайды, тәбеті нашар, ұйқышылдық басым. Беті мен қолының саусақтары қатты іскен, жанары нашар, қарт адамның түрі.

№10. Ер адам, жасы 42-де, тамыр соғысы (пульс) жиі, ширығуы жоғары, ритмі дұрыс емес, жүйкесі жұқарған, тыныс алуы үстіртін, тәбеті жоғары, зат алмасуы қозғыш, дененің жүдеуі байқалады, терісі ылғалды, экзофтальм, қалқанша безі біршама үлкейген.

№11. Әйел, жасы 35-те, қалқанша безі өте үлкейген, зат алмасуы төмен, көңіл-күйі селқос, денесі пропорционал емес, аяқ-қолдары қысқа, қисық, кретинизм, таулы ауылда өмір сүрген.

№12. Қыз бала, 12 жаста, шағымы жиі тырыспа, табан және қол саусақтарының өте күшті құрысуы, ларингоспазм (көмейдің тарылуы).

№13. Адам тәулігіне 11 л-ге жуық сұйықтық ішеді, тәулігіне зәрдің мөлшері 8-9 л-ге жуық, меншікті салмағы қалыпты жағдайдан төмен, гипергликемия мен глюкозурия байқалмайды.

№14. Адамның шағымы: солғындық, тәбеті нашар, ентігу. Гипотония, әлсіздену, теріде қола түс пайда болады, кейде құрысу байқалады.

№15. Адамда шөлдеу, полиурия, ашығу сезімі, біраз осыған қарамастан науқастың жүдеуі байқалады, терісі құрғақ және қышиды, қан мен зәр анализінде гипергликемия мен глюкозуриясы байқалады.

№16. Адам тәулігіне 8 л сұйықтық ішеді, арықтаған, тез әлсіздік пен бас айналуға шағымданады, тәуліктік зәр мөлшері 5 л-ге жуық, гипергликемия, глюкозурия.

ІСБ физиологиясы тақырыбы бойынша мәселелік есептердің жауабы:

Функционалдық бұзылыстар келесі себептерге байланысты:

№1. Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гиперфункциясы, СТГ өнімінің көбеюі.

№2. Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гиперфункциясы, СТГ өнімінің көбеюі.

№3. Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гипофункциясы, СТГ өнімінің азаюы.

№4. Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гипофункциясы, СТГ және ТТГ өнімінің азаюы.

№5. Нейрогипофиз қызметінің бұзылуы, АДГ өнімінің төмендеуі.

№6. Нейрогипофиз қызметінің бұзылуы, АДГ өнімінің төмендеуі.

№7. Эпифиз қызметінің бұзылуы, гиперфункция.

№8. Қалқанша бездің гипофункциясы, өмірінің алғашқы күнінен бастап тироксин гормонының жеткіліксіздігі.

№9. Қалқанша бездің жүре пайда болған, жыныстық жетілу кезеңінің дамуынан кейінгі гипофункциясы.

№10. Қалқанша бездің гиперфункциясы.

№11. Тағам мен суда йодтың жеткіліксіздігімен байланысты қалқанша без қызметінің жеткіліксіздігі.

№12. Қалқансерік безі қызметінің бұзылысы, паратгормон өнімінің жеткіліксіздігі.

№13. Нейрогипофиз қызметінің бұзылысы, АДГ жеткіліксіздігі.

№14. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының жеткіліксіздігі, соның ішіне минералокортикоидтар өнімінің жеткіліксіздігі.

№15. Ұйқы безі гормоны, инсулин өнімінің жеткіліксіздігі.

№16. Ұйқы без қызметінің бұзылысы, инсулин жеткіліксіздігі.

ІСБ бойынша тест сұрақтар

Дурыс жауапты таңдаңыз:

1.Глюкокортикоидтардың түзілуін реттейтін гормон:

1. Окситоцин

2. Соматотроптық гормон

3. ЛЮ гормон

4. глюкагон

5. Адренокортикотропты гормон

2. Окситоцин түзіледі:

1. бүйрек үсті безінде

2. қалқанша безінде

3. аденогипофизде

4. нейрогипофизде

5. қалқанша маңындағы безде

3. Тироксин түзіледі:

1. бүйрек үсті безде

2. аналық безде

3. гипофизде

4. қалқанша безде

5. нейрогипофизде

4. Көмірсу алмасуына әсер етеді:

1. глюкагон, паратгормон

2. адреналин, альдостерон

3. инсулин, окситоцин

4. инсулин, глюкокортикоидтар

5. тимозин, паратгормон

5. Гормондар:

а тирокальцитонин

б инсулин

в глюкагон

г тироксин

д паратгормон

әсер етеді:

1. Зат және энергия алмасуын, жылу түзілуін, жүрек жиырылу күшімен жиілігін жоғарылатады

2. Бауырдағы гликогеннің ыдырауын жоғарылатады

3. Қандағы кальцийдің деңгейін жоғарылатады

4. Қандағы глюкозаның деңгейін төмендетеді, белок синтезін жоғарылатады

5. Қандағы кальцийдің деңгейін төмендетеді

Жауаптары:

1. А-5, Б-4, В-2, Г-1, д-З

2. А-1, Б-2, В-З, Г-4, д-5

3. А-2, Б-З, В-4, Г-5, д-1

4. А-З, Б-2, В-1, Г-4, д-5

5. А-4, Б-З, В-5, Г-2, д-1

Сәйкестігін табыңыз:

6. Бүйрек үсті безінің қыртыс қабатының гормондары әсер етеді:

1. жыныс

2. минералкортикоидтар

3. глюкортикоидтар

1. Су мен тұз алмасуының

2. Көмірсу, белок, май және энергия алмасуына, қабынуға қарсы әсер етедібладают противовоспалительным действием

3. Балалардағы 2-ші жыныс белгілерінің пайда болуына және жыныс бездерінің қызметіне әсер етеді

Жауабы:

1. А-1,Б-2,В-3

2. А-З,Б-1,В-2

3. А-2, Б-З, В-1

7. Гормондар - бездерде түзіледі:

1 адреналин 1. Бүйрек үсті безді милы қабаты

2 соматотроптық гормон 2. Ұйқы безі

3 паратгормон З. Қалқанша маңындағы без

4 инсулин 4. Гипофиздің алдыңғы бөлігі

5 тироксин 5. Қалқанша без

Жауаптары:

1. А-2, Б-1, В-4, Г-5, д-З

2. А-З, Б-2, В-5, Г-4, д-1

З. А-4, Б-5, В-1, Г-З, д-2

4. А-1, Б-4, В-З, Г-2, д-5

5. А-5, 5-1, В-2, Г-З, д-4

8. Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гормоны:

1.глюкагон

2.вазопрессин

3.СТГ

4.адреналин

5.норадреналин

9 . Гипофиздің алдыңғы бөлігінің гормоны:

1.тироксин

2.паратгормон

3.АКТГ

4.альдостерон

5.глюкагон

10 .Минералокортикоидтарды атаңыз:

1.Кортизон

2.Гидрокортизон

3.Альдостерон

4.Инсулин

5.Окситоцин

11. Гипофиздің ортаңғы бөлігінің гормоны:

1.Меланоцитостимулдеуші

2.Инсулин

3.Мелатонин

4.Паратгормон

5.АКТГ

12.Инсулиннің организмдегі физиологиялық әсері:

1.Қандағы глюкоза деңгейін төмендетеді;

2. Қандағы глюкоза деңгейін жоғарылатады;

3. Қандағы кальцийдің деңгейін төмендетеді

4.Энергия аламсуын жоғарылатады.

13. Тирокальцитонинің физиологиялық әсері:

1. Қандағы глюкоза деңгейін жоғарылатады;

2. Қандағы кальцийдің деңгейін төмендетеді

3.Жүрек қызметін жоғарылатады.

4.Диурезді төмендетеді.

5.Өсу және дамуды жоғарылатады.

14. Глюкагонның физиологиялық әсері :

1. Қандағы глюкоза деңгейін төмендетеді;

2. Қандағы глюкоза деңгейін жоғарылатады.

3.Калийдің реабсорбциясын жоғарылатады

4.Вазоконстриктор

5.Вазодилятатор

15 . Гипофиздің артқы бөлімінің гормоны.

1.Адреналин

2.Кортизон

3.Норадреналин

4.Глюкагон

5.Вазопрессин

16. Серотониннің түзілетін орны:

1.мида, ішек қарында, бронхыда, гипоталамуста.

2.Қалқанша безде.

3. Қалқанша маңындағы безде.

4.Гипофиз.

5.Ұйқы безі.

17 .Простагландер түзіледі:

1.Айыршық безде

2.Ұйқы безде.

3.Ұрық сұйықтығында, организмнің көптеген тіндерінде.

4.Бүйрек үсті безде.

5. Қарынның шырышты қабығында.

18. Паратгормон түзіледі:

1. бүйрек үсті безде

2. қалқанша маңындағы безде

3. гипофизде

4. қалқанша безде

5. нейрогипофизде

19. Гормондар тікелей өтеді:

1. қанға

2. синапстық саңылауға

3. ликворға

4. ішек-қарынға

5. жүйке ұштарына

20. Ризилинг-факторлар түзіледі:

1. гипофиздің алдыңғы бөлігінде

2. гипофиздің артқы бөлігінде

3 . гипофиздің ортаңғы бөлігінде

4. таламус

5. Ұйқы безі