- •Жалпы физиология Студенттерге арналған әдістемелік оқу - құралы Алматы, 2013 ж.
- •1. Қозғыш тіндер физиологиясы і. 1.1. Тақырып: Қозғыштық. Қозғыштықтың көрсеткіштері. Қозғыш тіндердің биоэлектрлік құбылыстары.
- •VI. Студенттердің өзіндігінен дайындалуға арналған сұрақтар:
- •V. Ақпараттық дидактикалық бірлестік.
- •Жұмыс №1. Бақаны қимылсыздандыру тәсілі.
- •Жұмыс №2. Жүйке-ет препаратын даярлау тәсілі.
- •Жұмыс №3. Қозу табалдырығын тура және жанама тітіркендіру арқылы анықтау әдісі.
- •Жұмыс № 4. Қозатын тіндердегі биоэлектрлік құбылыстар.
- •4.1. Гальванидің бірінші тәжірибесі.
- •4.2. Гальванидің екінші тәжірибесі (металсыз жиырылу).
- •Жұмыс № 5. "Екінші тетанус" тәжірибесі (Маттеучидің тәжірибесі).
- •Жұмыс № 6. Электромиография.
- •Жұмыс № 7. Жақ еттерінің биологиялық потенциалдарын жазып алу.
- •Жұмыс № 8. Хронаксиметрия.
- •VI. Студенттердің өзіндігінен дайындалуға арналған сұрақтар:
- •V. Ақпараттық дидактикалық бірлестік. Зертханалық жұмыстарды жүргізу әдістері мен аннотациясы.
- •Балалар қозғалтқыш аппаратының жас ерекшелігі
- •Парабиоз. Синапстардың физиологиялық қасиеттері.
- •Vі. Студенттердің өзіндігінен дайындалуға арналған сұрақтары:
- •V. Ақпараттық дидактикалық бірлестік. Зертханалық жұмыстарды жүргізу әдістері мен аннотациясы. Жұмыс №1. Жүйке талшығы бойымен қозудың жеке өтуі.
- •Жұмыс №2. Жүйке талшықтарының қажымауы.
- •Жұмыс №3. Парабиоз.
- •Жұмыс №4. Қозудың жүйке талшығы бойымен екі бағытта тарауы.
- •Жұмыс №5. Жүйкенің тұтастығы туралы заң.
- •Жұмыс №6. Жүйке-бұлшықет түйіспесіндегі қозу өтуінің бұзылуы.
- •Ерте онтогенездегі қозғалтқыш нейромотор бірлігінің сипаттамасы.
- •1.4. Қозғыш ұлпалар физиологиясына арналған ситуациялық есептер
- •Қозғыш тіндер физиологиясы бойыншы тест сұрақтары
- •2. Орталық және вегетативтік жүйке жүйесі физиологиясы
- •2.1. Тақырып: Орталық жүйке жүйесінің рефлекстік қызметі. Жұлын рефлекстері. Рефлекс уақыты
- •III. Сабақтың мақсаты:
- •IV. Студенттердің өздігінен дайындалуына арналған сұрақтар:
- •Ақпараттық-дидактикалық жиынтық.
- •2.2. Тақырып: Жүйке орталықтары, олардың физиологиялық қасиеттері. Ожж-дегі тежелу. Ожж-нің рефлекстерді үйлестіру (координациялау) қызметі.
- •III.Сабақтың мақсаты:
- •IV. Студенттердің өздігінен дайындалуына арналған сұрақтар:
- •V. Ақпараттық-дидактикалық жиынтық.
- •Бір ізді жинақы қозу Кеңістіктік жинақы қозу
- •I. 2.3. Тақырып: Вегетативтік жүйке жүйесі. Ми бағанасының тонустық рефлекстері.
- •III. Сабақтың мақсаты:
- •IV. Студенттердің өздігінен дайындалуына арналған сұрақтар:
- •Ақпараттық-дидактикалық жиынтық.
- •2.4. Мәселелік тапсырмалар:
- •11. Парасимпатикалық жүйке жүйесінің 1-нейрондарының орналасқан жерлері:
- •12. Ахилл рефлексінің жұлындағы орталығы
- •13. Рефлекс доғасы звеносы мен қызметі арасындағы сәйкестілік
- •14. Тізе рефлексінің жұлындағы орталығы
- •15. Рефлекстің орталық уақыты дегеніміз -
- •3. Ішкі сөлініс бездер физиологиясы
- •III. Сабақтың мақсаты: Студент білуі қажет:
- •Студент орындауы қажет:
- •IV. Студенттердің өздігінен дайындалуына арналған сұрақтар:
- •Ақпараттық дидактикалық жиынтық:
- •Сабақтың мазмұны
- •3.2. "Ісб физиологиясы" тақырыбы бойынша мәселелік тапсырмалар
- •4. Қосымша
- •Арқылы қозудың таралу механизмі.
- •Ұсынылатын әдебиеттер тізімі Негізгі әдебиеттер:
- •Қосымша әдебиеттер:
- •Негізгі әдебиеттер:
- •Қосымша әдебиеттер:
- •Ағылшын тілінде:
- •Қосымша әдебиеттер:
- •Қозғыш тіндер физиологиясы................................................ .........3
Қозғыш тіндер физиологиясы бойыншы тест сұрақтары
1. Қозғыштық қасиеті жоқ ткань:
Без
көлденең жолақ қанқа еті
көлденең жолақ жүрек еті
сүйек
бірыңғай салалы ет
2. Деполяризация фазасы қандай ионның өтуіне байланысты:
К+ клеткаға кіруіне
К+ клеткадан шығуына
Na+ клеткаға кіруіне
Na+ клеткадан шығуына
Nа+ қозғалысының тоқталуына
3. Бұлшық ет талшықтарының ұзындығы өзгермей жиырылуы:
А. Изотониялық
B. Ауксотониялық
С. Изометриялық
D. Тетанустық
Е. Фазалық
4. Тісті тетанус қай жиілікпен байланысты:
1 Гц
5 Гц
10-20 Гц
20-30 Гц
30-40 Гц
5. Бақа бұлшық етінің жеке жиырылу уақыты:
0,01 с
0,05 с
0,08 с
0,12 с
0,16 с
6. А типті жүйке талшығы бойымен қозудың ең төменгі жылдамдығы:
Аα
Аβ
Аγ
Аδ
А дельта
7. Ет талшықтарының жиырылуына әсер ететін негізгі иондар:
Nа+
К+
СІ-
Са++
Mg++
8. Парабиоз, түсіндіріледі:
Лабилдіктің төмендеуімен;
Лабилдіктің жоғарлауымен;
Қозғыштықтың өзгермеуімен;
Қозғыштықтың жоғарлауымен;
Өткізгіштіктің жоғарлауымен.
9. Жасуша мембраналық тыныштық потенциалының пайда болу негізі:
Жасушадан тыс ортаға қарағанда, калий және натрий ионының концентрациясы жасуша ішінде көп болуы
Калий ионының концентрациясы жасуша ішінде және сыртында бірдей, ал натрий ионы жасушадан тыс ортада жоғары болуы
Калий ионы жасуша ішінде, ал натрий ионы жасушадан тыс ортада көп болуы
Натрий және калий ионының концентрациясы жасуша ішінде және сыртында бірдей болуы
Натрий ионының концентрациясы жасуша ішінде және сыртында бірдей болуы
10. Тұрақты токпен ұзақ әсер еткенде анодтың астында байқалатын қозғыштықтың жоғарлауы:
анодтық экзальтация
катодтық депрессия
катэлектротон
катпериэлектротон
анэлектротон
11. Иондардың өтуі мен ӘП кезеңдерінің арасындағы сәйкестікті табыңыз:
А) Деполяризация
Б) Реполяризация
а) Na^+ клетка ішіне кіруі
б) Na^+ клетка сыртына шығуы
в) K^+ клетка ішіне кіруі
г) K^+ клетка сыртына шығуы
12. Жасушаның ӘП-ның кезеңдерімен қозғыштық кезеңдері арасындағы сәйкестікті табыңыздар:
1. Деполяризация А) жоғары немесе супернормалды;
2. Реполяризация Б) абсолюттік рефрактерлік;
В) төменгі немесе субнормальды;
Г) қалыпты қозғыштық;
Д) салыстырмалы рефрактерлік
13. Жүйке талшықтарының типтерімен импульстерді өткізу жылдамдығы (м/с) арасындағы сәйкестікті табыңыздар:
1. А - альфа А) 30-70;
2. А – бета Б) 0,5-2;
3. А – гамма В) 70-120;
4. В Г) 3-15;
5. С Д) 15-30.
14. Синапстық өткізудегі Са++ иондары мен медиаторлардың ролі арасындағы сәйкестікті табыңыздар:
1. Са++ А) постсинапстық мембрана рецептормен
2. Ацетилхолин әсерлеседі, Nа+ иондары үшін өткізгіштігі
3. Глицин жоғарлайды, деполяризация пайда болады (ПСҚП);
Б) көпіршіктердің жарылуы мен медиатордың
синапстық саңылауға шығуына әсер етеді;
В) постсинапстық мембрананың рецептормен
әсерлеседі, К+ (СІ) иондары үшін өткізгіштігі
жоғарлайды, гиперполяризация пайда болады (ПСТП);
Г) постсинапстық мембрананың рецепторымен
әсерлеседі, К+ (СІ) иондары үшін өткізгіш тігі
жоғарлайды, катодтық депрессия тәрізді тұрақты
деполяризация пайда болады.
Д) медиаторлардың синтезіне әсер етеді.
15. Бұлшықеттің дара жиырылуын көрсетіңіз:
16. Парабиздың теңестірілу кезеңін көрстіңіз:
17. Әрекет потенциялының қисық сызығындағы теріс із потенциялын көрсетіңіз:
18. Гоорвег-Вейс күш-уақыты қисық сызығындағы әсердің пайдалы уақытын белгілеңіз:
19. Қозудың жүйкеден өту ерекшелігі:
Қозуды бір жақты өткізу.
Қозудың жинақталуы.
Қозудың бір талшықтан екінші талшыққа өтуі.
Қозуды екі жақты өткізу.
Қозудың ырғағы мен күшінің өзгеруі.
20. Маттеучи тәжірибесі жасалады:
А. Бақаның реоскопиялық аяғын Гальвани балькончигіне ілу
B. Жүйке-ет препаратының зақымдалған және зақымдалмаған жерін тұйықтау
C. Жүйке-ет препаратынның жүйке талшығын екінші жүйке-ет препаратына қойып тітіркендіру
D. Электр тоғымен жүйке-ет препаратының шонданай жүйкесін тітіркендіру
E. Жүйке-ет препаратының балтыр бұлшықетін электр тоғымен тітіркендіру
21. Бұлшықет толық жинақталуы үшін, кезекті тітіркендіру еттің қай кезеңіне сәйкес келуі керек:
Босаңсу кезеңіне
Латенттік кезеңіне
Жиырылу кезеңіне
Реполяризация кезеңіне
Кезең алдына
22. Синапстың физиологиялық қасиетіне жатады:
қажымау
қозуды екі жақты өткізу
қозуды жеке өткізу
реверберация
синапстық кідіру
23. Әрекет потенциалының түзілуі немен түсіндіріледі және жүйке және бұлшықет жасушаларындағы шамасы қанша болады?:
К+ иондарына мембрана өткізгіштігінің артуымен, - 30-50 мВ;
СІ- иондарына мембрана өткізгіштігінің артуымен, - 60-80 мВ;
Анион иондарына мембрана өткізгіштігінің артуымен, - 90-120 мВ;
Барлық иондарға мембрана өткізгіштігінің артуымен,-10-30 мВ;
Nа+ иондарына мембрана өткізгіштігінің артуымен,-90-120 мВ.
24. Күші екі реобазаға тең тітіркендіргіштің әсерінен байқалатын қозудың минималды уақыты қалай аталады?
Пайдалы уақыт;
Хронаксия;
Рефрактерлік кезең;
Латенттік кезең;
Рефлекс уақыты.
25. Миелинсіз жүйке талшықтарымен қозудың өтуі:
Бір бағыта;
Мембрана бетімен үздіксіз;
Секірмелі;
Екі бағыта;
Иондық градиенті бойынша.
