- •1 Тәжірибелік жұмыс Қос күй диаграммасының құрамы және жіктелуі
- •1.3 Жалпы мәлімет
- •1.3.1 Қос күй диаграммаларының «керемет» нүктелері
- •1.3.2 Қос күй диаграммаларының жіктелу ұстанымдары
- •1.4 Жұмысты орындау тәртібі
- •1.5 Есептің мазмұны
- •Бақылау сұрақтары
- •1.7 Ұсынылатын әдебиеттер
- •2 Тәжірибелік жұмыс Берілген пайдалану жағдайлары үшін илемділік пен құнының шектеулі талаптарын ескеру арқылы конструкциялық материалдардың негізін таңдау
- •2.1 Жалпы мәліметтер
- •2.1.1Материалды таңдау нысанасы
- •2.1.2 Конструкциялық қорытпалардың негізгі таңдау алгоритмі
- •2.2 Жұмыстың орындалу тәртiбi
- •2.2.1 Есептеу бөлімі
- •2.3.2 Жалпы мәлімет
- •Тәжірибелік жұмыс 3 берілген пайдалану температура аралығында ыстыққа берік қорытпаның негізін таңдау
- •3.3 Жалпы мәліметтер
- •3.4 Тәжірибелік жұмысты орындау мысалы
- •3.5 Жұмысты орындау тәртібі
- •3.6 Есептің мазмұны
- •3.7 Бақылау сұрақтары
- •3.8 Ұсынылатын әдебиеттер
- •Алюминий негізіндегі екі жүйелі күй диаграммасының критерийлерін анықтау. Легірлеу кешенін таңдау
- •4.3 Жалпы ақпараттар
- •4.4 Тәжірибелік бөлім
- •4.4.1 Қорытпаны синтездеу тапсырмасы
- •4.4.2 Күй диаграммасының критерийін есептеу
- •4.4.3 Алюминий қорытпаларының легірлеуші кешендерін таңдау
- •4.4.4 Алынған нәтижелерді талдау
- •4.4. Алюминий қорытпаларының қос күй диаграммасы
- •4.5 Жұмыстың орындалу реті
- •Есептеу мазмұны
- •4.6.2 Жалпы мәлімет
- •4.7 Бақылау сұрақтары
- •4.8 Ұсынылған әдебиеттер
- •5 Тәжірибелік жұмыс көп циклді жүктеме жағдайында жұмыс атқаратын конструкциялық болатты таңдау әдістемесі
- •5.3 Жалпы мәлімет
- •Механикалық
- •Коррозиолы-механикалық
- •Абразивті
- •Селективті аудару
- •Адгезиялы
- •5.6 Тапсырма
- •5.7 Есептің мазмұны
- •5.8 Бақылау сұрақтары
- •5.9 Ұсынылған әдебиеттер
- •6 Тәжірибелік жұмыс аспапты ыстыққа төзімді болатты таңдау әдістемесі
- •6.3 Жалпы мәлімет
- •6.3.1 Аспаптық болаттарға қойылатын талаптар
- •6.3.2 Қыздыруға төзімділік пен жылуға төзімділікті арттыру тәсілдері
- •6.4 Жұмысты орындау тәртібі
- •6.4.3 Термиялық өңдеу тәртібі:
- •6.4.4 Термоөңдеуден кейінгі микроқұрылым:
- •6.4.5 Дайын аспапты кезекті өңдеу:
- •6.5 Есептің мазмұны
- •6.6 Бақылау сұрақтары
- •6.7 Қосымша әдебиеттер тізімі
- •7 Тәжірибелік жұмыс күй жүйелерін болжау және химиялық элементтер метажүйелерінің түсінігі
- •7.3 Жалпы мәліметтер
- •7.5Сурет Алюминий күйінің бастапқы уческелік метажүйе диаграммасы.
- •7.4 Жұмысты орындау тәртібі
- •7.5 Есептің мазмұны
- •7.6 Бақылау сұрақтары
- •7.7 Қосымша әдебиеттер тізімі
2.1.2 Конструкциялық қорытпалардың негізгі таңдау алгоритмі
Қорытпаның негізгі компоненттерін келесі негізгі талаптар бойынша таңдау:
Конструкциялық қорытпаның негізін таңдау келесі талаптарға байланысты: 1) уақытша кедергі σВ ≥ 10 МПа; 2) салыстырмалы ұзару –δ ≥ 5%; 3) қосымша талап – тығыздығы маңызды емес; 4) бағасы арзан (минималды –Б→min) болу қажет.
кестеде тапсырманы орындау мысалы келтірілген.
Кесте 1.1 - конструкциялық қорытпалардың негізін таңдау
-
Талаптар
Элемент
*Элементтер саны
H…………………………………………Ku
104
σВ≥10 МПа
Li…………………………………….Ku
80
δ≥5%
Li…………………………….U
50
Баға - ш.б.
≤10000≥1000
Sc, Ru, Pd, Eu, Gd, Tb, Yb, Lu,
Hf, Re, Os, Pt, Au
13
≤1000≥100
Be, Ga, Y, Ag, Pr, Nd, Dy, Ta, Th
9
≤100≥10
Li, V, Sr, Zr, Nb, Mo, Cd, Sn, Ba,
La, W, Bi, U, Ce
14
≤10≥1
Ca, Ti, Ni
3
≤1,0≥0,2
Mg, Al, Cu, Zn, Pb
5
≤0,2
Fe
1
* – беріктік, илемділік және баға талаптарын қанағаттандыратын элементтер саны
Есептің шартына сәйкес алынған анализ нәтижелері келесі сұлба бойынша орындалады :
104 – Д.И.Менделеев кестесіндегі элементтердің жалпы саны;
80 - газдар мен сынапты алып тастағаннан кейін элементтердің саны;
50 - беріктік пен илемділік талаптарын қанағаттандыратын элементтер саны;
13 - өте қымбат элементтер саны;
9 – жеткілікті қымбат элеметтер саны;
14 - қымбат тұратын элементтер саны;
3 - қымбат элементтердің саны
5 – қымбат емес элементтердің саны;
1 - арзан элементтердің саны.
Қорытынды: кез- келген элементті конструкциялық материалдың негізі ретінде қолдану үшін (темірден басқа) қорытпа арнайы және ерекше талаптарды қанағаттандыруы қажет.
2.2 Жұмыстың орындалу тәртiбi
2.2.1 Есептеу бөлімі
Конструкциялық қорытпаның негізгі компонентін келесі талаптар бойынша таңдау(кесте 1.2):
Кесте –1.2. Қорытпаның негізін анықтауға қажетті мәлімет
Вариант |
Уақытша кедергі σВ, МПа |
Салыстырмалы ұзару δ,% |
Тығыздық |
Баға |
1 |
≥ 200 |
≥ 0,5 |
≈7,0 – 9,0 |
мин. |
2 |
≥ 500 |
≥ 0,5 |
м/ж * |
м/ж |
3 |
≥ 100 |
≥ 1,0 |
мин.** |
мин. |
4 |
≥ 50 |
≥ 2,0 |
м/ж |
м/ж |
5 |
≥ 100 ≤ 500 |
≥ 1,0 |
м/ж |
мин. |
* м/ж –мағынасы жоқ; **мин. – минималды
Беріктік және илемділік қасиеттері туралы ақпарат анықтамалық әдебиет тізімінде [2, 3] келтірілген. Жұмысты орындау уақытында тауарлар бағасы қор биржаларының сауда нәтижелері бойынша анықталады [5].
2.2.2 Есепті шешу
Қорытпаның негізін таңдау үшін бағаны Д.И.Менделеев кестесін толық қарастырыпбағасын төмендету.
2.2.2.1 Нәтижені рәсімдеу
2.2.2.2 Кестесіне сәйкес есептің шешімін кесте түрінде рәсімдеу.
2.3 Есептің мазмұны
2.3.1 Жұмыстың мақсаты
