3.13Сурет. Екі қырлы қиылыстышағылыстырғыш

а-екі қырлы шағылыстырғыш –a>π/2; б –үшқырлы шағылыстырғыш a<π/2

36.Как работает трехгранный уголковый отражатель.Үш шекті бұрыштық шағылыстырғыш.Үш шекті бұрыштық шағылыстырғыш формасына қарай үшбұрышты, тікбұрышты және секторлы болып бөлінеді,3.15 суретте көрсетілген.Бүрыштық радиошағылыстырғыштар аз өлшемнің өзінде жеткілікті ШБЭге(шашырау бетінің эффективтілігі) ие.Бірақ ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі)шектер арасындағы тік бұрыштың төзімділігінің нақты дәлдігіне байланысты болады.Үшбұрышты, тікбұрышты және секторлы бұрыштық шағылыстырғыштар үшін максималды ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі) мынаған сай:

, ,

мұндағы,а-шағылыстырғыштыңқабырғасының ұзындығы

а б в

3.15 сурет.Шектері бар бұрыштық шағылыстырғыштарА-үшбұрышты;б-тікбұрышты;в-дөңгелек

Бұрыштық шағылыстырғыштар изотропты денелерге қарағанда шашыраудың бағытталған диаграммасына ие.Бұрыштың максималды ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі) оның шегінің өлшемінің өсуіне және түсуші толқынның ұзындығының азаюына байланысты.

37.Как работает линзовые отражатели.Линзалық шағылыстырғыштар.Барлық линзалық шағылыстырғыштардың негізгі элементі ретінде әртүрлі типті диэлектрлік линзалар қолданылады.Жиі цилиндрлі немесе сфералы Люнебергтің диэлектрлік линзасы пайдалынылады.Радиус жанында ε=1 ден цилиндр бетінің осінде ε=2 ге өзгеретін диэлектрлік өткізгіштігі бар( 3.24 б сурет) шығынсыз диэлектрлік цилиндр-Люнеберг линзасы бейнеленген(3.24а сурет).

а б

3.24 Сурет Люнеберг линзасы

Осыған байланысты түсуші толқын кедергісіз линзаның ішіне енеді. Люнеберг линзасын шағылыстырғыштарға айналдыру үшін металдық пластинаны оның фокусына орналастырса жеткілікті.Пластинаға енетін сәулелер және одан шағылысатын сәулелер симметрияның көмегімен бірдей траекторияға ие,және линзадан шыққан соң жалпақ фронтты сипаттай отырыпкері бағытқа бағытталады.Цилиндрлі линза негізіндегі шағылыстырғыштар шашырау қасиетіне байланысты жалпақ пластинада немесе екі шекті бұрыштық шағылыстырғыштарда қолданылады.Қысқа бұрышта шашырау қасиетін кеңейту үшін сфералық линзалар қолданылады(3.25а сурет).Линзаның шашырау диаграммасының ені рефлектордың металданған биіктігінің өлшеміне байланысты.Мысалы,егер рефлектор шар биіктігінің жартысына тең болса шашырау диаграммасының ені 140° тең(3.25,б сурет).Мұндай линзаның максималды ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі)-і мынадай формуламен анықталады:

а б

3.25 сурет Люнеберг линзасымен электромагниттік толқынның шағылысуы(а) және оның шамалас шашырау диаграммасы(б)

Азимут бойынша бағытталған шағылыстырғыш арқылы шардың бөлшегін қоршай отыра металдық сақина аламыз. Мұндай линзаның максималды ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі)-і металданған сақинаның енімен lанықталады:

а б

3.26 сурет металдық сақиналы Люнеберг линзасы(а) және оның азимуттық кеңістіктегі шашырау диаграммасы(б)

38.Как работает усилители ретрансляторы.Күшейткіш – ретрансляторлар.Күшейткіш – ретрансляторлардың құрылымдық сұлбасы 3.31 суретте көрсетілген.А₁антеннасында қабылданған сигналдар ЛБВ-да күшейеді және шудың генераторынан(ГШ) түскен шуыл кернеуімен амплитуда бойынша модуляцияланады.Одан ары қарай шуы бар сигнал құрылып шынайы мақсаты бар ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі) флюктуацциясының имитациясын қамтамасыз ете отырып А₂антеннасында өңделеді.

3.31 сурет. Күшейткіш – ретрансляторлардың құрылымдық сұлбасы

Ретрансляторлардың күшейту коэффициентін РЭП теңдігімен анықтауға болады:

Мұндағы,k_П—РЛС беру коэффициенті; -шынайы мақсаттың ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі)-і;G_П- ретрансляторлардағы қабылдағыш антеннаның күшейту коэффициент.

39. Как работает дипольные отражатели?Радиоқарсы әрекетті РЛС әдістерінің бірі дипольды шағылыстырғышты тарату болып табылады.Дипольдерді объекттерге байқатпай кіру жолын кұруға қолданған сияқты, олардың өздерін тастайтын өзін-өзі қорғайтын тасушылар үшін де қолданылады.Жасанды пассивті жасырынды кедергілерді құру үшін дипольді шағылыстырғыштар кеңінен қолданылады, яғни тарихи жағдайда осындай кедергілердің радиобастықтары болып табылады. Дипольдың шағылысы когерентті болмағандықтан, қойылған мақсатынан дипольды шағылыстырғыш аумағына дейін сигналдарды өңдеу барысында доплерлі жылжу жиілігінің электромагнитті толқындардың шағылысын есептегенде, РЛС импульсті когерентті емес кері әрекеттері үшін эффективті болып табылады. Нәтижесінде амплитудалық детектор шығысында пайдалы сигнал мен кедергі сигналдың спектрлері жабылады.Егер кедергі сигналдардың қуаты пайдалы сигналдардың қуатынан бірнеше шамаға асып түсетін болса, дипольды кедергілер аумағында мақсат іске аспайды. Қабылдағыш кірісінде кедергі сигналдың пайдалы сигнал қуатына байланысы мынаған тең:

,

Мұнда – ЭПР мақсаты.

40.Покажите особенности радиоэлектронного подавления РЛС пассивными помехами?РЛС пассивті кедергілерден қорғау мәселесі актуальды болып табылады, қазіргі уақытта дипольды шағылыстырғыш ұшақтарды топтық және жеке жасыруда кең қолданыс тапты .Пассивті радиокедергі когерентті емес импульсті РЛС табуда қысу үшін кең қолданыста. Когерентті импульсті РЛС ОНЦ және СЧК қолдану , олардың әрекетін әлдеқайда әлсіретеді. Бірақта кедергі сигналдың қуатын көбейту , РЛС СЧК пассивті радиокедергімен қамтамасыз етуі мүмкін.РЛС жүйесінде үзіліссіз және квазиүзіліссіз зондайтын сигналдарды басқаратын қаруды қолдану , дипольды шағылыстырғышпен доплерлі жылдамдықты реалды мақсат айырмашылығында жылжымалы жарқылдақ селекцияны іске асырады. Мұндай РЛС пассивті кедергілердің әрекетінен жақсы қорғалған.Қазіргі уақытта үзіліссіз және квазиүзіліссіз сигналдармен РЛС пассивті кедергілерді қысу эффективтілігі жоғарылату туралы жұмыстар жүргізіліп жатыр.

41.Как маскируются объекты с помощью ложных целей и ловушек?Радиокеріәрекеттің тәсілдерінің бірі болып таратылу , кезеулер және өзін-өзі кезеулер контурында жалған ақпаратты құру болып табылады. Бұл есеп радиолокационды айлалар және жалған мақсаттарда қолдануда шешімін табады.Мақсат тарату контурында қолданылатын жалған мақсаттардың негізгі есептері:РЛС операторларының дезориентациясы және есептегіш құрылғылар контурының жүктемелері;Мақсат үлгісін танудағы уақыттың көбеюі;Жалған мақсатта ПВО средстволарын алдау.Жалған мақсат ретінде ұзақ уақыт барысында автономды басқарылатын және басқарылмайтын ұшуды жүзеге асыратын стандартты немесе марш қозғағыштарымен жасақталған ракеталар колданылады. Ракета жалған мақсат интенсивтігімен сигнал спектрін қорғайтын ұшатын аппарат сияқты болып құру үшін , ол сәйкестендірілген активті және пассивті ретрансляторлармен жабдықтайды. Жалған радиолокационды мақсаттар атмосмферада жеңіл металдарды сығып, локальды аумақтарды ионизациялау нәтижесінде құрылуы мүмкін.Жалған мақсаттың эффективтілігі тығылған ұшақтардың жеңілу мүмкіндіктерімен бағалануы мүмкін.Топтық жалған мақсатпен қорғалған, көп жалған мақсаттарды қолдануда ұшақтың жеңілу мүмкіншілігі келесі формуламен анықталады ,

Мұндағы п-топтағы барлық мақсаттар саны, m-жіберілген ракеталар саны, P- бір атқандағы мақсаттың жеңілу мүмкіндігі.

Өзін-өзі орнату ракеталарына арналған жалған мақсаттарды айла деп атайды. Жалған мақсаттар мен радиолокационды айлалар пассивті шағылыстырғыштар сияқты және де автивті ретрансляторлар сияқты функциялануы мүмкін. Сонымен қатар, оларға кедергінің хабарлағыштары орнатылады, бұл жағдайда олар құрған кедергілер автивті болады, жалған мақсаттардың эффективтілігі қорғалатын ұшақтардың жеңілу мүмкіндіктерінің төмендеуімен бағалануы мүмкін.

42.Как работает радиолокационные ловушки?Орналастыру және өзін-өзі орналастыру коньурында айланы қолдану ережеге сәйкес, оның ажалған мақсатқа тұйықталу керек. Тұйықталу уақытысы ПВО жеңіліс средстволарын орналастыруда орташа уақытпен өлшемдес болу керек. Айланың тасталуы бұл жағдайда мақсатқа сәйкес орналастыру контурында тұйықталғаннан кейін болады. Айлаларды сәтті қолдану жасырылатын ұшақтың қауіпсіздігі үшін , мүлтті алу немесе зенитті басқарылатын ракеталарда шабуылдың болмауына алып келеді.Айлалардың бағыттаушы белгілері келесі компоненттерден тұру керек, амплитудалық сипаттамасы, жылдамдығы және үдеуіесебімен оны қоршап алумен қамтамасыз етілуі. Кедергі сигнал , қарапайым қарастырылатын жүйелерді айлаларға ауыстыру мүмкіндігімен қамтамасыз ету үшін пайдалы сигналдан асып түсуі керек.Қолданылу тәсіліне қарай айла – басқарылатын, буксирлейтін және тастайтын болып бөлінеді.Басқарылатын радиолокационды айлалар жалған радиолокационды мақсат секілді және электромагнитті энергияның активті немесе пассивті таратқыштары орнатылатын ракеталарды көрсетеді.Буксирлейтін радиолокационды айлалар ретінде металды желілер , активті немесе пассивті таратқыштар қолданылады. Айла өзінің рөлінде болады, егер ол координато бұрышы бойынша РЛС экранынан бөлініп шықпаса.Тасталынатын айлалардаьқозғалтқыштар болмайды және электромагнитті энергияның активті немесе пассивті таратқыштардың болуы.Бұл РЭП жүйелері таңдалған азгабаридті объекттерде базаланады.

43.Как работает отражатели антенны.Шашыратқыш антенналар Шашыратқыш антенналарда қабылданған сигналдың шашырау режимі қолданылатын қарапайым антенналар қолданылады.Шағылысқан сигнал фидерге немесе толқындық(волновод) трактінің нүктесінде антеннаның қысқа тұйықталуы кезінде ең жоғарғы деңгейге жетеді.Егер ол идеалды өткізгіштен немесе шығынсыз диэлектриктен дайындалса ондай антенналарда қабылданған энергиялар өңделеді және шашыраған алаң пайда болады.Ең танымал және эффективті шағылыстырғыштардың бірі-торлыВан-Атт антеннасы болып табылады.Торлы Ван-Атт антеннасының құрылымы:дипольді вибратор металдық пластинаға орналастырылған.Олар металдық пластинадан  /4 ара қашықтығында оған параллельді қатарларда орналасады.Дипольдар жұбы пластина центріне симметриялы орналасады.Симметриялы дипольді жалғайтын кабельдің электрлік ұзындығы бірдей.Осыған байланысты электромагниттік толқынның шағылысуы кері бағытқа бағытталады(3.28 сурет).Егер торлы N жарты толқынды дипольден бір-бірінен λ /2 аралықта орналасқан және металдық пластинадан λ/4 аралықтан орналасады.Онда оның ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі)-і мынамен анықталады:

Мұндағы,θ-құлау бұрышы;S = Nλ²/4-тордың ауданы

θ = 0 кезінде тордың максималды ШБЭ(шашырау бетінің эффективтілігі)-і мынаған тең .