Лаборотория

Лаборатория №1

Тақырыбы: Сызықты программалар.

Мақсаты: Паскаль тілінін негізгі операторлары қолданып, қарапайым программа құра білу; құрылған алгоритмді ДЭЕМ-ға енгізу білу.

Оқу нәтижесі:

Сабақ жоспары:

Теориялық мәлімет: Программалаудың кезеңдері:

• Есептiң қойылу шартын талдау

• Айнымалы шамаларға аттар тағайындау

• Математикалық модельін қарастыру

• Алгоритм, блок-схема жазу

• Программалау тілінде программа жазу

• Программа нәтижесін алу

Алгоритм - есепті шығару үшін орындаушыға белгілі бір қатаң заңдылықпен берілетін командалар Вариант лар тізімі. Алгоритм структурасына қарай үш түрге бөлінеді: сызықтық, тармақталған және қайталану. Сызықтық алгоритм дегеніміз есеп шарты тармақталмайтын және қайталану элементтерінсіз орындалатын Вариант лар жиыны. Тармақталған алгоритм деп Вариант да берілген шарт бойынша есеп шығару жолының бірнеше жолға тармақталуын атаймыз. Қайталану алгоритм – нұсқалар жүйесінің, не формулалар мен амалдардың шартты және шартсыз түрде қайталануын айтамыз.

Шамалардың негізгі типтері. C++ тіліндегі негізгі типтер: іnt, short, char, long, double, float. Бірінші төрт тип бүтін сандарды, соңғы екі тип нақты сандарды сипаттау үшін қолданады. Мысалы:

int a,b;

float inch;

Енгiзу және шығару ағымдары. cout ағымы экранға хабарлау және айнымалы мәндерiн шығаруға арналған.

Мысалы: cout<< “Есептеу нәтижесi”;

Cout<< “тендеу түбiрi: х1=”<<х1<< “х2”<< х2;

cin инструкциясы айнымалыға клавиатурадан мәндер енгiзу үшiн арналған.

Мысалы: cin<<a<<в<<c; cin<<Cena<<kol;

Жай программа курылымы .

Мысалдар: Шарттарды қарастыра отырып, төмендегі тапсырмаларды орындап, нәтижесін ДЭЕМ-да алу.

1. Әрбір оператордың жұмысына көңіл аудара отырып, төменде көрсетілген программаның нәтижесін алу;

#include <iostream.h>

void main() {

float c,s;

cin>>r;

c=2*pi*r;

s=3.14*sqr(r);

cout<< “c=”<<c;

cout<< “s=”<<s;

}

Ескерту: r айнымалыcына сандық мәнін енгізуді ұмытпа.

Тапсырмалар

10.

11.

12.

13.

14.

15.

Бақылау сұрақтары

1. C++ тілінің негізгі операторларын көрсету.

2. Программалаудың негізгі құрылымы қандай?

3. Енгізу-шығару процедуралары қалай жүргізіледі?

4. Сызықтық операторды қандай операторлар орындайды ?

Жұмысты орындауға тапсырмалар

1. Лекциялар, әдебиеттер, әдістемелік нұсқау бойынша теориялық материалды қайталау.

2. Бақылау сұрақтарына ауызша жауап беру.

3. Тапсырма вариантын таңдау және орындау

4. Есеп жазу

Есеп мазмұны

1. Жұмыстың тақырыбы және мақсаты.

2. Бақылау сұрақтарына жауап жазу.

3. Тапсырманың блок-схема, алгоритмі.

4. С++ тілінде программасы.

Лабораторияс № 2-3.

Тақырып: Тармақталған программалар.

Мақсаты: Бірінші сабақта қарастырылған программаны құру процессін бекіту. Таңдау, шартты, құрама операторларын пайдаланып, тармақталған алгоритмге программа құру дағдыларын үйрену;

Оқу нәтижесі:

Сабақты меңгергеннен кейін қолданушы:

Программада таңдау, шартты операторларын пайдаланып программа құра білу керек.

Теориялық мәлімет: Шартты оператор кез келген шартты тексеруге және тексеру нәтижесіне байланысты сол немесе басқа іс-әрекетті орындауға мүмкіндік беруі. Шартты оператордың құрылымы келесі түрде болады;

if <шарт> <oпер1> else <oпер2>

Шартты алгоритм келесі алгоритм бойынша жұмыс істейді. Бірінші <шарт> шартты өрнек есептеледі. Егер нәтижесі TRUE(ақиқат) болса, онда <опер1> орындалады. Егер нәтижесінде FALSE (жалған), онда <onер2> орындалады да, <onер1> орындалмайды.

GOTO көшу операторы: GOTO операторы осы операторда көрсетілген белгі бойынша сол белгіден кейін тұрған операторға басқаруды береді.

Көшу операторына қолдану барысында келесі ережелер сақталуы керек.

• көшу операторына көрсетілген белгі сол көшу операторы тұрған блокта немесе модульде болуы керек;

• құрамдас оператордан көшуге болмайды;

• шартты оператордың бір тармағынан басқа тармағына басқаруды беруге болмайды;

• циклдің ішіне оның басын аттап кіруге болмайды;

Swith таңдау операторы. Сase операторы if операторының санын азайтуға мүмкіндік береді. Case операторы селектордан және операторлар тізімінен тұрады. Жалпы мына түрде жазылады.

Swith (cелектор) {

case1: инструкция тізімі 1; break;

case 2: инструкция тізімі 2; break;

…………………………………

case n: инструкция тізімі n; break;

default: инструкция тізімі; break;

}

Swith инструкциясы былай орындалады. Бірінші Swith сөзінен кейінгі өрнек мәні есептеледі, содан кейін алынған мән біртіндеп тұрақты тізімдердегі тұрақтылармен салыстырылады. Егер өрнек мәні тізімдегі тұрақтымен тең болса, онда осыған сәйкес инструкция тізімі орындалады да, Swith инструкциясының орындалуы аяқталады. Егер өрнек мәні тұрақтылардың ешқайсысымен сәйкес келмесе, онда default сөзінен кейінгі инструкция тізімі орындалады.

Мысалдар: Шарттарды тексере отырып, төмендегі тапсырмаларды орындап, ДЭЕМ-да нәтижелерін алу.

1. Төмендегі теңдеулер жүйесіне программа құру.

#include<iostream.h>

void main() {

int x;

float f;

cout<< “x-ke мән енгіз ‐>”;

cin>>x;

if (x>0) f=2*sin(x*x))+0.25

else f:=cos(5*x);

cout<< “F=”<<f;

}

2. Тімендегі программаның орындалу барысында қандай нәтиже алынады?

#include<iostream.h>

void main() {

cout<< “1 мен 5 аралыгында сан енгіз ->”;

cin>>n;

switch (n) {

// таңдау операторының басы

case 1: cout<< “Математика”; break;

case 2: cout<< “Информатика”; break;

case 3: cout<< “Физика”; break;

case 4: cout<< “История”; break;

case 5: cout<< “Философия”; break;

}}

Тапсырмалар.

Төмендегі функцияларды есептеу программаларын құру керек /X,Y,Z – нақты айнымалылар/:

5. .

Бақылау сұрақтары.

1. Шартты оператордың жазылу структурасы қандай?

2. Шартты оператордың қандай түрлері бар?

3. Паскаль тілінде құрама шарттар қалай жазылады?

4. Таңдау операторының жазылу структурасы қандай және ол қалай жұмыс жасайды?

5. Тармақталу процесін қандай операторлар көрсетеді?

Жұмысты орындауға тапсырмалар

1. Лекциялар, әдебиеттер, әдістемелік Вариант бойынша теориялық материалды қайталау.

2. Бақылау сұрақтарына ауызша жауап беру.

3. Тапсырма вариантын таңдау және орындау

4. Есеп жазу