аныктайды.
Драже шыны немесе пластмасса сауыттарда
шыгарылыи, бұрандалы
какпакпен жабылуы керек. Олар сырткы
орта
эсерінен
сактау жэне белпленген сакталу
мерзімі
аралыгында
тұрактылығын камтамасыз
етуі
керек. Драже номенклатурасына
10-наіг
астам атаулар кіреді.
көбіне бүл түрде витаминдср
шыгарылады: мысалы: «Ундевит». «Гексавит»,
«Ревит», жэне т.б.
«Ундевит»
дражесі
(Dragee "Undevitium").
Қүрамы:
ретинол ацетаты 0.001 г (3300
ME),
тиамин
хлориді
0,002 г. рибофлавин 0,002 г. пиридоксин
гидрохлориді
0,003 г. цианкобаламин 0,000002 г, никотпнамид
0,05 г, рутин 0,01 г, токоферол ацетаты 0.01
г, фолий кышкылы 0,0005 г. кальций пантетанаты
0,003 г, аскорбин кышкылы 0.075 г. Орамында
50 данадан шыгарылады.
«Гексавит»
дражесі
(Dragee "Heksavitum")
Күрамы:
ретинол ацетаты 0.00172 г (5000
ME),
тиамин
хлориді
0,002 г, рибофлавин 0,002 г, никотпнамид
0,0015 г, пиридоксин
гидрохлориді
0,002 г, аскорбин кышкылы 0,07 г. Орамында
20, 40, 50 жэне 100 данадан шыгарылады.
Қабыкпен
капталган «Гексавит» таблеткасын
осындай
кұрамда ондіреді.
«Ревит
дражесі
(Dragee "Revitum").
Құрамы:
ретинол ацетаты 0.00086 г (2500МЕ) тиамин
хлориді
0,001 г, рибофлавин 0,001 г, аскорбин кышкылы
0,035 г.
Қызгылт-сары түсті
дражелер коцыр
түсті шыны
сауытта 50 немесе 100 данадан шыгарылады.
Қабыкпен
капталган «Ревит»
дражелері
де
кеңінен
колданылады.
«Аминазин»
дражесі
(Dragee "Aminazini")
0.025;
0,05 жэне 0,1 г-нан коцыр шыны сауыттарда
50 данадан шыгарылады.
«Пропазин»
дражссі
(Dragee "Propazini")
0,025
жэне 0,05г-нан коцыр шыны сауытта 50 данадан
шыгарылады.
Қабыкпен
капталган аминазин жэне пропазин
таблеткалары да осындай
күрамда
шыгарылады.
«Диазолин»
дражесі»
(Dragee "Diazolini")
0,05
жэне 0,1 г-нан коцыр шыны сауытта 20 жэне
50 данадан шыгарылады.
Коп
кайа
і
і
и
таблеткалар. Коп
кабатты
таблеткаіар
физико-химиялык
қаситтері
бойынша сыйымсыз заттарды
біріктіруге, дэрілік заттардыц
әсерін үзартуга, белгілі
уакыт аралыгында олардыц
сіцірілуін жүйелі
реттеуге
мүмкіндік береді.
Әрбір
кабаты берілген дәрілік затгардан
түратын көп кабатты таблеткаларды
дайындау
ец
алдымен
эр кабаттыц дәл дозалануын талап етеді,
сондыктан да
көп
кабатты таблеткалар дайындау
үшін
машинаныц күрылысында
эрбір
кабаттыц дэл дозасы карастырылган. Коп
кабатты таблеткалар дайындау
үшін
гранулятты
бірнеше
кайтара
тиейтін
температурадагы
суда
ерітілсді
де, 100 мл дедгейге
дейін
сумен жсткізіледі.
«Флакарбин»
- шыны сауыттарда 35,0 жэне 100 грамнан
шыгарылады.
Драже
деп
(Dragee
-
франц.)
ішуге
колданылатын
дэрілік
заттар мен косымша заттарды
бірнеше
per
кант
түйіршіктерінде
кабаттау аркылы алынатын
дозаланіан дэрілік түрді
айтады.
Дражелердін гүрі дүрыс
шар
торіздес
болады, олардыц салмагы 0,1-ден 0,5 г
аралыгында. Драже
түрінде
киын
таблеттелетін дэрілік
заттарды босатуга болады. Дражелер
дэрілік заттың
жагымсыз
дэмін
жасырады. олардыц I
ітіркендіргіш
эсерін төмендетеді,
сырткы
факторлардың эсерінен сактай аіады.
Бірак бүл дэрілік түрде дэл дозалануды,
белгілі мерзімде ыдырауды, дәрілік
заттардың
тез
босап шығуын
камтамасыз ету киын. Дражені
балаларга колдануга болмайды.
Осыган байланысты
бүл дэрілік түр
болашагы бар
дэрілер катарына кірмейді. Өндірістік
жагдайда дражелеу
әр түрлі конструкциялы драждейтін
казандарда (обдукторларда)
жүргізіледі. Бүл
кезде дражделген
қабыктармен капталган
таблеткалардын технологиялык
процестерінің сатылары колданылады.
Бірак таблеткалардан айырмашылыгы
-
дражелердін жалпы
салмагы
дэрілік
жэне косымша
заттардың
коспасын
кондитерлік фабрикадан
алынатын
кан гүйіршіктеріне кабаітау
аркылы
кұралады.
1 г-да
40-ка жуык түйіршік болатындай сэйкес
елеуіш
аркылы
елеп, айналмалы қазанға тиейді.
Барлык материал
жүмсалганша колемін ұлгайтып отырады.
Сонан соң біраз уакыт көлемін ұлғайтпай-ак
казанды айналдырады
да,
жылтыр, тегіс бетті
дражелер алады.
Қосымша
зат ретінде
кант, крахмал,
бидай үны, негіздік
магний карбонаты, этилцеллюлоза,
ацетил целлюлоза, стеарин кышкылы,
какао, шоколад, тагамдык боягыштар мен
лактар колданылады.
Дэрілік
заттарды асказан сөлі
эсерінен
коргау
үшін дражеігі
кабыкшамен каптайды. оган
ішекте еритін
кабыкшаны таблстакаларды алган кезде
колданылатын заттарды колданылады.
Дозасына немесе
дэрілік
затка байланысты
белгілі
бояу беріледі.
Мысалы.
күрамында
0,025 г пропазин бар драже кок
түске,
ал 0,05г бар драже жасыл
түске
боялады. 20 драженіц
сырткы
түрі бойынша
сапасын багалайды. Олар
дүрыс
шар
тэрізді пішінді, бірдей жэне
тегіс бетті,
салмагы 1,0 г
±
10% аспауы керек.
Дэрілік
зат күрамындагы
жіберілетін
ауыткулар жеке фармокопеялык макалаларда
нормшганады. Ыдырау жылдамдыгын жыл
сайын
«Таблеткаіар» фармакопсялык
макаласына сэйкес аныктайды (3-косымша).
Қажет болса.
ерігіштігін «Таблеткаіар»
макаласында
көрсетілген тэсілмен18.10. Таблеткаларды жетілдіру жолдары.
18.9. Дражелер
коспасы)
дэрілік заттың
капы дисперсиясын
дәрілік
затты органикалык еріткіште
полимермен
біргс сріту
жэне коспаны
эрі
карай
еріткіштіц ұшып кетуіне
карай
түйіршіктейді.
Сонымен
бірге
гранулаларды
дэрілік заттардыц
май кышкылдарыныц туздарымен (магний
стеарат,
алюминиіі пальмитаты
жэне т.б. ) жэне суда
еритін полимердіц
(ПВП, оксипропилцеллюза жэне т. б. )
коспасынан алады. Гранулаларды ЭЦ
унтагымен араластырып, таблеткалар
престейді.
Тритурациялык
таблеткалар. Ылгалданган
массадан оны арнайы калыпта ыскылау,
ары карай
кептіру
жолымен калыптапган таблеткаларды
тритурациялык деп атайды.
Оларды
мынадай жагдайда дайындайды: егер
микротаблеткалар (диаметрі
1-6 мм) алу керек болганда. карапайым
таблеткалык машиналарда
таблеттеуді жүргізу күрделі
болганда немесе престеу кезінде
дәрілік
заттыц
озіеруі мүмкін
жагдайда. Мысалы: 0,0005 г нитроглицерин
таблеткаларын нитроглицеринге жогаргы
кысыммсн эсер еткенде жарылып
кетпеуін
болдырмас
үшін
тритурациялык
егіп алады.
Гритурациялык таблеткаларды майда
унтакталган
дэрілік
жэне косымша заттардан алады.
Қосымша
зат
ретінде
суда
еритін
заттар: лактоза, сахароза, глюкоза жэне
оныц коспалары колданылады.
Ұнтак тәріздес
коспаны
көбінесе
40-95% этанол
ерітіндісімен
ылгалдайды, ол дэл
белгіленген мөлшерде
пластикалык.
бірак
жабыспайтын жэне туткыр емес масса
алғанга дейін
косылады.
Тритурациялык
таблеткаіарды
калыптау
үшін
арнайы
күрделі машиналар
берілген.
Гритурациялык таблеткаларды алу
үшін
жай кондыргы
үлкен
коп молшерде ашык
цилиндрлі
формалы, сацылаулары бар химиялык
туракты материалдан дайындалган
(пластмасса , эбонит, тот баспайтын
курыш) пластина матрицаны колдануга
болады. Ылгалды масса шыныга немесе
плексиглас
бетіне орнаіастырылган
пластина матрицага
шпательдің
немесе целлулоидты пластинаныц
көмегімен
ыскыланады жэне оныц
беті
пластинаныц бетімен
бірдей
болып
тегістеледі.
Сонан соц пуансон
поршеньдерінің көмегімен
ылгал таблеткалар матрицадан шыгарылады
да, ауада немесе температурасы 30-40°С
кептіргіш
шкафта
кептіріледі.
Таблеткалардын кептірілуі
баска
тэсіл
бойынша
тікелей
пластиналарда жузеге асырылады жэне
пуансондардың көмегімен кептірілген
таблеткалар итеріліп
шыгарылады.
Дайындаудыц
тритурациялык
тэсілі,
сонымен
бірге
тайгак жэне баска
ерімейтін
косымша заттардыц толык болмауы,
жеціл еритін
кеуек дененің
түзілуін
камтамасыз
етеді.
Сондыктан тритурациялык таблеткалар
кейбір
коз тамшылары мен шаншуга арналган
ерітінділер жазылымы
үшігг
кажет.
таблеткалык
машиналар колданылады.
Әртүрлі
кабаттар
үшін
арналган дэрілік
заттар
машинаның коректендіргішіне
жеке бунксрден
беріледі. Әдеттс әрбір
гранулят жаксы визуальды бакылау
максатында
белгілі түске
боялады. таблетканыц
әрбір
кабатыныц шекарасы анык
көрінуі тиіс,
ал
бүйір беткейі
жылтыр, осы
үшін эрбір
кабатты жеке престеу керек.
Әртүрлі
шетелдік
фирмалар коп кабатты таблеткалар алу
үшін
РТМ модельдерінің
эр
түрін
шыгарады. «В.Фетте» (ФРГ) фнрмасы уш
кабатты таблеткалар алу
үшіп
Р
11/S
типті
РТМ машинасын шыгарады Эр кабатты
жекеше престеу машинаныц жогаргы
копиріпе
алдын-ала престейтін
екі механизмді
орналастыру аркылы камтамасыз
етілген,
ал үшінші
кабат, ягни, таблетка толыгымен кысым
роликтерімен престеледі.
Каркасты
таблеткалар. Каркасты
таблеткалар алу
үшін үздіксіз торлы
күрылыс
(матрица)
түзетін,
онда
дәрілік
зат
енгізілген (инкорпорирленген)
косымша заттар колданылады. Мундай
таблетка асказан-ішек
трактында ыдырамайды. Матрицаныц
табигатына байланысты ол
ісінуі
жэне жайлап
еруі
немесе
өзінің
геометриялык түрін
организмде болган
кезініц бәрінде
сактай отырып. озгермеген кеуекті
масса
түрінде
шыгара алады, оныц
саңылаулары
суйыктыкпен толтырылган болуы
мүмкін.
Каркасты таблеткалар
эсері ұзартылган препараттарга
жатады. Олардан
дэрілік
зат жуылу жолымен босап шыгады. Бул
кезде оныц босап шыгу жылдамдыгы
коршаган ортадагы ферменттердіц
мөлшеріне,
оныц рН
мэніне
байланысты емес жэне таблетканың
асказан-ішек
тракты аркылы
өтуіне
карай
унемі
калыпты болып калады.
Дәрілік
заттыц босап шыгу жылдамдыгын мынадай
факторлар аныктайды:
дэрілік
заттыц
ерігіштігі
жэне косымша заттардыц табигаты.
дэрілік
жэне матрица
түзетін
заттардыц катынасы. таблетканың
сацылаулыгы жэне оны алу
тэсілі.
Каркасты
таблеткалар
дэрілік
жэне косымша заттардыц коспасын тікелей
престеу,
дэрілік
заттардыц
микроі үйіршіктері
мен микрокапсулаларын престеу жэне
полимер колдану аркылы дайындалган
грануляттарды таблеттеу аркылы алынады.
Каркасты таблеткалар технологиясында
болашагы бар
эдіс полимерлердегі дэрілік заттардыц
катты
дисперсті жүйесіналу
болып табылады.
Дэрілік
заттардыц катты дисиерсиясын
(фенобарбитал, никотинамид, никотин
кышкылы г. б.) полиэтиленде, полиметакрилатта,
ПВП, ПЭГ жэне т.б. композицияларына
енгізіп
колдану усынылган. Дэрілік
заттарды араластыргышта
полимердіц ұнтактарымен
жэне баска коспамен араластырады.
Қоспадан
таблеткалар
престейді. Дәрілік заттың
осындай каркастан босап шыгу уакыты 8
сагатты курайды. Полимердегі
(ЭЦ жэне ЭЦ-ныц оскипропил
метилцеллюлозамен
Ыдыраткыш
заттар таблетканыц сапасына кандай
эсер
тигізеді? Олардыц
негізгі
максаты неде?
Суйылткыштар
немесе
толыктыргыштар.
Толыктыргыштар
ретінде кандай
заттар колданылады?
Боягыш
заттар кандай максатта колданылады?
Қандай
бояулар мен боягыш заттарды
білесіз?
Корригенттер деген не?
Қосымша
заттар таблеткалардын биологиялык
тиімділігіне
кандай эсер
тигізеді?
Эксцентрикті
таблеткалык машиналардыц жумыс
істеу принциптері. Бул
машиналардыц кандай
кемшіліктері
бар?
Ротациондык
таблеткалык машиналарда престеу калай
орындалады?
Тікелей
престеу
дегеніміз
не? Кандай таблеткалар
тікелей
престеу аркылы ачыпады?
Таблеткаларды
кабыкшалармен каптау кандай максатпен
жүргізіледі? Кабыкшалардыц
кандай
түрлері
бар?
Престелген
кабыкшалармен каптау кандай машиналарда
жүргізіледі? Оныц
максаты неде?
Пленкалы
кабыкшалар таблеткаларга кандай
артыкшылыктар
береді?
Пленка
түзгіш
заттарга койылатын
тшіаптар.
Олар кандай топтарга болінеді?
Пленкалы
кабыкшаларды каптау
тэсілдері. Қандай
кондыргылар колданылады?
Дражделген
кабыкшалар.
Драждеудіц
технологиялык сатылары. Бул кабыкшалармен
каптаудыц максаты неде?
МФ
XI басылымы бойынша таблеткалар
сапасына койылатын
талаптар.
Таблеткалар
беріктігінің
мацызы. Ол калай аныкталады?
Таблетканыц
ыдырагыштыгыныц кандай мацызы бар? Ол
катай аныкталады?
Қандай
кондыргы колданылады?
«Еру»
тесті дегеніміз
не? Еру жылдамдыгын аныктау
үшін
кандай приборлар колданылады?
Таблеткаларды
орамдау кандай машиналар мен
автоматгарда жүргізіледі?
Түйіршіктерді
дэрілік
тур
ретінде
калай сипаттауга болады?
Драже
дегеніміз
не? Олардыц
таблеткаіардан
кандай айырмашылыгы бар?
Қалай
дайындалады?
Гритурациялык
таблеткалар
дегеніміз
не? Олардыц технологиясыныц кандай
ерекшеліктері
бар?
Бакылау
сүрактары:
Таблеткаларга
дэрілік түр ретінде
аныктама
беріңіз.
Таблеткалардын артыкшылыктары мен
кемшіліктерін
атацыз.
Таблеткаларга
койылатын
негізгі
талаптар.
Үнтак
тэріздес дәрілік
заттардын физико-химиялык
касиеттері.
Олар таблетка сапасына кандай ыкпалын
тигізеді?
Үнтак
тәріздес дэрілік затгардыц
технологиялык
касиеттері.
Олар таблетка сапасына калай эсер
етеді?
Таблеггеу
механизмін
кандай теориялар
түргысынан түсіндіруге болады?
Таблеткалардын
дэл дозалану ын, механикалык
беріктігін, ыдырагыштыгын
камтамасыз
ететін негізгі
шаралар кандай?
Престеу
тэсілі
бойынша алынатын таблеткалар
ендірісінің
жалпы технологиялык
процессі
кандай сатылардан
түрады?
Дәрілік
жэне косымша заттарды дайындау сатысы
кандай операциялардан
түрады?
Түйіршіктеу
дегеніміз
не?
Түйіршіктеу
кандай максатпен
жүргізіледі?
Ылгалды
түйіршіктеу дегеніміз
не? Ол кандай операциялардан түрады?
Ылгалды
түйіршіктеу тэсілініц
кандай
кемшіліктерін білесіз?
Түйіршіктегіш
кондыргы калай
жүмыс істейді?
Ылгалды
түйіршіктерді кептірудің
кандай
эдістері
бар?
СП-30 аппараты
не
үшін
колданылады жэне калай жумыс
істейді?
Қургак
түйіршіктеу
кандай жагдайда колданылады? Оныц
аргыкшылыгы неде? Колданылатын
кондыргылар.
Кептіргіш-түйіршіктегіш
СГ-30
кондыргысының
курылысы жэне жумыс
істеу
принцип!.
Шашырата
кептіру
аркылы
түйіршіктеу
кай кезде колданылады? Туйіршіктеудіц
кандай варианттары бар?
Тэсілдің
кандай
кемшілігі бар?
Шашырата
кептіргіш
кондыргы калай жумыс
істейді?
Түйіршіктерді
сферонизациялау (домалактау)
дегеніміз
не?
Қандай аппарат
колданылады?
Түйіршіктерді
опалау пе максатпен жэне калай
жүргізіледі? Кондыргылар.
Түйіршіктердің
сапасын кандай
көрсеткіштері
бойынша аныктайды?
Таблетка
ондірісінде
колданылатын косымша заттар.
Жіктелуі.
Байланыстыргыш
заттар таблетка курамында кандай
максатпен колданылады?
Қалай жікгеледі?
Лнтифрикциондык
заттар кандай максатта колданылады?
Олардыц кандай
түрлері
бар?
