Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
4 Метод.указ. к сем. по Филос.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
750.59 Кб
Скачать

6) Сызбалар, есептер, ситуациялар

1. Неміс ағартушысы Г.Лессинг: «Егер Құдай мені өзіне шақырып: «Бір қолымда Дүние жөніндегі толық ақиқат, екіншісінде ақиқатқа деген іңкэр бар. Қайсысын таңдап аласың?» - десе, мен: «О, Жаратқан, бүкіл ақиқаттың иесі сенсің, маған тек сол ақиқатқа іңкәрлікті берсеңіз болғаны», - дер едім» - дейді. Осы көркем сөзбен берілген ойды сіз қалай түсінесіз?

2. «Ешкім де философияны жастық шағында ысырып тастап, қартайғанда одан шаршамасын. ... философия жасқа да, кәріге де керек, біріншіге жастық жігерді болашақ алдындағы пісіп-жетілген батылдықпен ұштастыруға, екіншіге өмірдің соңында рухани жаңарып, өткенге қуану үшін» деген пікірді грек философы Эпикур айтқан екен. Бұл ойдың маңызы неде?

3. Француз ағартушысы Д.Дидро айтқандай, «Ең тамаша ойшылдар философиямен ғасырлар бойы айналысты. Бірақ соған қарамастан, онда бірде-бір дау туғызбайтын пікір жоқ». Неге олай?

4. «Өткен және болашақ замандардағы қасіреттерге философия жоғарыдан қарағанмен, қазіргі қасіреттер философияға жоғарыдан қарайды» деген ойды француз жазушысы Франсуа де Ларошфуко айтқан екен. Бұл ой-пікір біздің қазіргі өтпелі заманымызды бағалағанда, қандай тебіреністерді тудырады?

5. «Жалғыздықтың шеңберінде өмір сүру үшін я жануар, я болмаса Құдай болу керек» - дейді Аристотель. Бірақ үшінші бар, ол - философ», - дейді Ф.Ницше. Бұл пікірді қалай түсінуге болады?

6. «Қайғы таныммен бірге басталады», - дейді француз ойшылы А.Камю. Сіз бұл пікірді қалай түсінесіз?

7. «Философия қоғамға тәуелді болмауы керек, керісінше, қоғам философияга тәуелді болуы керек», - деген екен орыс философы Н.Бердяев. Бұл тұжырым қазіргі өтпелі қоғамда қандай ойларды туғызуы мүмкін?

8. «Егер өлім болмаса, адамдар философиямен айналысар ма еді?» - дейді неміс философы А.Шопенгауэр. Оған қалай қарайсыз?

7) Глоссарий

р/р

ұғым

анықтамасы

1.

Философия

грек сөзі, даналыққа құмарлықты аңғартады, "мәдениеттің жаны" (Маркс), сан қырлы, күрделі рухани дүние.

2.

Даналық

адамның дүние, өмір, адам, адамдардың қарым-қатынасы жөніндегі түсінігі, ақыл-парасаттың көрінісі, өмір тәжірибесінің түйіні

3.

Түсінік

адамның ішкі жан дүниесіне, философиялық, әдеби, діни туындылардың, классикалық дүниелердің мазмұнына үңілу, бойлау, "адамның сыртқы дүниені танып-білу тәсілі емес, сол дүниеде өмір сүру тәсілі" (Хайдеггер)

4.

Ғылым

табиғат, қоғам, таным құбылыстарының ішкі байланысын, қатынастарын, заңдарын зерттейтін қоғамдық сананың түрі

5.

Көзқарас

адамның өзі, дүние, өзінің дүниеге қатынасы, дүниедегі орны жөніндегі ойы, пікірі, түсінігі

6.

Адам

философияның басты нысанасы, "барлық заттың өлшемі" (Протагор), неге көңіл бөлсе де бәрін де философия адам тұрғысынан қарастырады

7.

Дүние

1)шетсіз, шексіз объективтік реалдылық; 2)адамды қоршаған табиғи, әлеуметтік орта

8.

Мифология

(грек. миф - сөз, аңыз) - мифтер жөніндегі ілім, құдайлар, рухтар, батырлар жөніндегі аңыз-әңгімелер жиынтығы; көзқарастың синкреттік сипаттағы байырғы түрі.

9.

Дін

(лат. религаре - біріктіру, байланыстыру) абсолютке (құдайға, рухқа) және онымен тікелей қарым-қатынас жасау мүмкіндігіне сенумен байланысты қалыптасатын адамның ойы, сезімі және қарекеті

10.

Гносеология

(грек. гнозис - білім және логос ілім) - таным теориясы, дүниені (объекті) танудың мүмкіндіктері мен шектерін анықтайтын, танушы субъект пен танылатын объекттің қарым-қатынасының нәтижесі болып табылатын білімнің ақиқаттығының шарттарын көрсететін философияның саласы

11.

Эпистемология

(грек. епистеме - білім, ғылым) таным, жөніндегі, жаңа білімге апарар таным жолдары жөніндегі ілім

12.

Онтология

(грек. онтос - болмыс, бар нәрсе және логос - ілім) - болмыс жөніндегі ілім, болмыстың іргелі функцияларын және жалпы формаларын қарастыратын философияның саласы

13.

Антропология

(грек. антропос - адам…) адам табиғаты мен мәні жөніндегі ілім, адам философиясы

14.

Аксиология

(грек. аксиа - құндылық…) құндылықтар, олардың табиғаты мен пайда болуы, адам және қоғам өміріндегі орны мен рөлі жөніндегі философиялық ілім

15.

Идеология

грек. идея - ұғым, көрініс) - қоғамның, қоғамдық күштердің, таптардың мүддесін бейнелейтін саяси құқықтық, философиялық, моральдық, діни, эстетикалық идеялардың, көзқарастардың жүйесі

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]