- •1 Билет
- •«Өндірісті ұйымдастыру және жоспарлау» курсының құрылымы, мазмұны және міндеттері.
- •2 Тиімділік көрсеткіштерін талдау
- •3 Өнімді өндіру жоспарын орындау, олардың серпіні көрсеткіштерін талдау және есептеу.
- •2 Билет
- •1 Өндірісті ұйымдастыру туралы ғылымның даму тарихы.
- •2 Нарықтық белсенділікті сипаттайтын көрсеткіштерді талдау
- •3 Өткізу жоспарын орындау, олардың серпіні көрсеткіштерін талдау және есептеу.
- •1 Кәсіпорынның жалпы және өндірістік құрылымы туралы түсінік.
- •2 Іскерлік белсенділік көрсеткіштерін талдау.
- •3. Өнімнің ассортименті және құрылымы көрсеткіштерін талдау және есептеу.
- •4 Билет
- •1 Өндірістік құрылымды анықтаушы факторлар
- •2 Маржиналдық талдаудың мәні мен міндеттері.
- •3 Өткізу нарығындағы өнімнің үлесін анықтау және талдау.
- •1 Өндіріс құрылымының түрлері.
- •2. Өнімді өндіру шығындарының жалпы сомасын талдау.
- •3 Өнім сапасы мен бәсеке қабілеттілігі көрсеткіштерін есептеу.
- •Өндіріс құрылымының түрлері.
- •Өнімді өндіру шығындарының жалпы сомасын талдау.
- •Өнім сапасы мен бәсекеқабілеттілігі көрсеткіштерін есептеу.
- •Негізгі өндірістің құрылымы, оны құру қағидалары.
- •Материалдық шығындарға факторлық талдау жасау.
- •Кәсіпорын жұмысының ырғақтылығын талдау және есептеу.
- •Кәсіпорын бөлімшелерін орналастыру қағидалары.
- •Материалдық шығындарды талдау.
- •Өнімді өндіру мен өткізуді жоғарылатудың факторлары және резервтері.
- •Өндірістік үрдістің негізгі сипаттамасы және оның құрылымы.
- •Шығын түрлерін жіктеу.
- •Өндіріс шығындарының классификациясы ш ығындарды есепке алу тәсілдері бойынша:
- •Экономикалық шығындар
- •Бухгалтерлік шығындар Өндірілген өнім көлемінің өзгеруіне байланысты:
- •Кәсіпорынның еңбек ресурстармен қамтамасыз етілуін талдау және есептеу.
- •Өндірістік үрдістің негізгі қағидалары.
- •Еңбекақы қорын талдау
- •Жұмыс уақыты қорын пайдалану тиімділігі.
- •Өндірісті ұйымдастырудың ағындық нысандары, оның әр түрлері және экономикалық тиімділігі.
- •Еңбек уақытының қорын талдау
- •Еңбек өнімділігін және кәсіпорын персоналын пайдалану тиімділігін талдау және есептеу.
- •Нарық жағдайында өндірісті ғылыми-техникалық тұрғыдан дайындаудың мазмұны мен мәні.
- •Еңбек өнімділігін талдау.
- •Жалақы қорын пайдалану көрсеткіштерін талдау және есептеу.
- •Өнім сапасы мен оны анықтаушы факторлар.
- •Кәсіпорын персоналдарын тиімді қолдануын талдау.
- •Кәсіпорынның негізгі құралдармен қамтамасыз етілуін есептеп, талдау.
- •Өнім сапасының көрсеткіштер жүйесі және оларды унификациялауды анықтайтын әдістер.
- •Кәсіпорынның еңбек ресурстарымен қамтамасыз етілуін талдау.
- •Негізгі қорларды пайдаланудың интенсивтілігі мен тиімділігі.
- •Өнімді стандарттау, оның қағидалары.
- •Техникалық жабдықтардың қолданылуын талдау.
- •Кәсіпорынның өндірістік қуатын, технологиялық қондырғыларын пайдалануды есептеп, талдау.
- •1.«Өндірістік инфрақұрылым» туралы түсінік.
- •2.Қорқайтарымын талдау.
- •3.Өнімді өндіру көлемі, қор қайтарымдылығы және қор рентабельділігі резервтерін есептеп, талдау.
- •1.Өндіріске техникалық қызмет көрсетудің мазмұны мен мәні.
- •2.Негізгі қорлардың тиімді қолданылуын талдау
- •3.Кәсіпорынның материалдық ресурстармен қамтамасыз етілуін есептеп, талдау.
- •1.Кәсіпорынның құрал-сайман шаруашылығының атқаратын қызметтері мен құрылымы.
- •2.Негізгі қорлардың техникалық жағдайын бағалау.
- •3.Кәсіпорын материалдық ресурстарын тиімді пайдалануды есептеп, талдау
- •1.Кәсіпорынның жөндеу шаруашылығы және оның өндірістегі рөлі.
- •2.Өндіру және өткізу көлемін ұлғайту қорларын анықтау және оған әсер ететін факторларды талдау.
- •3.Өнім өндірудің жалпы шығындарын есептеп, талдау.
- •Өткізілген өнім шығындары деңгейіне факторлардың әсерін талдау
- •Кәсіпорынның энергетикалық шаруашылығы, оның рөлі мен атқаратын міндеттері.
- •3. Өнім өндірудің жалпы шығындарын есептеп, талдау.
- •Тауарлы өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы шығын деңгейіне талдау
- •Энергошаруашылықтың технико-экономикалық көрсеткіштер жүйесі.
- •Өнімнің құрылымы мен ассортиментін және бірқалыпты өндірісті талдау
- •3. Өнімнің кейбір түрлерінің өзіндік құнын есептеп, талдау
- •Тауарлы өнімнің 1 теңгесіне шаққандағы шығын деңгейіне талдау
- •Кәсіпорын транспорты, өндірістік цехтардың жұмысын ұйымдастырудағы оның атқаратын рөлі.
- •2. Өнімді өндіру және өткізу жоспарының орындалуын және оның динамикасын талдау
- •Тікелей материалдық шығындарды есептеп, талдау.
- •Қойма шаруашылығы, оның түрлері, міндеттері мен құрылымы.
- •Талдау әдістері жіктелуі.
- •3. Тікелей жалақыны есептеп, талдау.
- •Сурет 1. Жалақы мөлшері.
- •Қойма жұмыстарына есеп жүргізу, оның орналастыру және жарақтандыру.
- •Талдау әдістерінің түрлері.
- •Жанама шығындарды есептеп, талдау.
- •Жаңа техниканың тәжірибелік өндірісін ұйымдастыру.
- •Экономикалық талдау кезеңдері.
- •Жауапкершілік орталықтары бойынша шығындарды есептеп, талдау.
- •Жаңа техниканы дайындау және игеру үрдістерін жоспарлау және басқару.
- •Экономикалық талдау түсінігі және мәні.
- •Өнімнің өзіндік шығынын төмендету резервтерін есептеп, талдау.
Еңбек өнімділігін талдау.
Еңбек Өнімділігі - алынған өнім көлемінің оны дайындауға жұмсалған еңбекке қатынасы. Уақыт өлшемінде өндірілген өнімнің мөлшерімен (өндіріммен) немесе өнім өлшеміне жұмсалған уақыт шығынымен (еңбек сыйымдылығымен) тұлғаланады. Жеке және қоғамдық еңбек өнімділігі түрлеріне бөлінеді. Біріншісі нақты еңбек шығынын, екіншісі нақты және өткендегі (заттандырылған) еңбек шығынын көрсетеді.Өнімді өндіруге жұмсалған шығындар жанды еңбек шығындары мен өндіріс құрал-жабдықтарының шығындарынан тұрады. Ал соңғыларда, өз уақытында, соларды жасауға жұмсалған еңбек шығындары болып табылған. Сондықтан экономикалық теорияда өнімнің қандайына болмасын жанды және зат түріндегі еңбек жұмсалады деп тұжырымдалады.
Өнімділік — осы жүйенің берілген уақыт мерзімінде өндірген өнімдерінің сол мерзімде жасалған, немесе өңдірілген өнімдер үшін тұтынылған ресурстардың санына арақатынасы. Егер ресурстардың аталған бір түрінің (еңбек, капитал, қуат, информация, материалдар) өнімділігін есептеу қажет болса, онда бұл есеп өнімділіктің жеке көрсеткіші болып табылады. Мысалы:
ЕӨ = Өнім көлемі/Тірі еңбек шығындары
Басқа көп түсініктер сияқты, өнімділік тиімділіктің көрсеткіштер жүйесін құруымен бірге көптеген сан көрсеткіштермен белгіленеді. Өнімділіктің шағын және кең мағынасы болады. Өнімділіктің шағын мағынасы деп, өндірістің негізгі мақсатына көзқарас бағытынан өндірістік процестің тиімділігін сипаттайтын, бір көрсеткіш түсініледі. Негізгі мақсат осы өндірістік процестен тыс өткізілуге тағайындалған өнімдермен және бір немесе бірнеше негізгі ресурстардың арасалмағы түрін алады. Бұндай көрсеткіште өндіріс шарттары (тапсырманың уақытында орындалуы, жұмысшылардың жарақаттарының саны және басқалар) көрсетілмейді.
Өнімділікті өлшеудің негізгі екі тобы бар.
Біріншіге өнімділіктің статикалық коэффициенттері жатады. Бұл жабайы тілмен айтсақ, белгілі уақыт мерзімінде жасалған шығындардың өлшеміне бөлінген өнімнің өлшемі.
Екіншіге өнімділіктің динамикалық индексі жатады. Бұл өткен мерзімдегі өнімділіктің статикалық коэффициентіне бөлінген, белгілі мерзімдегі өнімділіктің статикалық коэффициенті.
Егер әңгіме ресурстардың бір түрі туралы болса (еңбек, капитал, қуат, информация, материалдар) — бұл өнімділіктің жеке көрсеткіші (немесе ішінара өнімділіктің көрсеткіші). Еңбек өнімділігінің жеке көрсеткішінің формуласы:
ЕӨ = Өнім көлемі / Жанды еңбек шығындары
Жалақы қорын пайдалану көрсеткіштерін талдау және есептеу.
Жалақы қоры - белгілі бір уақыт кезеңінде қызметкерлердің еңбегіне ақы төлеу үшін қастырылатын ақшалай қаражаттың жалпы сомасы. Негізгі және қосымша жалақыдан тұрады. Сондай-ақ кәсіпорынның штана жататындығына қарай штаттық (тізімдік) құрам қорына және штаттан тыс (бейтізімдік) құрамы қорына бөлінеді. Ақы төленетін жұмыстардың сипатына қарай өнеркәсіптік-өндірістік қызметкерлер қорына (жұмысшылардың, қызметшілердің, мамандардың жалақысы) және кәсіпорынның бейөнеркәсіптік шаруашылықтарында істейтін қызметкерлердің қорына (тұрмыстық-коммуналдық щаруашылық, мәдени-тұрмыстық мекемелер қызметкерлерінің жалақысы), камтылатын кезеңіне қарай сағаттық кезеңге арналған корға, айлық, тоқсандық, жылдық кезеңдерге арналған қорларға ажыратылады. Еңбек ақыны ұйымдастыруды пайдалану тиімділігі мыналарды қарастырады:
Кәсіпорын меншігіне белгілі бір нәтиже алып келетін , жақсы еңбек ақы жүйесін ұйымдастыру;
Қалыптасқан диспропорцияларды жою;
Жұмысшыны әлеуметтік қорғау;
Еңбек ақының мөлшерін , жүйесін , нысандарын анықтауда еңбек ұжымның және әкімшіліктің толық жауапкершілігі;
Нақты көрсеткіштердің жоспардағы көрсеткіштерден жоғары болуы;
Кәсіпорында еңбек ақыны ұйымдастыру келесі негізгі элементтерден тұрады:
Еңбек ақы қорын қалыптастыру;
Еңбекті нормалау;
Тарифтік жүйені орналастыру;
Еңбек ақы жүйесін және нысанын анықтау;
Көптеген кәсіпорындарда еңбек ақыны ұйымдастырудың келесі принциптері бар:
Еңбектің саны мен сапасына байланысты ақы төлеу;
Еңбек ақының дифференциациялығы жұмысшының біліктілігіне , еңбек шартына , кәсіпорынның саласы мен орналасу аймағына байланысты.
Реалды еңбек ақының жүйелік көтерілуі;
Орташа еңбек ақының өсу қарқындылығында еңбек өндірісінің қарқындылығын өсіру;
Әділдік , яғни көрсетілген еңбекке тең еңбек ақы төлеу;
Ауыр және зиянды еңбек ақыны есепке алу;
Адал және сапалы еңбекке мақсат қойғызу;
Міндетіне , яғни жұмысына жауапкершіліксіз қарағанға материалды жауапкершілікке тарту;
12-билет.