3.2 Халықаралық стандарттардағы қаржылық қорытынды есеп берудің концепциясына көшу жолдары.

Халықаралық қаржылық есептіліктің сандарттары (ХҚЕС)-International Accounting Standards (IAS)\International Financial Reporting Standards (IFRS) - Халықаралық қаржылық есептіліктің сандарттары бойынша Қордың Басқарылымы қабылдаған Стандарттар мен Интерплетациялар.

ХҚЕС– кәсіпорынның қызметінің нәтижесі мен қаржылық жағдайы туралы шынайы және әділ ақпаратпен қамтамасыз ететін бухгалтерлік стандарттардың жүйесі.

Қаржылық есеп берудің халықаралық стандарттары – 1- «Қаржылық есеп беру»ХҚЕС (IAS) - да көрсетілген.

Бухгалтерлік есептің халықаралық стандартында қаржылық қортынды есеп берудің төмендегі концепциялары айқындалған: Біріншіден, кәсіпорынның қаржылық қорытынды есебін жүргізу мақсаты, екіншіден, бухгалтерлік ақпараттардың сапалық сипаттамасы, үшіншіден, бухгалтерлік ақпараттарды есепке алу принциптері, төртіншіден, қаржылық қорытынды есеп элементтері.

Қаржылық қорытынды есеп, оны пайдаланушыларға экономикалық шешімдер қабылдау үшін қажетті, кәсіпорынның қаржылық жағдайы, шаруашылық қызметінің нәтижесі және қаржылық жағдайындағы өзгерістер туралы ақпараттар дайындап беру мақсатын көздейді.

Сондықтан есеп ақпараттарына қойылатын негізгі талаптар, оларды пайдаланушылардың қандай да болмасын шешім қабылдауы үшін пайдалылығымен байланысты. Жалпы, есеп ақпараттарының сапалық сипаттамасы қаржылық қорытынды есеп мәліметтерінің пайдаланушылар үшін пайдалылығын алдын – ала болжайды. Әрбір нақты жағдайда ол немесе басқа бір сипаттама маңыздырақ болатындықтан, бухгалтердің кәсіби шеберлігі барлық сипаттамалардың қолайлы (ең жақсы) үйлесім табуынан көрінеді.

Қаржылық қорытынды есеп элементтерінің концепциялар тобында қарастырылуы, оларды түсінудің субъектінің қызметін қаржылық қорытынды есеп ақпараттарын пайдаланушылардың бағалануына және тиісінше, олардың белгілі бір шешімдер қабылдауына әсер ететіндігіне байланысты және де алынған ақпараттан түсінетін пайда оны алуға жұмсалған шығындардан көп болуға тиісті. Сапаға қойылатын талаптардың барлығының орындалуының нәтижесінде субъектінің қызметі жөнінде толық әрі дұрыс және пайдалы ақпараттар берілуі тиісті. Бухгалтерлік ақпараттарға қойылатын талаптар белгілі бір принциптермен айқындалады.

ҚОРЫТЫНДЫ

Қазақстан Республикасы өз алдына тәуелсіз мемлекет болғалы нарықтық даму үстінде. Бұл жетістік әсіресе бухгалтерлік және экономикалық салаға ерекше әсерін тигізер өзгерістер әкелді.

«Ұйымның қаржылық нәтижелерінің есебі, аудиті және талдауы» тақырыбына орындалған дипломдық жұмыс үш бөлімнен тұрады.

Теориялық бөлімде қаржылық есеп нысандары, ұйымның қаржылық есебіндегі элементтерді пайдаланушылар, элементтерін бағалу жолдары көрсетілген.

Бухгалтерлік есептегі қаржылық есеп берудегі бақылаулар мен аудиторлық тексерулердің маңызы, талдау жұмыстары мен әдістері, ұйымның қаржылық жағдайына байланысты шетел тәжірибесімен салыстырмалар мен тәжірибе алмасулар толықтай қарастырылған.

Екінші бөлімде ұйымның қаржылық жағдайының есебі, талдауы мен аудиті тәжірибе жүзіндегі іске асырылуы қарастырылған. Ұйымның қаржылық жағдайының есебі, құрылымдық талдануы мен аудиторлық тексерулердің маңыздылығы талданған. Нақты мысалдар қарастырылған.

Дипломдық жұмыстың үшінші бөлімінде ұйымның қаржыларының есебіне байланысты бірнеше мәселелерді қарастырудағы шараларды жетілдіру кезеңдері көрсетілген. Алдымен қаржылардың есебіне халықаралық стандарттарды енгізу шарасы қарастырылған.

Бұл ұсыныстарды кәсіпорында қолдану, яғни іске асыру ұйымның қаржылық жағдайының жоғары нәтижелер көрсетуіне бірден – бір маңызды бағыт – бағдар болмақ. Аудиторлық тексеруді толықтай жүргізу нәтижесіндегі берілетін қорытынды есептің өзі қаржылық жағдайдың алғы күнде өз ретімен жүргізілуіне кеңес береді.

Қазіргі нарықтық экономикаға түбегейлі көшу кезеңінде бухгалтерлік есепке жүктелетін міндеттер қай кездегіден болмасын күрделі, ауқымды болып отыр. Өйткені қазіргі қоғамдық дамудың жаңа кезеңінде өндіріс құрал-жабдықтарының мемлекеттік меншіктен ұжымдық және жеке меншіктерге ауысуы кең етек алуда. Осыған орай қазіргі кезде мемлекет, субъекті және жеке тұлғалар арасындағы экономикалық және қоғамдық қарым-қатынастар саясаты жаңа сипат алып отыр. Бұл бойынша еліміздегі халық шаруашылығының қай саласындағы субъектілер болмасын олардың өндірістік және қаржылық іс-әрекеті өз шығындарын өзі өтеу, өзін-өзі қаржыландыру принциптеріне негізделуі тиіс. Бүгінгі таңда жүзеге асырылып жатқан реформалар мен істеліп жатқан жұмыстардың, кәсіпкерлік қызметтің мемлекет тарапында және экономика өмірінде атқаратын рөлінің ұшан-теңіз екендігі дәлелдеуді қажет етпейді.

ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ:

1. Учебник. Асса диплом по международной финансовой отчетности. 2008 год.

2. Бухгалтерлік есеп принциптері. Н.Ә.Байболтаева. Алматы 2002 жыл.

3. Шағын кәсіпкерлік субьектілеріндегі бухгалтерлік есепті ұйымдастыру. Байболтаева Н.Ә. Юсупжанова Ә.Қ. Алматы 1999 жыл. Нәтижелер мен ізденістер.

4. Современный бухгалтерский учет. Учебное пособие Сейдахметова .Ф. С. – Алматы Экономика 2000 г.

5. Қазақстан Республикасы Президентінің заң күші бар «Бухгалтерлік есепке алу туралы» жарлығы – Алматы 1999 ж.

6. Аудит и анализ финансовой отчетности. Дюсембаев К.Ш. Егембердиева С.К. Дюсембаева З.К. Алматы 1998 г.

7. Бухгалтерский учет на предприятии. Радостовец В.К. Радостовец В.В. Шмидт О.И. Алматы 2002 год.

8. Стандарты бухгалтерского учета. Алматы, 2002 год.

9. Радостовец В.В. «Бухгалтерский учет на предприятии». Алматы, 2000 год.

10. Радостовец В.В. и О.И.Шмидт «Теория и отраслевые особенности бухгалтерского учета». Алматы, 2000 год.

Ларионов А.Д., Ерофеева В.А., Леонтьев Ж.Г. «Бухгалтерский учет». Москва, 2000 год.

11. Международные стандарты бухгалтерского учета. 1994 год.

12. Бухгалтерский учет. Учебник под ред.П.С. Безруких. Москва, Бух.учет,1996год.

13. Кондраков Н.П. Бухгалтерский учет. Учебное пособие. М.ИНФРА. Москва,1998.

14. 8.Радостовец В.К. «Бухгалтерский учет на предприятии». Алматы, Центраудит,1998.

15. Бухгалтерский учет. Учебник под ред. А,Д. Ларионова . Москва .Проспект 2000.

16. Козлова Е.П., Парашутин Н.В, Бабченко Т.Н, Бухгалтерский учет в промышленности. – Москва, Финансы и статистика. 1993 год

17. Социально- экономическое положение Республики Казахстан. Алматы. Агентство РК по статистике,1999 год.

18. Финансовый менеджмент: Учебник для Вузов/ Г.Б. Полях, И.А. Акодиа, Т.А. Краева и др. Москва: Финансы, Юнити,1997год.

19. Шеремет А.Д., Сейфуллин Р.С. Финансовый анализ,1995 год.

20. Савицкая Г.В. Анализ хозяйственной деятельности предприятия. Минск, 2002 год.

21. Журнал «Бюллетень бухгалтера» № 51(453) декабрь 2002год., №50 (452) декабрь 2002год., №18 (420) апрель 2002год. г. Алматы Изд.дом «БИКО»

22. Финансовый и управленческий учет на предприятии В.К. Родостовец изд. «Центраудит» 1997год. Алматы.

23. Кондраков Н.П. «Бухгалтерский учёт» – 2-е издание, Москва, 1999 год.

24. Медведев А.Н., Медведева Т.В. «Практическая бухгалтерия», М., 1997 год

25. Ефимово О.В. «Бухгалтерский учёт» – 2-е издание, М., 1999 год

26. Камышанов П.И. «Практическое пособие по бухгалтерскому учету», М. Экономика. 1995год.

27. «Методические рекомендации по разработке финансовой политики предприятия», министерство экономики, приказ №118 от 1.10.1997г.

28. Артеменко В.Г, Беллендир М.В. «Финансовый анализ». Москва, 1997год.; с.14

29. Бухгалтерский учет под общей редакцией И.Е. Тишкова, А.И. Прищепы 3-е издание переработанное и дополненное, Минск., Высшая школа, 1999 год, 746 c.