- •Мазмұны
- •1 Тақырып. Ресурстардың шектеулілігі. Таңдау мәселесі. Балама құн. Ресурстардың шектеулілігі
- •Кесте 2. Өндіріс мүмкіншіліктерінің кестесі
- •1 Сурет. Өндіріс мүмкіншілігінің қисық сызығы
- •Экономикалық жүйе түрлері
- •1 Тақырып. Ресурстардың шектеулілігі. Таңдау мәселесі. Балама құн. (есептер, тест сұрақтары)
- •Өз бетімен шығаруға арналған есептер
- •Тест сұрақтары
- •Әрбір экономикалық жүйе ресурстардың шектеулілігі факторына тап болады дегенде не туралы сөз болып отыр:
- •Өндірістік мүмкіншіліктер қисық сызығын сызған кезде төменде аталған экономикалық ұғымдардың қайсысын тікелей мысал ретінде көруге болады:
- •2 Тақырып. Сұраныс. Ұсыныс.
- •Сұраныс (demand).
- •Ұсыныс.
- •3 Тақырып. Сұраныс икемділігі. Ұсыныстың икемділігі.
- •3 Тақырып. Сұраныс икемділігі. Ұсыныс икемділігі.
- •IV. Тапсырмалар
- •VI тест 2. Төмендегінің қайсысы дұрыс?
- •4 Тақырып. Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті.
- •1. Сұраныс өзгерісіне реакция.
- •2. Ұсыныс өзгерісіне реакция.
- •3. Сұраныс пен ұсыныстың бірдей өзгерісне реакция.
- •Нарықтық бағаны белігеуде мемлекеттік реттеудің салдарлары
- •Салықтар мен дотациялар;
- •Директивті бағалар (бағаның жоғарғы және төмеңгі шегін тағайындау)
- •3. Сату көлемін реттеу
- •4 Тақырып. Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті (есептер, тест сұрақтары).
- •Қорытынды: алынатын түсімнің ең көп мөлшері тепе-теңдік баға кезінде болады. Тест
- •Тест жауаптары
- •5 Тақырып. Бизнесті ұйымдастыру нысандары
- •Бизнесті ұйымдастыру нысандары
- •Жеке бизнес
- •Жеке нысан: артықшылығы мен кемшілігі
- •Серіктестік бизнесті ұйымдастыру нысаны ретінде
- •Серіктестік: артықшылығы мен кемшілігі
- •Бизнесті ұйымдастырудың акционерлік нысаны
- •Акционерлік қоғам: артықшылығы мен кемшілігі
- •Бизнесті ұйымдастырудың арнайы нысандары
- •5 Тақырып. Бизнесті ұйымдастыру нысандары (есептер, тест сұрақтары)
- •1 Тапсырма
- •«Алтын кілт» ертегісі.
- •Есептер
- •6 Тақырып. Кәсіпкерлікті қаржыландыру
- •Қаржы нарығы
- •Қысқа мерзімді қаржыландыру
- •Ұзақ мерзімді қаржыландыру
- •Акциялар
- •Кәсіпорын жаңа капитал шығарады
- •Кесте 1. Қызмет түрлері бойынша таза табыс, млн. Теңге
- •Тақырып 6. Кәсіпкерлікті қаржыландыру (есептер, тест сұрақтары)
- •Тест 1.
- •Жауап бланкісі
- •Есеп 1.
- •Тест 2.
- •Жауап бланкісі
- •Есептер 2
- •7 Тақырып. Фирма шығындары.
- •Шығындар
- •Шығын түрлері
- •Өнімді өндіру үшін фирманың қолданатын сыртқы және ішкі өндіріс факторлары
- •Шекті шығындар
- •Фирма шығындары
- •Пайданың ең жоғары болу шарты
- •Өндіріс масштабының (көлемінің) әсері
- •Қорытынды
- •7 Тақырып. Фирма шығындары (есептер, тест сұрақтары)
- •II.Есептер
- •III. Тест
- •8 Тақырып. Бәсекелестік. Рынок құрылымы.
- •Бәсекелестік
- •Рынок құрылымы
- •Қорытынды
- •2 Тапсырма
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма. Түрмедегідер диллемасы
- •3 Тапсырма. Бензоқұбырлар дуэлі
- •4 Тапсырма. Авиокомпания ісі: ірі болған сайын жақсы ма?
- •9 Тақырып. Еңбек нарығы. Еңбек ресурстары.
- •Еңбек нарығы
- •Еңбек ресурстары және жұмыссыздық
- •Жұмыссыздық түрлері
- •Фрикционды жұмыссыздық
- •Құрылым жұмыссыздығы
- •Циклды жұмыссыздық
- •Жасырын жұмыссыздық
- •Табиғи жұмыссыздық түсінігі
- •Жұмыссыздықтың салдары
- •Оукен заңы
- •Қосымша материал.
- •Жұмыспен қамтуды мемлекеттік реттеу
- •Жай мерзімді
- •Мерзімді-сыйақылы
- •Еңбек нарығы қалай жұмыс жасайды
- •Еңбекке сұраныс
- •Жоғары мөлшерде пайда алу шарты
- •Еңбек ұсынысы
- •Нарықтық тепе-теңдік
- •Қызмет түріне орай еңбекақы деңгейіндегі айырмашылықтар
- •Жалқының ең төменгі деңгейін мемлекеттік реттеу
- •Тақырып 9. Еңбек нарығы. Еңбек ресурстары. (есептер, тест сұрақтары)
- •II. Өздік жұмысқа арналған тапсырмалар тест
- •1 Тест сұрақтарына жауаптар
- •III. Еңбек нарығы және жалақы
- •Келесі сөйлемдердің қайсысы дұрыс, қайсысы қате екенін көрсетіңіз.
- •Келтірілген жауаптардың қайсысыд ұрыс екенін көрсет.
- •Тапсырмалар мен есептер
- •Жұмыспен қамтылғандар және жұмыссызлар. Жұмыссыздықты өлшеу.
- •Терминдермен түсініктерге сәйкес анықтамаларын табыңыз:
- •№3 Тест
- •Есептер
- •Тақырып 11. Экономикалық тұрақтылық
- •Экономикалық тұрақтылық
- •Макроэкономиканың мақсаты мен құралдары
- •Жалпы ұлттық өнім. Жалпы ішкі өнім.
- •Жұө табыс тәсілімен есептеу
- •Жіө өндірістік әдіспен есептеу.
- •Қосымша құнды есептеу
- •Ұлттық шоттың басқа көрсеткіштері
- •Номиналды және нақты жүө
- •Экономикалық циклдар
- •Макроэкономикадағы тепе-теңдік
- •Тепе-теңдік баға деңгейі мен ұлттық өндірістің нақты көлемі
- •Жұмыспен қамтудың кейнсиандық теориясындағы макроэкономикалық тепе-теңдік
- •Жұмыссыздықты шектеу мақсатындағы экспансия саясаты
- •Инфляцияны шектеу мақсатындағы рестриктивті саясат
- •Экономиканы ақша-несие және бюджеттік реттеу әдістері
- •Тақырып 11. Экономикалық тұрақтылық (есептер, тест сұрақтары) тест 1.
- •Тест 2.
- •Дұрыс сөйлемді анықта:
- •12 Тақырып. Халықаралық сауда
- •13 Тақырып. Экономикадағы мемлекет
- •Экономикадағы мемлекет
- •1.1 Жеке меншік құқығын сақтау
- •1.2 Сыртқы әсерлерді ескеру
- •1.3 Нарықтық бәсекелестікті қамтамасыз ету
- •1.4 Тұтынушыларды қорғау
- •1.5 Экономиканы тұрақтандыру
- •1.6 Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету
- •1.7 Қоғамдық қолданыстағы тауарлар мен қызметтерді қамтамасыз ету
- •1.8 Мемлекеттік және жеке сектордың өзара әрекеті
- •1.9 Үкімет өз ақшасын қалай жұмсайды
- •1.10Үкіметтік табыстардың көздері
- •Қорытынды
- •Қазақстан республикасы бойынша қосымша материал
- •13 Тақырып. Экономикадағы мемлекет. (есептер, тест сұрақтары) тест
- •Ойлануға арналған сұрақтар
- •5 Нарық Соңғы тауарлар мен қызметтер 6 Нарық 1 Жаттығу
Тест сұрақтары
Эксперттер үнемдеу керек деп айтқанда, олар келесі туралы айтуы мүмкін:
жинақ жасау;
қолда бардан максимум пайда табу;
экономиканы зерттеу;
мейлінше аз шығын жұмсау қажеттілігі.
Балама құн – бұл ... өлшенетін тауар мен қызмет түрінің құны:
еңбек статистикасы бюросымен;
баға индексімен;
сатып алынатын тауар бағасымен;
тауар мен қызмет түрін сатып алу кезінде бас тарту керек болатындармен.
Шектеулілік – бұл ... проблема:
тек қана кедей елдерде кездесетін;
тек қана кедей адамдарда болатын;
барлық адамдар мен қоғамдарда болатын;
табысы жоғары адамдарда ешқашан пайда болмайтын.
Өндіріс мүмкіншіліктер қисық сызығы нені сипаттайды?
дефицит пен балама құнның қоғамға әсерін;
өндірістік тауарлардың ауыл шаруашылық тауарынан артықшылығын;
әртүрлі өнімдердің бағасының өзгерісін;
ауыл шаруашылық өнімдер немесе өнеркәсіп тауарлар өндірісінің балама құнын.
Өндіріс мүмкіншіліктер қисық сызығындағы «Зеңбірек - май» координат осі бойынша өндірістік мүмкіндіктердің ағымдағы сатылу мөлшеріне сәйкес А нүктесі көрсетілген. Егер елде мылтықшылардың қосымша ереуілдері болса, онда:
ӨМҚС және нүкте солға және төменге жылжыйтын еді
ӨМҚС өзгеріссіз қалатын еді, ал нүкте солға және төменге жылжыйтын еді
ӨМҚС және А нүктесі өзгеріссіз қалатын еді
ӨМҚС солға және төменге жылжыйтын еді, ал нүкте нүкте өзгеріссіз қалады
Өндірістік мүмкіншіліктер қисық сызығынның бойындағы В (х, у) нүктелері нені сипаттайды?:
(В-У) велосипед өндірісінен бас тартуға тең Х мотоцикл өндірісінің балама құны;
тұрақты У велосипед өндірісі кезіндегі Х мотоцикл санының көп өндіре алмау мүмкіндігі;
ресурстарды толық қолданудың мүмкін болатын ситуацияның бірі;
жоғарыда айтылғандардың барлығы дұрыс.
Қиял жүзіндегі Свет елінде қармақ және қармақ бауы өндіріледі. Барлық адамдар жұмыспен қамтылған және барлық фабрикалар толық қуаттылықпен жұмыс істеп жатыр. Свет елінің султаны көбірек қармақты өндіргісі келеді. Сіз оған қандай кеңес бересіз?
қармақ бауының өндірісін азайту керек;
қармақ бауының өндірісін өсіру керек;
көбірек қармақты өндіру туралы бұйрық берсін;
ешқандай жағдайда қармақ өндірісін ұлғайту қажет емес.
Бүгінгі күні физиократтар былай дейтін еді ....
үкімет барлық тұрғындардың тағаммен және тұрғын үймен қамтамасыз етілуін қадағалап отыру керек;
АҚШ басқа елдерден тауарларды сатып алғаннан гөрі, оларға көбірек сату керек;
металлургия, мұнай сияқты негізгі салалар және темір жолдар үкімет қарамағында болу керек;
үкімет кәсіпкерлер қызметіне араласпау керек және қандай таурлар мен қызмет түрлерін өндіру қажет дегенде нарық өзі шешу керек.
Сенди Смит мектепті бітіргеннен кейін жұмысқа орналасып, жылына 10 мың доллар табыс таба алады немесе жылына 5 мың доллар төлеп, колледжде оқи алады. Келесі жылда оның колледжде оқуы қаншаға тең болады?
0;
500;
10000;
15000.
