2 Тапсырма. Түрмедегідер диллемасы

Керім мен Мұрат – ұрлықшылар. Оларды автомобиль бөлшектерін ұрлау үстінде ұстаған, енді олар қала түрмесінің әр түрлі камераларында отыр. Керім мен Мұратты қылмыс жасау үстінде қолға түсіргендіктен жергілікті прокурорының қуанышында шек жоқ. Ол Керім мен Мұраттың бұл ұрлыққа ғана емес, соңғы жылғы жасалған басқа да ұрлықтарға қатысы бар екенін біледі. Соны біле тура сотта дәлелдей алмайды.

Жергілікті прокурор Керім мен Мұратты келісімге шақыра отырып; өз кінәларын мойнына алуға көндіргісі келеді. Прокурор олардың әрқайсысына былай деді: «Сендерді бір жылға жабу үшін менде мәліметтер жеткілікті, бірақ егер сен басқа ұрлықтарды мойныңа алсаң, 10 жылға сотталасың да, осы жерден 3 айдан соң шығасың, ал 10 жылды сенің досың арқалап кетеді. Егер екеуің де басқа ұрлықтарды мойындарыңа алсаңдар, әрқайсысың 5 жылдан аласыңдар».

Керім мен Мұраттың конституциялық құқығының бұзылуы, оларға қандай үкім шығаратыны сізді қобалжытпай-ақ қойсын. Бұл сұрақтар өте маңызды және қызықты болғанымен олар басқа тапсырмада немесе курста қаралатын болады. Ал қазір келесі төрт ойдың бірін қабылдайық:

1. Егер Керім шындықты айтса, ал Мұрат айтпаса, онда Керім түрмеге үш айға, ал Мұрат 10 жылға отырады.

2. Егер Мұрат шындықты айтса, ал Керім айтпаса, онда Мұрат түрмеге үш айға, ал Керім 10 жылға отырады.

3. Егер Керім де, Мұрат та шындықты мойнына алса, онда екеуі де 5 жылға отырады.

4. Егер екеуі де мойындамаса, онда екеуі де түрмеде 1 жылдан отырады.

А. 1. Егер Мұрат шынын айтты деп ойласаңыз, Керімнің орында не істер едіңіз? Неге?

2. Егер Мұрат шынын айтпады деп ойласаңыз, Керімнің орында не істер едіңіз? Неге?

Б. 1. Егер Керім шынын айтты деп ойласаңыз, Мұраттың орында не істер едіңіз? Неге?

2. Егер Керім шынын айтпады деп ойласаңыз, Мұраттың орында не істер едіңіз? Неге?

В. Егер серігіңіздің шынын айтқанына немесе айтпағанына сеніміңіз болмаса Керім мен Мұраттың орнында не істер едіңіз? Неге?

Г. Қандай жағдайда Керім мен Мұрат шындарын айтпаушы еді?

3 Тапсырма. Бензоқұбырлар дуэлі

Самат пен Қанат өздерінің бензин құятын станцияларында жұмыс жасайды. Жеке иелері болып табылады. Екеуінің бензин құятын станциялары қаланың шетіндегі шоссенің жанында орналасқан. Бұл қалада басқа бензоқұбырлар жоқ. Қазір олар бензинді бірдей бағамен сатуда және әрқайсысының бензоқұбырында баға көрсетілген үлкен табло тұр.

1. Самат бағаны көтергісі келеді, өйткені ол адамдар бағаның көтерілгеніне қарамастан бензинді сол бұрынғыдай мөлшерде тұтынады деп ойлайды. Ол сату көлемінің азаюынан болатын шығынды жоғары бағамен сататындықтан артығымен жаба аламын деп санайды. Саматқа сіз осы жағдайда қандай кеңес бере алар едіңіз? Өз жауабыңызды негіздеңіз.

2. Қанат бағаны түсіргісі келеді. Сол арқылы Санаттың бизнесінің біраз бөлігін жаулап аламын деп ойлайды. Әр галлоннан түсетін табыстың төмендеуінен болатын шығынды, бензин мөлшерін көбірек сатып, артығымен қайтарамын деп санайды. Сіз Қанатқа қандай кеңес бере алар едіңіз? Өз жауабыңызды негіздеңіз.

Сіздің ойыңызша Самат пен Қанат өз бизнестерінің пайдалылығын арттыру үшін басқа қандай әрекеттер жасай алады?