- •Мазмұны
- •1 Тақырып. Ресурстардың шектеулілігі. Таңдау мәселесі. Балама құн. Ресурстардың шектеулілігі
- •Кесте 2. Өндіріс мүмкіншіліктерінің кестесі
- •1 Сурет. Өндіріс мүмкіншілігінің қисық сызығы
- •Экономикалық жүйе түрлері
- •1 Тақырып. Ресурстардың шектеулілігі. Таңдау мәселесі. Балама құн. (есептер, тест сұрақтары)
- •Өз бетімен шығаруға арналған есептер
- •Тест сұрақтары
- •Әрбір экономикалық жүйе ресурстардың шектеулілігі факторына тап болады дегенде не туралы сөз болып отыр:
- •Өндірістік мүмкіншіліктер қисық сызығын сызған кезде төменде аталған экономикалық ұғымдардың қайсысын тікелей мысал ретінде көруге болады:
- •2 Тақырып. Сұраныс. Ұсыныс.
- •Сұраныс (demand).
- •Ұсыныс.
- •3 Тақырып. Сұраныс икемділігі. Ұсыныстың икемділігі.
- •3 Тақырып. Сұраныс икемділігі. Ұсыныс икемділігі.
- •IV. Тапсырмалар
- •VI тест 2. Төмендегінің қайсысы дұрыс?
- •4 Тақырып. Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті.
- •1. Сұраныс өзгерісіне реакция.
- •2. Ұсыныс өзгерісіне реакция.
- •3. Сұраныс пен ұсыныстың бірдей өзгерісне реакция.
- •Нарықтық бағаны белігеуде мемлекеттік реттеудің салдарлары
- •Салықтар мен дотациялар;
- •Директивті бағалар (бағаның жоғарғы және төмеңгі шегін тағайындау)
- •3. Сату көлемін реттеу
- •4 Тақырып. Сұраныс пен ұсыныстың өзара әрекеті (есептер, тест сұрақтары).
- •Қорытынды: алынатын түсімнің ең көп мөлшері тепе-теңдік баға кезінде болады. Тест
- •Тест жауаптары
- •5 Тақырып. Бизнесті ұйымдастыру нысандары
- •Бизнесті ұйымдастыру нысандары
- •Жеке бизнес
- •Жеке нысан: артықшылығы мен кемшілігі
- •Серіктестік бизнесті ұйымдастыру нысаны ретінде
- •Серіктестік: артықшылығы мен кемшілігі
- •Бизнесті ұйымдастырудың акционерлік нысаны
- •Акционерлік қоғам: артықшылығы мен кемшілігі
- •Бизнесті ұйымдастырудың арнайы нысандары
- •5 Тақырып. Бизнесті ұйымдастыру нысандары (есептер, тест сұрақтары)
- •1 Тапсырма
- •«Алтын кілт» ертегісі.
- •Есептер
- •6 Тақырып. Кәсіпкерлікті қаржыландыру
- •Қаржы нарығы
- •Қысқа мерзімді қаржыландыру
- •Ұзақ мерзімді қаржыландыру
- •Акциялар
- •Кәсіпорын жаңа капитал шығарады
- •Кесте 1. Қызмет түрлері бойынша таза табыс, млн. Теңге
- •Тақырып 6. Кәсіпкерлікті қаржыландыру (есептер, тест сұрақтары)
- •Тест 1.
- •Жауап бланкісі
- •Есеп 1.
- •Тест 2.
- •Жауап бланкісі
- •Есептер 2
- •7 Тақырып. Фирма шығындары.
- •Шығындар
- •Шығын түрлері
- •Өнімді өндіру үшін фирманың қолданатын сыртқы және ішкі өндіріс факторлары
- •Шекті шығындар
- •Фирма шығындары
- •Пайданың ең жоғары болу шарты
- •Өндіріс масштабының (көлемінің) әсері
- •Қорытынды
- •7 Тақырып. Фирма шығындары (есептер, тест сұрақтары)
- •II.Есептер
- •III. Тест
- •8 Тақырып. Бәсекелестік. Рынок құрылымы.
- •Бәсекелестік
- •Рынок құрылымы
- •Қорытынды
- •2 Тапсырма
- •1 Тапсырма.
- •2 Тапсырма. Түрмедегідер диллемасы
- •3 Тапсырма. Бензоқұбырлар дуэлі
- •4 Тапсырма. Авиокомпания ісі: ірі болған сайын жақсы ма?
- •9 Тақырып. Еңбек нарығы. Еңбек ресурстары.
- •Еңбек нарығы
- •Еңбек ресурстары және жұмыссыздық
- •Жұмыссыздық түрлері
- •Фрикционды жұмыссыздық
- •Құрылым жұмыссыздығы
- •Циклды жұмыссыздық
- •Жасырын жұмыссыздық
- •Табиғи жұмыссыздық түсінігі
- •Жұмыссыздықтың салдары
- •Оукен заңы
- •Қосымша материал.
- •Жұмыспен қамтуды мемлекеттік реттеу
- •Жай мерзімді
- •Мерзімді-сыйақылы
- •Еңбек нарығы қалай жұмыс жасайды
- •Еңбекке сұраныс
- •Жоғары мөлшерде пайда алу шарты
- •Еңбек ұсынысы
- •Нарықтық тепе-теңдік
- •Қызмет түріне орай еңбекақы деңгейіндегі айырмашылықтар
- •Жалқының ең төменгі деңгейін мемлекеттік реттеу
- •Тақырып 9. Еңбек нарығы. Еңбек ресурстары. (есептер, тест сұрақтары)
- •II. Өздік жұмысқа арналған тапсырмалар тест
- •1 Тест сұрақтарына жауаптар
- •III. Еңбек нарығы және жалақы
- •Келесі сөйлемдердің қайсысы дұрыс, қайсысы қате екенін көрсетіңіз.
- •Келтірілген жауаптардың қайсысыд ұрыс екенін көрсет.
- •Тапсырмалар мен есептер
- •Жұмыспен қамтылғандар және жұмыссызлар. Жұмыссыздықты өлшеу.
- •Терминдермен түсініктерге сәйкес анықтамаларын табыңыз:
- •№3 Тест
- •Есептер
- •Тақырып 11. Экономикалық тұрақтылық
- •Экономикалық тұрақтылық
- •Макроэкономиканың мақсаты мен құралдары
- •Жалпы ұлттық өнім. Жалпы ішкі өнім.
- •Жұө табыс тәсілімен есептеу
- •Жіө өндірістік әдіспен есептеу.
- •Қосымша құнды есептеу
- •Ұлттық шоттың басқа көрсеткіштері
- •Номиналды және нақты жүө
- •Экономикалық циклдар
- •Макроэкономикадағы тепе-теңдік
- •Тепе-теңдік баға деңгейі мен ұлттық өндірістің нақты көлемі
- •Жұмыспен қамтудың кейнсиандық теориясындағы макроэкономикалық тепе-теңдік
- •Жұмыссыздықты шектеу мақсатындағы экспансия саясаты
- •Инфляцияны шектеу мақсатындағы рестриктивті саясат
- •Экономиканы ақша-несие және бюджеттік реттеу әдістері
- •Тақырып 11. Экономикалық тұрақтылық (есептер, тест сұрақтары) тест 1.
- •Тест 2.
- •Дұрыс сөйлемді анықта:
- •12 Тақырып. Халықаралық сауда
- •13 Тақырып. Экономикадағы мемлекет
- •Экономикадағы мемлекет
- •1.1 Жеке меншік құқығын сақтау
- •1.2 Сыртқы әсерлерді ескеру
- •1.3 Нарықтық бәсекелестікті қамтамасыз ету
- •1.4 Тұтынушыларды қорғау
- •1.5 Экономиканы тұрақтандыру
- •1.6 Экономикалық қауіпсіздікті қамтамасыз ету
- •1.7 Қоғамдық қолданыстағы тауарлар мен қызметтерді қамтамасыз ету
- •1.8 Мемлекеттік және жеке сектордың өзара әрекеті
- •1.9 Үкімет өз ақшасын қалай жұмсайды
- •1.10Үкіметтік табыстардың көздері
- •Қорытынды
- •Қазақстан республикасы бойынша қосымша материал
- •13 Тақырып. Экономикадағы мемлекет. (есептер, тест сұрақтары) тест
- •Ойлануға арналған сұрақтар
- •5 Нарық Соңғы тауарлар мен қызметтер 6 Нарық 1 Жаттығу
Тест 2.
Кез-келген жағдайда акционерлердің жалпы жиналысында дауыс беру құқығын беретін акция:
A) қарапайым
B) артықшылығы бар
C) айырбасталатын
D) A) және B) жауаптары дұрыс
Облигация акциядан немен ерекшеленеді:
A) акционерлердің жалпы жиналысына қатысу құқын бермейді
B) бағалы қағаз болып саналмайды
C) қарыз алушының банкроттығы жағдайында оның мүлкін алуғы құқық бермейді
Қарапайым акция:
A) акционерлердің жалпы жиналысында дауыс беру құқын бермейді
B) егер, акционерлердің жалпы жиналысы дивидендтерді төлеу туралы шешім қабылдаса, онда дивиденд алуға құқық береді
C) жойылатын АҚА барлық қарызын жапқаннан кейін қалған мүліктің бір бөлігін алуға құқық береді
D)жоғарыда аталғанның барлығы дұрыс
Пайыз мөлшерлемесінің өсуімен облигацияның бастапқы бағасы:
A) көтеріледі
B) төмендейді
C) өзгермейді
Бірдей номиналы мен купоны бар екі - және үш жылдық облигациялар бар, пайыз мөлшерлемесі өзгермеген. Екі жылдық облигацияның бастапқы бағасы:
A) үш жылдық облигацияның бастапқы бағасына тең
B) одан жоғары
C) одан төмен
Жауап бланкісі
Сұрақ № |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
Жауаптар |
А
|
А
|
С
|
А
|
С
|
Есептер 2
Есеп 3. Банк 4,5 жылға несиеге жылдық 28%- бен 670 мың теңге береді. Банкке қайтарылатын сомманы есептеңіз
Шешуі:
Қайтарылатын ақшы қаражаттарының толық соммасы (несие + пайыздық төлемдер) = (670 мың теңге Х 28 Х 54) / (12 Х 100) + 670 мың теңге = 1514.2 мың теңге
Мұнда 54 ай – ол 4.5 жыл
Жауабы: 1514.2 мың теңге
Есеп 4. Кәсіпкер өз бизнесін ұйымдастыру үшін банктік несиені жылдық 26 % - бен 150 мың теңгегені 1 жылға алды. Егер, пайыз соммасы несиені бергенге дейін аванс ретінде несие соммасынан шегерілетін болса, кәсіпкер қандай сомма алады? Кәсіпкер банкке бір жылдан кейін қандай сомманы қайтарады?
Шешуі:
Несиені қолданғаны үшін төленетін пайыздық төлемдердің соммасын анықтаймыз:
150 Х 0.26 = 39 мың теңге
Кәсіпкердің алатын соммасы:
150 – 39 = 111 мың теңге
Бір жылдан кейін кәсіпкер банкке 150 мың теңге қайтару керек
Жауабы: 111 мың теңге - кәсіпкер алатын сомма. Бір жылдан кейін кәсіпкер банкке 150 мың теңге қайтару тиіс.
№ 5 есеп. Бухгалтердің есеп-қисаптарының алғашқы жазуларында келесі мәліметтер берілген:
|
|
Өткен квартал бойынша түсім (ҚҚС қосқанда) |
… |
|
|
Жарғылық капитал |
25000 |
|
|
Қоймадағы дайын өнім |
… |
|
|
Құрылыс пен ғимараттардың қалдық баланстық құны |
30000 |
|
|
Құрал - жабдықтардың қалдық баланстық құны |
15000 |
|
|
Бөлінбеген пайда |
22000 |
|
|
Ұзақмерзімді қарыздар |
7000 |
|
|
Қысқа мерзімді қарыздар |
4000 |
|
|
Банктегі депозит шотындағы қаражаттар |
9000 |
|
|
Сатып алынған шикізат құны |
3000 |
|
|
Басқа материалдық емес активтер |
… |
|
|
Қосалқы материалдар жеткізушілері алдындағы ұзақ мерзімді міндеттемелер |
5000 |
|
|
Кассадағы және есеп айсыру шотындағы ақшалай қаражатының қалдығы |
2000 |
Фирма дайын өнімнің 500 данасын өндіргендігі белгілі; сонымен қатар өндірістің жалпы шығын мөлшері 10000 ақшалай бірлік. Тауардың бағасы 135 ақшалай бірлігімен фирма тауардың 4000 данасын сатты. Кестедегі 1, 3, 11 пунктерін толтыру арқылы фирма балансын құрыңыз, актив және пассив мөлшерін анықтаңыз.
Шешімі:
Фирманың жалпы активіне 3,4,5,9,10,11,13 пунктер жатады. Бұл позицияларды қосқанда келесі сома шығады (3 және 11 пунктерін қоспағанда)
30000 + 15 + 9000 + 3000 + 2000 = 59000
3 пункт бойынша шаманы келесідей анықтауға болады: жалпы шығындар мөлшерін өндірілген өнім санына бөлу арқылы өнімнің бір данасын өндіру құнын табамыз.
10000 / 500 = 20
Қоймадағы сақтауда жатқан 100 сатылмай қалған өнім данасы (500 – 400 = 100) өндіру құнымен есептеледі. Сонымен, Қоймадағы дайын өнімнің құны:
100 Х 20 =2000
Демек, фирма активтерінің мөлшері (11 пункті қоспағанда):
59000 + 2000 = 61000
Фирма пассивтеріне 2,6,7,8,12 пунктері жатады. Бұл пункт бойынша келесідей сомма шығады:
25000 + 22000 + 7000 + 4000 + 5000 = 63000
1 пункт (өткен квартал бойынша түсім) шаманы табу үшін сатылған өнім данасын өнім бағасына көбейту керек.
400 Х 135 = 54000.
Түсім активке де, пассивке де жатпайды және фирма балансын құрастырған кезде оны ескерілмейді.
Фирманың балансындағы активтер мен пассивтер тең болғандықтан, 11 пункт шамасын анықтауға болады:
63000-61000=2000
Жауабы: Фирманың жалпы активтер мен пассивтер мөлшері 63000 ақшалай бірлікке тең. Фирманың басқа да материалдық емес активтері 2000 ақшалай бірлікке тең. Түсім 54000 ақшалай бірлікке тең
.
