«Оптика»
Оптика ненің физикалық табиғаты мен қасиетін зерттейтін физиканың бөлімі болып табылады?
A) толқынның;
B) сәуленің;
C) жарықтың;
D) материяның;
E) бөлшектің
*****
Қандай толқын ұзындығы оптикалық диапазонға кіреді?
A) 5550 нм;
B) 0,6 мкм;
C) 50 А;
D) 0,001 см;
E) 1 км
*****
Ғылыми қондырғылардың маңызды элементі болып …… саналады:
A) микроскоп;
B) лазер;
C) линза;
D) спектроскоп;
E) синхрофазотрон;
*****
Жарықтың толқындық теориясының авторы:
A) Декарт ;
B) Эйнштейн;
C) Герц;
D) Ньютон;
E) Гюйгенс;
*****
Жарықтың корпускулярлық теориясын ұсынған:
A) Френель;
B) Аристотель;
C) Ньютон;
D) Кеплер;
E) Герц;
*****
Жарықтың электромагниттік теориясының авторы:
A) Араго;
B) Планк;
C) Эйнштейн;
D) Максвелл;
E) Герц;
*****
Түнгі аспан қандай денелік бұрышпен көрінеді ?
A)
/2;
B)
;
C)
;
D)
;
E) 8 ;
*****
Қандай жарық көзі изотропты болып есептеледі?
A) маяк;
B) ай;
C) фонарь;
D) күн;
E) май шам;
*****
Изотропты жарық көзінің жарық күші мынаған тең:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E) Ф;
*****
Қандай жарық көзі ламберттік болып есептеледі ?
A) маяк;
B) ай;
C) фонарь;
D) күн;
E) май шам;
*****
Негізгі фотометрлік бірлік:
A) люкс;
B) кандела;
C) люмен;
D) нит;
E) ватт;
*****
Қай тұжырым дұрыс емес:
A) жарық ағыны люменмен өлшенеді;
B) энергия ағыны ваттпен өлшенеді;
C) жарықталыну люкспен өлшенеді;
D) жарық ағыны ваттпен өлшенеді;
E) жарықтылық нитпен өлшенеді;
*****
Фотометрлік құралдар қандай шаманы өлшеуге арналған?
A) жарық ағынын;
B) жарықтылықты;
C) жарықталынуды;
D) жарқырауды;
E) жарық күшін;
*****
Нүктелік жарық көзінің жарықталыну қай теңдеумен анықталады?
A)
B)
;
C)
;
D)
E)
*****
Денелік бұрыш мына өрнекпен анықталады:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
*****
Ламберттік жарық көзінің жарқырауы анықталатын формула:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Жарық көзінің жарықтылығы анықталатын өрнек:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
*****
$$$ 001
Суперпозиция принципін мына формула арқылы өрнектеуге болады:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Екі толқын когерентті болу үшін, қажетті шарт:
A) жиіліктерінің айырымы тұрақты болу керек;
B) электр ағынының амплитудалары бірдей болу керек;
C) фазалар айырымы тұрақты болу керек;
D) олар бір жарық көзінен шығуы керек;
E) олар әр жарық көзінен шығуы керек;
*****
Интерференция бақыланатын жағдай:
A) екі толқынның қосылуында;
B)
;
C)
;
D) екі толқынның суперпозициясында;
E) екі толқынның шығарылуында;
*****
Интерференцияланатын
екі толқынның жол айырымының қандай
қатынасында минимум бақыланады?
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Көрінудің V қандай мәнінде интерференциялық кескін айқын болады?
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
*****
Екі когерентті толқын қабылдағышта t уақытта кездессін. Қандай жағдайда жартылай когеренттілік бақыланады?
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Толқындар қандай көзден шыққанда мезгілдік когеренттілік туралы айтуға болады:
A) екі жарық көзінен;
B) созылыңқы жарық көзінен;
C) алыстағы жарық көзінен;
D) нүктелік жарық көзінен;
E) үш жарық көзінен;
*****
Төмендегі әдістердің қайсысы толқын амплитудасын бөлу әдісіне жатады:
A) Юнг әдісі;
B) Френель айнасы;
C) Ллойд айнасы;
D) Ньютон сақинасы;
E) Френель бипризмасы;
*****
Қалыңдығы h жазық параллель пластинкадан шағылған интерференцияланатын толқындардың жол айырымы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
мұндағы n, n0 – пластинка мен ортаның сыну көрсеткіштері.
*****
Бірдей көлбеулік жолақтар бақыланады:
A) жазық параллель пластинкадан;
B) сына бетінен;
C) Юнг әдісінде;
D) Ньютон сақинасында;
E) Френель әдісінде;
*****
Кеңістіктік когеренттілік – ……. шығатын екі толқынның когеренттілігі:
A) нүктелік;
B) созылыңқы көздің бір бөлігінен;
C) үш жарық көзінен;
D) екі жарық көзінен;
E) созылыңқы көздің әр бөлігінен;
*****
Линза мен (қисықтық радиусы R) шыны пластинканың аралығында ауа қабаты орналассын. Онда нормаль түскен жарықтың шағылуындағы m-ретті максимумның радиусы мынаған тең:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Интерференциялық жолақтардың ені мына өрнекпен анықталады:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Жарық дифракциясы деген құбылыс:
A) екі толқынның қосылуы;
B) толқындардың суперпозициясы;
C) жарықтың түзу сызықты таралуы;
D) толқындардың бөгетті айналып өтуі;
E) жарықтың спектрге жіктелуі;
*****
Гюйгенс принципі негізінде анықтауға болатын шама:
A) қорытынды интенсивтілік;
B) электр векторының амплитудасы;
C) дисперсияны;
D) когеренттілік;
E) сәулелердің бағыты;
*****
Френельдің зоналар әдісі арқылы анықталатын шама:
A) бөгетке түсетін жарықтың интенсивтілігі;
B) экрандағы жарықтың интенсивтілігі;
C) сәулелердің бағыты;
D) когеренттілік;
E) дисперсия;
*****
Френель зоналарына бөлінеді:
A) толқын фронты;
B) экран;
C) бөгет
D) интенсивтілік;
E) өріс кернеулігі
*****
k-ретті Френель зонасының радиусы :
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E) k;
мұндағы a – жарық көзінен саңылауға дейінгі қашықтық, b- саңылаудан экранға дейінгі қашықтық.
*****
Экранның ортасындағы интенсивтілік ең аз болады, егер саңылаудағы Френельдің ашық зоналарының саны:
A) 0,5;
B) 1;
C) 2;
D) 3;
E) 4;
*****
Пуассон дағының интенсивтілігі максималь болады, егер бөгеттегі Френельдің жабық зоналарының саны:
A) 0,5;
B) 1;
C) 2;
D) 3;
E) 4;
*****
Егер жартылай жазықтықпен Френель зонасының сол бөлігін жапсақ экран ортасындағы жарық интенсивтілігі қанша есе өзгереді?
A) 1/4;
B) 1/2;
C) 2;
D) 4;
E) 8;
*****
Фраунгофер дифракциясы дегеніміз:
A) Френельдің зоналар әдісі қолданатын жағдай;
B) параксиаль сәулелердің дифракциясы;
C) параллель сәулелердің дифракциясы;
D) шашырайтын сәулелердің дифракциясы;
E) тоғысатын сәулелер дифракциясы;
*****
Бір саңылаудағы дифракция жағдайында экран ортасында:
A) максимум;
B) минимум;
C) саңылау еніне байланысты максимум немесе минимум;
D) қосымша минимум;
E) қосымша максимум;
*****
Бір саңылаудағы дифракцияда оның енінің артуымен көршілес максимумдар:
A) өзгермейді;
B) интенсивтілігі азаяды;
C) жақындайды;
D) бір-бірінен алыстайды;
E) интенсивтілігі артады;
*****
Бір саңылаудағы дифракцияда оның енінің кішіреюімен жарық көзі өлшемінің әсері:
A) әсер етпейді;
B) азаяды;
C) артады;
D) ескермейтіндей аз;
E) болмайды
*****
Екі саңылаудағы дифракция жағдайында көршілес максимумдардың аралығында бақыланатын қосымша минимумдар саны:
A) ешқандай;
B) төрт;
C) екі;
D) үш;
E) бір;
*****
Қосымша минимумдардың пайда болу себебі:
A) бір саңылаудың әртүрлі бөлігінен толқындар интерференциясы;
B) әртүрлі саңылаудың сәйкес бөлігінен толқындар интерференциясы;
C) сынған шекарадағы дифракция;
D) дөңгелек саңылаудағы дифракция;
E) дөңгелек бөгеттегі дифракция;
*****
Екінші ретті максимумдар - дегеніміз:
A) қосымша минимумдар;
B) кейбір бас максимумдар;
C) минимумдардың бүйір бөліктері;
D) экрандағы жарқылдар;
E) қосымша максимумдар;
*****
Екі
саңылаудағы дифракциядағы қосымша
минимумдар шарты
(
-
саңылау орталықтарының ара қашықтығы,
-дифракциялану
бұрышы)
:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Дифракциялық тор - дегеніміз:
A) өзара перпендикуляр саңылаулар жүйесі;
B) кеңістіктік құрылым;
C) шыны пластинка;
D) ені бірдей параллелль саңылаулар жүйесі;
E) жарты жазықтық;
*****
N саңылауы бар дифракциялық торда екі көршілес бас максимумдар арасындағы қосымша минимумдар саны мынадай:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
*****
Дифракциялық тор тұрақтысы d дегеніміз:
A) штрихтар саны;
B) қосымша минимумдар саны;
C) саңылаулар ені;
D) саңылау орталықтарының ара қашықтығы;
E) мөлдір емес бөліктің ені;
*****
Қандай жағдайда дифракциялық торға сәулелердің көлбеу түсуін пайдалану керек:
A)
;
B)
;
C)
D)
;
E)
;
*****
Екі қатарлы тордағы дифракциялық кескін – бұл:
A) концентрлі сақиналар жүйесі;
B) симметриялы орналасқан дақтар жүйесі;
C) параллель жолақтар жүйесі;
D) Френель зоналарының жүйесі;
E) Корню спиралі;
*****
Қай толқын ұзындығы рентгендік спектр облысына кіреді:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E) 0,1 мм;
*****
Рентген сәулелерін алудың механизмі қандай?
A) металдарды 20000С дейін қыздыру;
B) призмадағы дисперсия;
C) кеңістік тордағы жарық дифракциясы;
D) когерентті сәулелердің интерференциясы;
E) жылдам электрондарды тез тежеу;
*****
Лауэграмма дегеніміз не?
A) кристалл құрылымы;
B) голограмма;
C) рентген көзі;
D) рентген қабылдағыш;
E) дифракциялық кескін;
*****
Вульф-Брэгг формуласы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E) 2d = m
мұндағы
d-
жазықтықтардың сызықтық қашықтығы,
-
сырғанау
бұрышы.
*****
Голограмма дегеніміз:
A) заттың фотопластинкадағы бейнесі;
B) фотографиялар;
C) лауэграмма;
D) дифракциялық кескін;
E) интерференциялық кескін;
*****
Голограмма алудағы жарық көзі:
A) қыздыру лампасы;
B) рентген түтікшесі;
C) стробоскоп;
D) лазер;
E) люминесцентік лампа;
*****
Голограмманың жартысы жойылса не болады?
A) ақпараттың жартысы жоғалады;
B) дифракциялық кескіннің сапасы төмендейді;
C) ештеңе болмайды;
D) ақпарат толығымен жоғалады;
E) ақпараттың 80 жоғалады;
*****
Голографиялық бейне дегеніміз не?
A) интерференциялық кескін;
B) фотография;
C) жазық кескін;
D) екі өлшемді кескін;
E) дифракциялық кескін;
*****
Жарықтың бір нүктеден екінші нүктеге таралуы осы аралықтағы ең аз уақыт кететін жол бойымен өтеді. Бұл қандай принцип:
A) Гюйгенс;
B) Френель;
C) Эйнштейн;
D) Лауэ;
E) Ферма;
*****
Біртекті емес ортада жарық қалай таралады?
A) түзу сызық бойымен;
B) ең қыска жол бойымен;
C)
минимальды
;
D)
минимальды
;
E) кездейсоқ жолмен;
мұндағы n- сыну көрсеткіші, l-жол ұзындығы.
*****
Сфералық беттің формуласы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
мұндағы n2, n1 – бетпен бөлінетін ортаның сыну көрсеткіштері, a2, a1- сфералық бетке дейінгі қашықтық, R – бет радиусы.
*****
Сфералық айнаның формуласы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Жұқа линза формуласы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
мұндағы F- фокус аралығы; R- қисықтық радиусы.
*****
Мына линзалардың қайсысы шашыратқыш?
A) қос дөңес;
B) дөңес-ойыс, ойыс бетінің аз радиусымен;
C) дөңес-ойыс, ойыс бетінің үлкен радиусымен;
D) жазық-дөңес;
E) ешқайсысы да емес;
*****
Линзадағы сфералық абберацияның себебі:
A) шоқтың параксиальды болмауы;
B) дисперсия;
C) интерференция;
D) дифракция;
E) когеренттілік
*****
Хроматикалық абберацияның себебі:
A) шоқтың параксиальды болмауы;
B) дисперсия ;
C) интерференция;
D) дифракция;
E) когеренттілік
*****
Брюстер бұрышы мына теңдеумен анықталады:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
*****
Қосарланып сыну болмайтын жарық өтуі:
A) оптикалық оське перпендикуляр;
B) кристалл жағына перпендикуляр;
C) оптикалық ось бойымен;
D) кристалл бүйірі бойымен;
E) кристалл бүйіріне перпендикуляр;
*****
Кәдімгі (о-сәуле) және ерекше (е-сәуле) сәулелердің поляризациялануы туралы не айтуға болады?
A) о-сәуленің поляризация жазықтығы бас жазықтыққа перпендикуляр, ал е-сәуленікі параллель;
B) о-сәуленің поляризация жазықтығы бас жазықтыққа параллель, ал е-сәуленікі перпендикуляр;
C) екі сәуле де бірдей поляризацияланған;
D) екі сәуле де поляризацияланбаған;
E) тек қана бір сәуле поляризацияланған;
*****
Бас жазықтық -деген жазықтық:
A) о- ж/е е- сәулелерінің бағыты сәйкес;
B) кристалл шекарасына параллель;
C) бас диагональ арқылы өтетін;
D) оптикалық ось арқылы өтетін ;
E) кристалл бүйірі арқылы өтетін;
*****
Кристалдың оптикалық осі дегеніміз:
A) түскен сәулелердің бағыты;
B) о-сәулесінің бағыты;
C) е- сәулесінің бағыты;
D) кристалл бүйірінің бағыты;
E) о- ж/е е- сәулелерінің бағыты сәйкес бағыт;
*****
Ерекше сәуле деген сәуле :
A) поляризацияланған;
B) кристалл жағына нормаль түскен жағдайда сыну бұрышы нольге тең болмайды;
C) кристалл жағына нормаль түскен жағдайда сыну бұрышы нольге тең;
D) поляризацияланбаған;
E) кәдімгі сәулеге перпендикуляр;
*****
Жарықтың поляризациясы дегеніміз:
A) дипольдердің пайда болуы;
B) екі толқынның интерференциясы;
C) қосарланып сынуы;
D) оптикалық осьтің пайда болуы;
E) электр векторының ерекшеленген тербеліс жазықтығының пайда болуы;
*****
Қандай поляризатордың жұмыс істеуі екі сәуленің біреуінің толық ішкі шағылуына негізделген?
A) Николь призмасы;
B) поляроидты пленка;
C) турмалин пластинкасы ;
D) анализатор;
E) фазалық пластинка;
*****
Сыну көрсеткіші n, диэлектрлік өтімділік қалай байланысқан?
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Жарықтың поляризациялануын тексеру үшін қандай құралдар қажетті және жеткілікті:
A) екі поляризатор;
B) бір поляризатор;
C) жарты толқынды пластинка мен поляризатор;
D) ширек толқынды пластинка мен поляризатор;
E) поляризатор мен анализатор;
*****
Фотосерпімділік әдісі негізіндегі зерттеулер бойынша не зерттеледі?
A) фазалық пластинкалар;
B) механикалық қысымнан қосарланып сыну;
C) Керр эффектісі ;
D) серпімді толқындар ;
E) когерентті толқындар
*****
Керр эффектісін қай формула сипаттайды?
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
мұндағы E– сыртқы электр өрісінің кернеулік векторы, F- деформациялаушы күш.
*****
Заттар оптикалық белсенді деп аталады, егер олар:
A) өткен жарықты поляризацияласа;
B) жарық сәулесін түстерге жіктесе;
C) поляризация жазықтығын бұрса;
D) кристалды қақ бөлетін жазықтықта сәулені жұтса;
E) қосарланып сындырса;
*****
Ерітіндідегі жарықтың поляризация жазықтығының бұрылу бұрышы қалай өрнектеледі?
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
;
*****
Жарық дисперсиясын алғаш зерттеген :
A) Френель;
B) Борн;
C) Эйнштейн;
D) Фарадей;
E) Ньютон;
*****
Жарық дисперсиясы дегеніміз:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E) n());
*****
Аномальды дисперсия бақыланатын облыс:
A) мөлдірлік облысы;
B) оптикалық ось бойында;
C) оптикалық орта бойында;
D) шекаралық бетте;
E) жұтылу жолағында;
*****
Бугер-Ламберт – Бер заңы орындалуы үшін қандай шарт қажетті:
A) кең жарық шоғы;
B) сәуленің монохроматтылығы;
C) жұтылу сызығынан қашық болуы;
D) түскен жарық интенсивтілігінің бірінші реттен аса өзгермеуі;
E) аз қалыңдық қабатында;
*****
Қандай жағдайда жарықтың дифракциялық шашырауы бақыланады?:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
-ға
тәуелсіз болғанда;
E)
*****
Рэлей заңы :
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Рэлей шашырауындағы түскен және шашыраған сәуленің арасындағы қандай бұрышта поляризациялану дәрежесі максималь болады:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E) 1800
*****
Жарықтың молекулалық шашырауының табиғаты қандай?
A) молекулалардың ассимметриясы;
B) ортаның дисперсиясы өзгерісінен;
C) температураның өзгерісіне;
D) ортаның поляризациялануы;
E) тығыздықтың флуктуациясынан;
*****
Жылулық сәуле шығару не есебінен пайда болады?:
A) дененің ішкі энергиясынан;
B) Доплер эффектісінен;
C) элекрондық өтулерден;
D) молекулалардың кинетикалық энергиясынан;
E) Вавилов-Черенко эффектісінен;
*****
Абсолюттік қара дене:
A) барлық толқын ұзындықтарын толық жұтады;
B) барлық толқын ұзындықтарын бірдей жұтады;
C) сәуле шығармайды;
D) барлық толқын ұзындықтарын бірдей шығарады;
E) жұтпайды;
*****
Кирхгоф заңы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Стефан-Больцман заңы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Рэлей-Джинс формуласы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Планк формуласы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Фотоэффектінің негізгі заңы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E)
*****
Металдардан электрондардың шығуына қажетті энергияны анықтайтын шама:
A) түскен жарықтың интенсивтілігі;
B) түскен жарықтың жиілігі;
C) толқынның электр векторының амплитудасы;
D) барлық осы шамалармен;
E) осы шамаладың ешқайсысына тәуелсіз;
*****
Фотоэффектінің қызыл шекарасының формуласы:
A)
;
B)
;
C)
;
D)
;
E) v=u
*****
Лазерді ойлап тапқан:
A) Басов;
B) Прохоров;
C) Таунс;
D) үшеуі де;
E) ешқайсысы да емес
*****
Лазерді басқаша қалай атауға болады:
A) оптикалық кванттық генератор;
B) қуатты жарық көзі;
C) фотондар генераторы;
D) сәуле жығаратын кванттық жүйе;
E) тогы күшті құрал;
*****