Шартты рай

Шартты рай – қимылдың, іс- әрекеттің болу- болмау, іске асу- аспау мүмкіндігінің шартын білдіреді.

Ағылшын тілінде шартты райдың 3 түрі бар.

1. шартты сөйлемдердің бірінші түрі басты сөйлемдердегі іс-қимылдың өткен шақта, осы шақта және келер шақта болғанын білдіреді.

Мысалы: We signed contracts if they gave us a good discount. Бiзге қолайлы жеңілдіктер берген кезде, біз келісім -шартқа қол қойдық.

We sign contracts if they give us a good discount. Егер бізге қолайлы жеңілдіктер берілсе, біз келісім- шартқа қол қоямыз.

We shall sign contracts if they give us a good discount. Егер бізге қолайлы жеңілдіктер берілсе, біз келісім- шартқа қол қояр едік.

Есте сақта: Құрмалас сөйлемдер“if” ,“when» және т. б. сияқты жұрнақтармен басталса, оның екінші бөліміндегі етістік осы шақта қолданылады..

Put in when or if.

1.Don’t worry______I’m late tonight.

2. Tom might phone while I’m out this evening._____he does, can you take a message.

3.I’m going to Rome next week. ______I’m there, I hope to visit a friend of mine.

4.I think Jill will get the job,I’ll be very surprised_____she doesn’t get it.

5.I’m going shopping. ____you want anything, I can get it for you.

6.I’m going away for a few days. I’ll phone you ____I get back.

7.I want you to come to the party but ____you don’t to come, that’s all right.

8.We can eat at home or,____you prefer, we can go to a restaurant.

9.We’ll go out____it stops raining.

10.____they don’t come soon, I’m not going to wait.

2. Шартты сөйлемдердің 2 –ші түрі осы шақта және келер шақта іс- қимылдың

болу- болмау мүмкіндігін білдіреді.

We should sign contracts if they gave us a good discount. Егер бізге қолайлы жеңілдіктер берілсе, біздер келісім- шартқа қол қояр едік. Басты сөйлемдерде should және would (америка - would) және негізгі етістіктің белгісіздік түрі ал басыңқы сөйлемдерде негізгі етістік өткен шақта қолданылады. To be етістігі шартты сөйлемдерде ic-кимылдын шындыққа жатпайтынын білдіреді, сөйлемде ол were қосымша етістігі арқылы қолданылады.

If I were you I would invite the businessmen to a restaurant. Мысалы: Мен сенің орныңда болсам, бизнесмендерді мейрамханаға шақырар едім.

Translate the following sentences and mind the grammar:

1 If you were in my position,what would you do?

2.If I were you , I wouldn’t buy that coat.

3. If I were rich, I would have a yacht.

4.If I were you, I wouldn’t wait. I would go now.`

5. If you didn’t live so far away, we’d visit you more often.

6.If he spoke more clearly, people would understand him.

7.If the book wasn’t so expensive, I’d buy it.

8.If I knew his number, I would phone him.

9.We would need a car if we lived in the country.

10.You could get a job more easily if you could speak a foreign language.

2. Шартты сөйлемдердің 3- ші түрі басты сөйлемдерде ic-kuмылдын мулдем болмайтынын білдіреді, өйткені іс- қимыл өткен шақта болып кеткен. Ол басты сөйлемдерде should және would Present Perfect, ал басыңқы сөйлемдерде етістік- Past Perfect- те қолданылады. Мысалы: We should have signed the contract if they had given us a good discount. Егер біздерге қолайлы жеңілдіктер берілген болса, біздер келісім- шартқа қол қояр едік.

Wish етістігін қарастырайық.

I wish құрмалас сөйлемнің басты бөлігінде:

А) Past Indefinite арқылы қолданылады.

I wish he were with us. Оның бізбен болмағаны қандай өкінішті. (Оның бізбен болғанын қалап едім).

I wish I knew it. Ол туралы менің білмегенім қандай өкінішті. (Мен ол туралы сондай білгім келді).

2.Past Perfect арқылы қолданылады.

I wish he had stayed at home. Оның үйде қалмағаны қандай өкінішті.

Write sentences beginning I wish:

1I don’t have a key(and I need one). I wish_____.

2I don’t know many people (and I’m lonely).________

3.Ann isn’t here (and I need to see her).________

4.It’s cold (and I hate cold weather).________

5.I live in a big city(and I don’t like it).________

6.I can’t go to the party(and I’d like to).________

7.I have to work tomorrow(but I’d like to stay in bed)._______

8.I don’t know anything about cars(and my car has just broken down)._______________________

9.I’m not lying on a beautiful sunny beach (and that’s a pity).________

10. I don’t know French well (and I need to learn it)._________