- •Жалпы бөлім
- •Қазіргі кездегі халықаралық құқықтың түсінігі. Жоспары:
- •1 Қазіргі жаңа кезеңде халықаралық қарым-қатынастың негізгі сипаты.
- •Халықаралық құқық- құқтың айырқша жүйесі ретінде.
- •3. Халықаралық құқықтың қазіргі жаңа кезеңдегі атқаратын қызметі.
- •4. Кодификация және халықаралық құқықтың қарқынды өркендеуі.
- •5. Халықаралық көпшілік және халықаралық жеке құқық
- •2. Халықаралық құқықтың және халықаралық құқық ғылымының даму тарихы.
- •Халықаралық құқықтың қалыптасуы және оның тарихи кезеңдері.
- •Ежелгі дүниенің халықаралық құқығы.
- •Орта ғасырдың және жаңа ғасырдың халықаралық құқық және халықаралық құқықтық көзқарастары.
- •Қазіргі заманның халықаралық құқығы.
- •3. Халықаралық құқықтың қайнар көздері мен жүйесі
- •1. Халықаралық құқықтың нормалары.
- •2. Халықаралық құқықтың жүйесі.
- •3. Халықаралық құқық қайнар көздерінің негізгі түрлері.
- •4. Халықаралық құқықтың көмекші қайнар көздері.
- •4. Қазіргі замандағы халықаралық құқықтың негізгі қағидалары.
- •Халықаралық құқықтың негізгі қағидаларының ұғымы мен жіктелуі.
- •Халықаралық құқықтың негізгі қағидалары.
- •Күш қолданбау қағидасы.
- •Шекара беріктігі қағидасы.
- •Мемлекеттердің территориялық тұтастық қағидасы
- •Халықаралық дауларды бейбіт жол мен шешу қағидасы
- •Халықтардың тең құқықтығы мен өз-өзін анықтау қағидасы.
- •Адам құқықтары мен бостандықтарын құрметтеу қағидасы
- •6. Халықаралық құқық субьектісі.
- •3.Мемлекеттер сабақтастығы
- •Осындай жағдайларда Халықаралық Құқықтың рөлі
- •7. Халықаралық шарттар құқығы.
- •Халықаралық ұйымдар құқығы.
- •2. Халықаралық ұйымдардың түсінігі мен құқықтық табиғаты.
- •3. Халықаралық ұйымдардың даму тарихы.
- •9. Қазақстан -бұҰның мүшесі. Бұұ ның реформалау мәселесі. Жоспары:
- •11. Халықаралық құқықтық жауапкершілік.
- •Халықаралық ұйымдардың халықаралық құқықтық жауапкершілігі.
- •13. Дипломатиялық және консулдық құқық
- •Қазіргі таңда дипломатиялық және консулдық құқық, жүйелеу және прогрессивті даму тұрғысынан алғанда, халықаралық құқықтың бір ретке келтірілген саласы болып табылады.
- •Дипломатиялық құқықтың түсінігі
- •Дипломатиялық корпус
- •Консулды тағайындау мен қайта шақырудың тәртібі
- •14. Халықаралық экономикалық құқық
- •Халықаралық экономикалық құқықтың түсінігі және субьектілері.
- •2. Халықаралық экономикалық құқықтың қайнар көздері.
- •3.Халықаралық экономикалық құқық қағидалары.
- •4.Халықаралық экономикалық қатынастардың жекелеген салаларындағы қауымдастықты халықаралық-құқықтық реттеу.
- •5.Аймақтық экономикалық қауымдастықты халықаралық-құқықтық реттеу.
- •6. Қазақстан Республикасының экономикалық органдары.
- •Қылмыстылықпен күресудегі мемлекеттердің ынтымақтасуы
- •Қылмыстылықпен күресудегі мемлекеттердің ынтымақтастығының салалары.
- •16. Территориялар және басқа кеңістіктер.
- •Халықаралық өзендер.
- •Антарктаркиканың халықаралық режимі.
- •Ұсынылған әдебиеттер:
- •17.Халықаралық әуе құқығы Жоспары:
- •2. Халықаралық әуе құқығының негізгі қағидалары
- •3. Мемлекеттік аумақта ұшу ережелері
- •5.Халықаралық әуе хабандандырылуның құқықтық реттеу
- •6.Әуе кемелерінің құқықтық мәртебесі.
- •6.Халықаралық әуе құқығындағы жауапкершілік.
- •7.Икао Азаматтық авиация бойынша халықаралық ұйым
- •Континентальдық шельф
- •Халықаралық бұғаздар
- •2. Халықаралық теңіз құқығының қайнар көздері мен қағидалары
- •3. Теңіз кеңістіктерінің кұқықтық режимі
- •1) Ішкі теңіз сулары
- •2) Аумақтық теңіз
- •4) Іргелес зона
- •5) Континентальдық шельф
- •8) Халықаралық бұғаздар
- •9) Архипелагтік сулар.
- •10) Теңіз каналдарының құқықтық статусы
- •19. Халықаралық ғарыш құқығы Жоспар
- •20. Халықаралық экологиялық құқық
- •21. Халықаралық қауіпсіздікті нығайтудағы Қазақстанның атқаратын рөлі
- •Ұсынылатын әдебиеттер:
- •Бұл дәріс халықаралық даулардың негізінде экономикалық, әлеуметтік-саяси, идеологиялық, әскери және халықаралық-құқықтық факторлар жатқандығын ескере отырып жазылған.
- •Тікелей келіссөздер мен кеңес беру халықаралық келіспеушіліктерді шешудің негізгі жолдары ретінде.
- •Халықаралық бітімгершілік процедурасы. Игі қызметтер, татуластырушылық, тергеу және келісім комиссиялары.
- •Халықаралық аралық соттар (арбитраж).
3. Мемлекеттік аумақта ұшу ережелері
Тәжірибеде мемлекет аумағынан әуе кемелерінің ұшуы тұрақты және тұрақсыз болып бөлінеді. Тұрақты ұшу алдын-ала бекітілген кестемен, жоспармен, белгіленген линиямен жүзеге асырылады,ал тұрақсыз әуе( чартердік әуе тасмалдау) қатнастары екі немесе бірнеше мемлекеттердің арасында екіжақты келісіммен белгіленеді. Кейбір мемлекеттер (мысалы АҚШ) авиакәсіпорындарға өз территориясына келгенде сақтауға міндетті қосымша талаптар қойылған экплуатациялық рұқсат береді.
Чикаго конвенциясының 5-бабына сәйкес осы конвенцияға мүше мемлекеттердің халықаралық әуе хабарландыруда тұрақты ұшуға жатпайтын әуе кемелері басқа мемлекет территориясынан ұшуға құқылы тек сол жағдайда, егер олар Чикаго конвенциясының нормаларын бұзбай және конвенцияға мүше мемлекет территориясына ұшып өту немесе коммерциялық емес мақсатта рұқсат етіледі. Мемлекеттер өз территориясында ұшып бара жатғқан шетел әуе кемесі тоқтатуға құқылы.
Егемендік қағидасынан мемлекеттер өз аумағында әуе кемелері мен басқада ұшу аппараттарының ұшуының жүзеге асырылуы үшін ереже шығарады. Чикаго конвенциясының 6-шы бабына сәйкес “арнайы рұқсат немесе осы мемлекеттің басқа бір санкциясы және осындай рұқсат пен санкцияның жағдайларына қатысты болмаса, келісім жүргізіп жатқан мемлекеттің аумағының үстінде немесе аумағында ешқандай халықаралық әуе хабарландыруды жүзеге асыру мүмкін емес ”.
Тәжірибеде шет елдердің аумағының шегінде әрдайым ұшу құқығын мемлекеттер әуе хабарландыру туралы келісім арқылы алады. Кейбір мемлекеттер (әсіресе АҚШ) авиакәсіпорындарға сол аумаққа ұшуда әуе кемелері талаптарының тізімі бар қосымша эксплуатациялық рұқсат береді.
1952 жылы ИКАО кеңесі халықаралық әуе хабарландыруды әрдайым ресми анықтама қабылдайды. Халықаралық навигацияда әрбір әуе кемесінің тіркеу туралы куәлік, ұшу жарайтындығы туралы куәлік, борттық журнал және т.б. құжаттары болу керек.
Шет мемлекеттердің әуе кеңістігіндегі әуе кемелеріне сол мемлекеттің заңы, кедендік, валюталық, карантиндік бақылауы тарайды.
Әуе кемесі апатқа ұшыраған жағдайда қай мемлекеттің аумағында ұшыраса, сол мемлекет апатқа ұшыраған әуе кемесіне көмектесуге тиіс.
Шекараны бұзған немесе авиатрассадан шығып кеткен шет ел әуе кемесін әуе кемесінің бортындағы жолаушылардың өміріне қауіп тигізбей және әуе кемесінің қауіпсіздігін сақтап әрекет жасау керек.
4.Халықаралық әуе кеңістігінде ұшу ережелері.
1958 жылы ашық теңіз туралы Женева конвенциясы бойынша ашық теңіз бостандығы қағидасымен қатар теңіз үстімен ұшу еркіндігі бар. Ол дегеніміз барлық мемлекеттердің әуе кемелері жағалаудағы болсын болмасын ашық теңіз үстіндегі әуе кеңістігінде еркін ұшу құқығы бар. Бұндай еркіндік БҰҰ-ның 1982 жылғы теңіз құқығы туралы конвенциясымен бекітілді.
Әуе кемесі ашық теңіздің үстімен ұшу кезінде ерекшеленетін ұлттық белгілері және бір мемлекеттің тіркеу номері болуы міндетті.
Антарктика үстіндегі әуе кеңістігіндегі режим және онда ұшу құқығы 1959 жылғы Антарктика туралы шартпен анықталады.Бұл шарт барлық мемлекеттердің (бұл шарттың қатысушылары болмаса да) азаматтық әуе кемелерінің еркін ұшуын бекітті. Халықаралық ұшулар ИКАО-ның стандарттарымен байланысты жүзеге асырылуы керек. Әскери әуе кемелерінің ұшуы тек шартты бақылау мақсатында жүзеге асырыла алады.