Мазмұны

І бөлім. Байланыс кабель желісінің жобалауы бойынша оптикалық кабельдің таңдауы және жалпы ережесі.

ІІ бөлім. Берілген елді мекеннің орналасуын ескере отырып желінің топологиясын анықтау.

IІІ бөлім. ТОБЖ трассасын таңдау.

ІV бөлім. Байланыстыру ұйымының сұлбасын көрсету.

V бөлім.Техникалық есептеулер.

VІ бөлім. Таңдалған трассаға байланысты ТОБЖ құрылысы( кабельді төсеу).

VІІ бөлім. Техникалық қауіпсіздік ережесі.

VIII бөлім. Қолданылған әдебиеттер.

Кіріспе

Қалалық байланыс желілерінде оптикалық кабель көп қолдануда. Себебі оптикалы-талшықты кабель арқылы байланыс ғылыми-техникалық прогресстің негізгі бағытының бірі болып табылады. Оптикалық кабельдер мен жүйелер тек қалалық және қалааралық байланысты ұйымдастырып қана қоймай, сонымен қатар кабельді телевидения, видеотелефония, радиотарату, есептеуіш техникада, корпоративті желілердің технологиялық байланысында қолданылады.

Оптикалық-талшықты байланысты қолдану арқылы ақпараттарды тарату көлемі, кең таралған спутникті байланыс, радиорелейлі байланыспен салыстырғанда тез өсті, яғни оптикалық-талшықты тарату жүйесі жіберу жолағы кең болады.

Байланыстың оптикалық кабель мен жүйесін дамытудың негізгі факторы болып оптикалы квантты генератордың-лазердің пайда болуы себепші болды. Лазер сөзі Light Amplification by Emission of Radiation сөзінің бастапқы әріптерінен құралып, индуцирленген сәуле көмегімен сәулені күшейту деген мағынаны білдіреді. Лазерлі жүйелер толқынның оптикалы диапазонында жұмыс істейді. Егер мәліметтерді тарату кабельмен жүргізілсе-мегагерцті жиілік, ал толқын тасығышта-гигагерц, онда лазерлік жүйелер үшін көрінетін және инфрақызыл жолақты оптикалық толқын диапазоны (жүздеген терагерц) қолданылады.

Тарихына үңілсек бірінші әртүрлі қоспалы жарықтасығыш пайда болып, оның өшуі 1000 дб/км құрады, сосын 20 дб/км өшуі бар талшықты жарықтасығыштар пайда болды (1970 ж). Бұл жарықтасығыштың жүрекшесі сыну коэффициентін жоғарылату үшін титан қосылған кварцты қолданды, ал сырты таза кварцпен қапталған. Келесі ұрпақ жарықтасығыштардың өшуі 4 дб/км дейін төмендеді (1974г.), ал 1979 жылдары сипаттаммасы жақсарған, толқын ұзындығы 1,55мкм тең жарықтасығыштар ( өшуі 0,2 дб/км тең) пайда болды.

Сандық тарату жүйелерін PDH негізінде енгізу XX-ғасырдың 70-ші жылдары басталды. Бағыттаушы орта негізінде метал өткізгішті кабельдер қолданды. Сандық тарату жүйелерін SDH негізінде енгізу өткен ғасырдың 90-шы жылдарында сигналдардың оптикалық тарату техникасы мен технологиясы дамыған кезде пайда болды.

PDH және SDH жүйелерінің қолдану ортасын келесі әдіспен анықтауға болады. SDH жүйелерінде көп магистральді желіні, зоналық желі аумақтарын экономикасы дамыған аумақтарды магистральді желіге сонымен қатар қалалық желілерді дөңгелек құрылымды ұйымдастыруы қарапайым болуында. Осы уақытта PDH жүйелерін SDH желілеріне қолжетім кезінде және магистралді желілерге, SDH желілерінің жіберу мүмкіншілігі аз болғанда қолданылады.

Негізінен қазіргі уақытта оптикалық-талшықты кабельдер көптеген елдерде өндірілуде және қолданыста.

І бөлім. Байланыс кабель желісінің жобалауы бойынша оптикалық кабельдің таңдауы және жалпы ережесі. Оптикалық кабельдің конструкциясы

Әртүрлі елдерде қолданылатын оптикалық кабельдердің типтік конструкциясының сипаттамасын қарастырсақ. Дүниежүзінде қолданылатын және жасалатын кабельдердің конструкциясының үш тобын қарастыруға болады: концентрлі қозғалмалы орамды кабель, жүрекшесі фигуралы кабель, лента түрлі жалпақ кабель.

Бірінші топтағы кабельдер әрбір қозғалмалы ке

лесімен салыстырғанда алты талшыққа артық болады, мысалы 7, 13, 16 талшық. Қозғалмалы кабельді талшық полиэтиленнен жасалған трубканың ішінде бос орналасады.

Екінші топтағы кабель ортасында фигуралы пластмассалық жүрекшенің орналасады. Мұндай құрылым өзінде 4, 6, 8, 10 талшықты орналастыруға болады.

Ленталы кабель оптикалық – талшық енін жалпақ пластмассалы ленталар қатарынан тұрады. Көбінесе лентада 12 талшық орналасады, ал лента саны 6, 8, 12 құрайды.

Жалпақ түрлі 12 мм диаметрлі оптикалық кабель телефон желісін қосу кезінде және қалааралық байланыстың желісін ұйымдастырғанда қолданылады. Кабель ені 3.56 мм, 12 оптикалық талшықтан тұратын лентадан құралады. Перифериі бойынша кабельдер пластмассалы қабықша және болаттық армиялы сымдардан орналасқан. ОК – гі лента саны 12 дейін болады.

Бірмодалы талшық жүргізілетін есептеулер “Siemens” өңдірісінің: A – DF(ZN)2Y кабель типін таңдаймыз. Кез-келген толқын ұзындығына материалды және толқынды дисперсияның толық компенсациясын алуға болады. Бұл кабель негізігі сипаттамалары келтірілген:

Ортаңғы шыныпластикті күш элементі

Гельді компаундоммен толықтырылған орта

Күш диэлектригі

Сыртқы полиэтиленді қабықша

Оптикалық талшық

1 сурет. A – DF(ZN)2Y кабелінің конструкциясы.

Қазақстан Респубикасының магистральді және ішкіаймақ желілерінде “Siemens”(Германия), “Alcatel”(Германия), “Daewoo”(Оңтүстік Корея) сияқты әртүрлі фирмалардың талшықты-оптикалық кабельдері қолданылады. Қазақстан Респубикасының бірінші желілерінде A – DF(ZN)2Y5x4E, A-DF(ZN)(SR)2Y, A-DB2Y1x18E, A – DSF(L)(ZN)2Y5x4E типті кабельдер қолданылады. Қабықшамен салыстырғандағы өте жоғары сыну коэффициентімен талшықты-оптикалық кабель өзекшесі кремний оксиді (SiO₂) мен германий оксидінің (GeO₂) қосындысынан тұрады. Кабельдің қабықшасын бүркеу үшін кремний оксидін қолданады. Буферлік құбыр деп аталатын оптикалық модульде талшық орналасады. Кабель өзекшені құру үшін оптикалық модульмен (буферлік құбырлар) толтыру элементтер реверсивті есілу әдістеріне сәйкес армирацияланған пластмассалық ортаның элементтерінің айналымына есіледі. Бұл алдын-ала есептелген айналу саны анықталғаннан кейін кері бағытта есілген бағыттың өзгеруін білдіред. Буферлік құбырды парафин негізіндегі құраммен толтырады. Негізгі қаптау үшін UV акрилат қолданылады. Бұл екі қабаттан тұрады: ішкі қабат екіншісіне қарағанда жұмсақ болады. Бұл шыны талшық микроиілуден және абразивті шығын кезіндегі шығындардан қорғайды.

1.1 Сурет Оптикалық кабель.