9-гч класст хальмг келнә шүүврин даалһврмуд

1-гч вариант

I. Текстәр көдллһн.

1. Хальмг улсин ке-сәәхн болн чинртә байрин өдрмүдин негнь – Үрс сар мөн. 2. Үрс сар темдглсн өдрлә әмтн ишкә гер дотркан урһмлар, өвсәр, модна ацар кеерүлдг бәәҗ. 3. Хотна урһа модна ацмудыг чигн хөөнә ноосар, томсн утцар, тасмар, эдин тасрхаһар кеерүләд, өлгц өлгдг бәәҗ. 4. Өрк-бүл болһнь медәтнриг дуудад, йөрәлән өргәд, һал тәәдг бәәҗ. 5. Һалд, бешт, эс гиҗ зуухд өөк, тос хаяд, эн герин әмтн маларн байн бәәтхә, элгн-садарн өнр болтха гиҗ бурхндан мөргдг бәәҗ. 6. Үдин кемлә хотна әмтн цуһар нег һазрт хурад, гелңгүд ном умшад, сетрә малан заалһҗ авдг билә. 7. Бичкдүдт бас ик оньган өгдг бәәҗ: теднд цаһан идәһәр цацл цацад, чаңһ-чиирг, эрүл-дорул өстхә гиҗ дурддг бәәҗ. 8. Улан торһн утцар ке-сәәхн зала гүрәд, бичкдүдин болн баһчудын махластнь торһдг бәәҗ. 9. Үрс сар – йир сәәхн, шуугата байр бәәснь мөн.

1.1. Айслулҗ умштн, нер өгтн.

1.2. Эндү чиклтн.

Сәхн, өдрла, бешт, мөргдыг, баһчудин, тасрхагар, кемлә, хөнә, чаңһ-чирг, өстхә.

3. Һол келлһнә хүвс текстәс олҗ автн, таблицт бичтн.

келлһнә хүвс	бәәлһнә нерн	чинрлгч нерн	үүлдәгч	нареч	орч нерн	тоолгч нерн
1
2

1.4. Өггдсн схемәр зәңг текстәс олҗ автн.

______ - - - -.-.-.-.-., - - - -.-.-.-., - - - ======.

1.5. Текстин учр-утхла ирлцдго үгмүд олҗ автн.

Үрс, өвсәр, тег, кеерүләд, тәәдг, авъяс, мөргдг, ном, сетрә, боорцг.

2. «Хальмг келн-улсин зөөр» гидг төрәр келвр тогтаһад, амн үгәр келтн (15 зәнгәс үлү).

3. Өггдсн төрәр күүндвр тогтатн (амн үгәр).

«Дурта көгҗмч».

2015 җилин туула сар

9-гч класст хальмг келнә шүүврин даалһврмуд

2-гч вариант

I. Текстәр көдллһн.

1. Бар сарин хөрн нәәмн – Санлын өдр. 2. 1943 җилин бар сарин хөрн нәәмнд цуг хальмгудыг киитн Сиврүр туусмн. 3. Өрүн зурһан часла бууһан үүрсн салдсмуд хальмгудын гер болһнд орҗ ирв. 4. Ут хаалһд белдхд хөрн-һучн минут өгв. 5. Бичкдүд, көгшдүд болн күүкд улсиг цуглулад, машинд суулһад, авад һарв. 6. Баахн наста көвүд, идр наста залус цуһар Төрскән харсч йовсмн.

7. Арвн һурвн өдрт хаалһд йовсн әмтнә ик зунь өлсәд, даарад, гемтәд өңгрсмн. 8. Юңгад гихлә, цаг бачм болад, дулан хувц, хот-хол авсн уга билә. 9. Вагон болһнд һанцхн төмр беш, түлх түлән уга билә. 10. Тиигхд мана хальмг келн-әмтнә өрәлнь Сиврин һазрт үлдлә.

11. Кедү му үзсн болвчн, кедү даарсн-көрсн болвчн, хальмгуд эврәннь хол Төрскән чееҗдән, санандан хадһлҗ йовсмн. 12. Арвн һурвн җил давад, мана аав-ээҗнр хәрү хальмг теегүрн хәрҗ ирв.

1.1. Айслулҗ умштн, нер өгтн.

1.2. Эндү чиклтн.

Тусмн, күүкд, салдсмут, көгшдүд, гемтад, үүлдсмн, үзсн, эврәнь, йөвсмн, ирсм.

1.3. Һол келлһнә хүвс текстәс олҗ автн, таблицт бичтн.

келлһнә хүвс	бәәлһнә нерн	чинрлгч нерн	үүлдәгч	нареч	орч нерн	тоолгч нерн
1
2

1.4. Өггдсн схемәр зәңг текстәс олҗ автн.

-.-.-.-. -.-.-.-. _____ - - - - - - - - ======.

5. Текстин учр-утхла ирлцдго үгмүд олҗ автн.

Хальмгудыг, келвр, бууһан, хаалһд, баһчуд, өгсмн, төмр, өрәлнь, теңгр, санандан.