13. Zróżnicowanie rozwoju rolnictwa europejskiego w xvIw. (dualizm agrarny, refeudalizacja)

Dualizm agrarny: analogicznie do dualizmu gospodarczego Europy rolnictwo rozwijało się różnie:

-Europa Zachodnia: intensyfikacja rolnictwa(podniesienie wydajności), początki kapitalizmu w rolnictwie(patrz Anglia)

-dzierżawa ziemi, praca najemna

-komasacja gruntów

-w Anglii ogradzanie-ziemie pana lub gospodarstwa farmerskie

-indywidualne rozporządzanie ziemią

-konwersja na opłacalną produkcje (hodowlę owiec), powiązanie z przemysłem(sukienniczym)

-specjalizacja - import (zboża ze strefy bałtyckiej)

-spadek siły roboczej w rolnictwie, sekularyzacja ziemi(protestantyzm)

-Europa Wschodnia: refeudalizacja(powrót do feudalizmu)

-uzależnienie chłopów=wtórne poddaństwo

-renta odrobkowa(pańszczyzna), wymiar minimalny Polska 1520, Węgry 1548

-gospodarka folwarczno-pańszczyźniana

-produkcja na eksport zboża(Polska, Rosja-potem), piwa(Czechy), bydła(Węgry), uzależnienie od Zachodu

-dwa modele folwarków: na rynek zewnętrzny(Polska-handel bałtycki), na rynek wewnętrzny(Rosja-do miast)

14. Rozwój gospodarczy Anglii w XVI-xviIw.

Rządy Tudorów(Henryk VIII i Elżbieta I): likwidacja własności zakonnej, poparcie dla sukiennictwa, przyjmowanie tkaczy francuskich, popieranie ogradzania, zwalczanie i pomoc „ubogim”, rozbudowa floty morskiej. Rewolucja cromwellowska 1640-1660 i ostatecznie 1688 -odsunięcie Stuartów od władzy-wzrost znaczenia nowej szlachty(gentry) i mieszczaństwa. Początek produkcji stali - węgiel.

Działania morskie: -1553 - Chancellor zakłada Kompanie Moskiewską(próba północnej drogi do Indii)

-1577-1580 sir Francis Drake łupi Hiszpan(srebrna flota), opływa ziemię jako drugi

-korsarze angielscy nękają Hiszpan (John Hawkins, Henry Morgan)-srebrne floty, handel Murzynami

-klęska w 1588 Niezwyciężonej Armady - otwarcie dla Anglii drogi do kolonii

-Walter Raleigh opanowuje 1574-1583 Nową Funlandię, 1585 Wirginię

Kolonie: -Antyle(Jamajka, Barbados, Bermudy, Bahama, Trinidad)

-1607 - założenie Jamestown, 1620 purytanie z „Mayflower” Massachusetts, Maryland(katolicy), Pensylwania(kwakrowie), New Hampshire, Connecticut, Maine; 1664-zdobycie Nowego Amsterdamu(New York), potem Kanada - 1763

-1600 - Kompania Wschodnioindyjska(Surat, Madras, Bombaj-faktorie)

Merkantylizm angielski: -1651r. Akt Nawigacyjny - towar poza europejskie na statkach angielskich, towary europejskie na statkach angielskich bądź statkach kraju który towar wyprodukował - uderzenie w pośrednictwo Holendrów.

Kompanie handlowe: Moskiewska(j. w. ), Wschodnia(1579) z Polską, Skandynawią, Lewantyńska(1581) z Turcją, Kanadyjska(1628)

Handel niewolnikami (w pełni od 1713) na Antyle i do przyszłego USA z tzw. Wybrzeża Niewolniczego.

Akumulacja kapitału doprowadziła w 1694 do założenia Banku Angielskiego(banknoty, depozyty, rachunki bieżące, handel kruszcami)

XVIIIw: ekonomiczna kalkulacja w rolnictwie-płodozmian(z Holandii), r. pastewne, ziemniaki-wzrost w rolnictwie=wzrost produkcji