VI. Formy dramatyczne w XX w.
1. Nie rezygnuje się z form tradycyjnych, tworząc formy własne
2. Różne postacie dramatu grupuje się wg: (te dwa kryteria często się krzyżują)
kierunku literackiego, jaki reprezentują
używania danych zespołów środków artystycznych, które wyraźnie jednoczą pewną liczbę utworów
ad. a.
dramat naturalistyczny ukształtował się w połowie XIX w., ma postać tzw. „scen z życia”; pozornie statyczny przekrój przez określone środowisko
dramat symboliczny ukształtował się na przełomie XIX i XX w. We Francji i Belgiijako przejaw poetyki symbolizmu w odniesieniu do teatru. Świat przedstawiony nie odzwierciedlał faktów społecznych a miał wyrażać podstawowe sytuacje humanistyczne.
cechy:
poetyzacja języka
zwrot do wątków baśniowych i historycznych
Czasami z tej poetyki korzystają autorzy sztuk psychologicznych, by wyrażać tzw. Szersze prawdy
dramat ekspresjonistyczny ukształtował się w Niemczech
cechy:
odejście od dramaturgii obyczajowej na rzecz monumentalizacji
jest synkretyczny (symbol, psychologia, naturalizm, publicystyka) – miesza różne środki wyrazu
dramat epicki – związany z tradycjami ekspresjonizmu, nie daje się jednak do nich w całości sprowadzić (twórczość Brechta)
cechy:
luźne sceny mające obrazować proces społeczny
dialogi i monologi posuwają akcję do przodu nie tylko przez współudział w wypadkach, ale także poprzez relacjonowanie tych zdarzeń,których cząstką są te przedstawione na scenie
czasami pojawia się narrator, który opowiada lub komentuje
do zadań narratora i postaci śpiewających tzw. Songi należy ocena tego, co się dzieje w świecie przedstawionym
moralistyczny charakter (bliski moralitetowi i misterium) charakter
dramat poetycki – dramatem poetyckim jest to, co nie mieści się w żadnych innych tendencjach charakteryzujących dramaturgię współczesną i jest jednocześnie w opozycji wobec konwencji dramatu realistycznego
cechy:
czasami pisane wierszem
świat przedstawiony jako metafora
stylizacyjny charakter utworu
nawiązuje do dawniejszych form dramatu (romantyczny, tragedia, misterium)
nawiązuje do historii, mitologii
porusza aktualną tematykę filozoficzną
dramat groteskowy
cechy:
zajmuje się sytuacją człowieka współczesnego w świecie wg autorów absurdalnym
absurdalność jako element dramatu wyraża się m.in., w prowadzeniu dialogu, który pozornie nic nie znaczy, na który składają się pozornie nieuporządkowane ułamki potocznych rozmów
nieskładność jest zamierzonym efektem artystycznym (wynika z przeświadczenia, że porozumienie między ludźmi przestało być możliwe)
język traktowany parodystycznie (potoczny i literacki)
może parodiować określone typy dramatu
Najbardziej reprezentatywna forma awangardy teatralnej.