5.2. Тэп70 жолаушы тепловозы
Магистрльді тепловоздарды жобалауда шанақтың күш сұлбасын таңдауда,ы екі негізгі бағыт даму алды. Жоғарыда келтірілген 2ТЭ10М типті тепловозының сұлбасында рама онда орнатылған құралдардың салмағының жүктемесін көтереді, құрамның тарту күшін береді және тепловоз қозғалғанда динамикалық жүктемені қабылдайды. Бұл жағдайда бүйір қабырғалар, шатыр, кабина жүктемені негізінен өз салмағынан алады және құралды атмосфералық әсерлерден қорғаушы «қаптама» болады. Тепловозды жинаған кезде агрегат ашық рамаға, ал шанақтың бүйір қабырғалары локомотивтің тораптары жиналғаннан кейін орнатылады,мұнысымен құрастыру жұмыстарын жеңілдетеді. Бұл жағдайда машинистің кабинасының алынуына мүмкіндік пайда болады. Тепловоздың рамасы ауыр, бірақ технологиясы жағынан қарапайым және шанақтың басқа күш сұлбаларына қарағанда әзірлеуге жеңіл. Мұндай конструкциялар технологиялық және экономикалық жағынан жүк және маневрлік локомотивтерге тиімді.
Басқа бағыт металл құрылымды шанақтардың элементтерімен үздіксіз қосыла отырып дамиды, яғни раманы, отын сауытын және шатыр элементтерімен қоса шанақтың бүйір қабырғалары тұтасымен енетін тұтас дәнекерленген құрылым құру.Мұндай сұлба салмақ түсуші сұлба деп аталады, яғни статикалық және динамикалық жүктемелерде құрылымның барлық элементтері бар. Мұндай шанақты әзірлеу ұзақ уақытты қажет етеді, бірақ меншікті салмағы аз құрылым алынады.
ТЭП70 тепловозының шанағы салмақ түсуші, қиғаш ферменді типті, блок типті алынатын шатырымен. Шатырдың әр блогы оған қосымша құралдардың тораптарының бекітілуі ескеріліп жасалған (5.5. сурет). Тепловоздардың агрегаттарын, тораптарын және қосымша құралдар механизмін орналастырғанда авто тіркеменің 20 470 мм білігі бойынша шанақтың ұзындығы астында тұтастыру арқылы анықталады және қуатының көбеюіне байланысты ТЭП60 тепловозынан 1220мм артық.
Қатаң салмақты шектеуіштер жаңа шанақтың салмағын төмендетуді қажет етті. Сондықтан оның рамасы мен бүйір қабырғалары 09Г2 төмен колегрленген құрыштан жасалған, ал қаңқаның шатыры мен қаптамасы алюминийден жасалған, бұл шанақтың ұзындығының металл сыйымдылығы бірлігін көп төмендетті.
Құрылымы бойынша шанақты бес негізгі бөлікке бөлуге болады:рама, отын сауыты, табақтармен қапталған бүйір қабырғалары, шатыр блоктары және машинистің кабинасы.
5.5. Сурет. Тэп70 жолаушы тепловозының қаңқасы рамасымен:
1-раманың алдыңғы және артқы ұштық секциялары;2,4-алдыңғы және артқы аралық секция;3-отын сауытымен ортаңғы секция;6-алынбалы арка;8,9-орақ тәріздес бойлық арқалықтар;10-30х100х6 швеллер;11-дизель генератор құрылғысының тірегі; 12-ауа өткізгіш; 13-шүберік арқалығы.
Шанақтың рамасы сыртқы контур бойынша орналасқан қораптық қиманың екі бас бойлық арқалықтарынан; тіркеу құралдарын орнатуға арналған қорап құрушы екі маңдайлық көлденең арқалықтан; көлденең тарту және тежеу күштерін арбашықтардан қабылдаушы және шанақтын құралдармен салмағын тік жүктемеге беруші тостағандарды бекітуге арналған 13 төрт көлденең шүберік арқалықтан құралған.
Раманың күш сұлбасына отын сауыты мен раманың білігін бойлай орналасқан ауамен қамтамасыз етудің орталықтандырылған жүйесі кіреді. Дизель генератордың 11 тірегінің жанынан 12 ауа жүру арнасы отын сауытының екі жағынан өтеді. Көлденең күш арқалықтары мен ауамен қамтамасыз ету жүйелерінің арналары бір-бірімен раманың көлденің элементтерімен жалғасқан. Раманың күш көлденең элементтері қалыңдығы 7 мм орақ пішінді арқалықтан және 10 шүберіктен құрылған.Технология бойынша тепловоздың рамасы жеке сепкциаларғы бөлінген: 1 және 5 екі ұштық, 3 ортаңғы,ұштық және ортаңғы секцияда орналасқан 2 және 4 екі аралықтық.
Секцияның ұштық рамасы көлденең күшті қабылдайды, ол үшін оларға ЦНИИ-Н6 жолаушылық типті сіңіру аппаратымен СА-3 авто тіркемесі орнатылған. Тепловозда диаметрі 1220 мм доңғалақты пайдалану раманың бас көлденең белдеулеріне қатысты тұтастыру жәшігін консольді бекіткішке бекітуге әкелді, бұл ұштық секцияның осы торапты құрылымдық шешімін аса күрделендіріп жіберді. Автотіркеуіштен қабылданатын күшті тарату үшін раманың екі көлденең бүйірдегі элементтеріне және шанақтың бүйір қабырғаларына көлденең және тік қиғаш жүйесі қолданылған. Ұштық секцияларға бұрандамен жол тазалағыш орнатылады.
3 раманың ортаңғы секциясына аккумулятор батареяларына арналған қуысы бар дәнекерленген отын сауыты, электр машиналарын суыту жүйесінің 12 екі ауа өткізу арнасы кіреді және дизель генераторын орнатуға 11 негіз болады. 3 ортаңғы және 2,4 аралық секциялардың арасындағы 12 ауа өткізу арнасы дәнекерленген келте құбыр арқылы жалғасқан.
Ішкі қуысты қарау үшін люктер қойылған. Ұялы құрылымның отын сауытына арналған сауыт 3 секцияға оның салмағы шағын болса да жоғары қатаңдықты қамтамасыз етеді. Саукыттың түбі тепловоздың бойынан ортасына дейін қос еңісті болып жасалаған. Сауыттың ортаңғы төменгі нүктесінде төгу тығындары орнатылған.
Раманың 2,4 аралық секциялары 1,5 ұштық және 3 орта секцияларға орнатылады. Әр аралық 2,4 секцияда 13 екі көлденең шүберік арқалықтары күшті тікелей арбашықтардан алады және бір мезетте тепловоздың көлденең белдігінде орналасқан төрт маятниктің тірек резеңке корпустары және шанақтың қосымша бүйір тіректері арқылы арбашық рамасына береді.
Орталық тірекке түсетін масса шанақтың бүйір тірегіне берілетін массаға тең. Күш шанақтан бүйір тірекке 8,9 раманың көлденең арқалықтарына дәнекерленген тірек тақталары арқылы беріледі. Жайылу шарттары бойынша бүйір тіректері бас тірекке қатысты шанақтың білігінен тепловоздың ортасына қарай 104 мм жылжыған.
Шанақтың рамасына ауамен қамтамасыз етудің орталықтандырылған жүйесі арналары дәнекерленген. Раманың 3 ортаңғы және 2,4 аралық секцияларында орналасқан люк арналарды тазартуға көзделген. Раманың үстіне төсем табағы дәнекерленген, оның үстіне еденді аллюминиймен жабуға арналған бұрыш бекітілген.
Раманы арнайы стендте жинайды, мұнда 2,4 аралық секциялардың үстіңгі тіректері негіз болып табылады. Алғашында 13 шүберікті және жеке секциялардың қалған көлденең арқалықтарын тек көлденең швеллермен дәнекерлейді. Раманы құрылғыға ортаңғы бөлігі оның ұшына қайта майысатындай етіп орнатады.Осы жағдайда көлденең швеллерге бүйір қабырғаларды жалғастырушы шанақтың бүйір қабырғаларының орақ тәріздес пішінін, кабинаның каркасы мен шанақтың 7 кузовын дәнекерлейді.
Басында кузовтың бүйір қабырғаларын астау тәрізді профильден жасалған тікбұрыш жағына астау тәрізді пішіннен жасалған тіреу мен қиғаш тірек дәнекерленетін 8,9 орақ тәрізді пішіннің көлденең жоғарғы және төменгі арқалықтарынан жиналған жеке блок түрінде дәнекерлейді. Рамалар 1,5 секцияның маңындағы ұштық секцияларын раманың төменгі көлденең күш белдігін бүйір қабырғалардың жоғарғы белдігімен сол орақ тәрізді профильмен қосады. Бұл шешім күш ағынын шанақтың элементтеріне жақсы таратуға және машинистің кабинасының маңдай бөлігінде аса қатаң және берік конструкциялар құруға мүмкіндік берді.
Шанақтың бүйір қабырғасының корпусында қаптау табақтарын қатайтатын күш элементтері мен тетіктерден басқа терезе ойығы мен жалюз орнатуға ойық құраушы қосымша буындар бар. Маңдай және бүйір қабырғалардың қаңқасын раманың шанағына дәнекерленнен кейін тіреу мен қиғаштарың сөрелеріне қалыңдығы 3 мм аллюминий қаптамалар жапсырылған. Құрыш қаңқаның шанақтың аллюминий қаптамасымен жанасқан үсті мырыш сурикпен жабылған.
Шанақтың шатыры қосымша құралдардың тораптарын орналастыруға пайдаланады. Ішінде тораптары бар шатырдың құрылымы машина бөлмелерінің үстіне орналастырылған бес жеке алынатын секциядан және машинисің кабинасының үстіне орналастырылған екі секциядан тұрады. Осылайша жасалған шатыр арқылы тепловоздың қосымша құралдарын құрастыру мен жөндеудің блокты принципі жүзеге асырылады. Шатыр блоктарын жапсарды резеңке төсеммен нығыздау үшін арнайы пішінді алты аркаға орнатады. Дизель генераторды жөндеу, ағыту және орнату үшін екі арка алынатын, ал қалғандары дәнекерленген болып жасалған(5.6 сурет).
Шатырдың алынатын бөлігін резеңке төсемге орнату және 5 бұру қысқыш арқылы бекіту қосылған жерлерді құрастыру мен бұзуды жеңілдетеді. Шатыр блоктарының қосылған жерлерінің сапасын су өткізгіштігімен тексереді.
Тепловоздың шатырында машинистің кабинасының шатыр блоктарындағы тамбурдың үстінде орналасқан екі люк орнатылған. Люктардың қақпағын белгілі бұрышқа тегершік арқылы ашуға болады. Оларды толығымен тегершік берілісінің топсасын айыру арқылы ғана ашуға болады (оған тек жабдықтау және жөндеу кезінде рұқсат етіледі).
Машинистің кабинасы машина бөлімшесінен аллюминий табақтарынан құйылған артқы қабырға арқылы бөлінген. Кабина кең, жақсы көруге мүмкіндік беретін қалыңдығы 10-12 мм органикалық шыныдан жасалған терезелері бар. Маңдайлық терезе жаппай. Маңдайлық терезенің пішіні конус тәрізді жасалған шанақтың кесік бетінің пішінін қайталайды. Шынылар металды каркасқа металл қапсырма шегелерін орнатуға мүмкіндік бермейтін пішінді резеңкемен бекітілген, ол тепловоздың сырқы көрінісін жақсартады және сүртуді жеңілдетеді.
