Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
ТЕПЛОВОЗ каз.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
5.34 Mб
Скачать

6.10 Сурет. 2тэ116 тепловозы жақсыз арбасының шүберіндік торабы:

а- ендік қима; б-арба білігі бойынша бойлық қима; 1-стақан; 2-серіппе; 3-тепловоз рамасы; 4- қарыспа; 5,12,14,15,16 – жұқа тақтайша; 6-сырғыма; 7-сырғыманың төлкесі; 8-шүберін; 9-шүберін төлкесі; 10-жылжымалы қақпақ; 11-қозғалмайтын қақпақ; 13-шүберін арқалығы; 17-қарыспа төлкесі; 18-тығын; А –шүберін білігі.

Шанақтың арбамен бұндай ендік шүберін арқылы байланысы құрамдастырылған тірекпен үйлескен, сондай-ақ қатты тірегі бар және шанақ пен арба салмағын еркін-серпінді бөлгіші жоқ 2ТЭ10Л тепловозымен салыстырғанда доңғалақ жұптарының арбамен шымыр байланысуынан рельске бүйірден түсетін қысым және арба салмағының шанаққа әсері азаяды.

Өткізілген динамикалық сынау және жолға әсер ету жөнінде жасалған сынау нәтижелерінде алынды: рельстік шпалдар торының ұсақ тастар масылы 0,4 – тен аспайтын көлденең жылжу тұрақтылығы жағдайлары бойынша көлденең динамиканың ең жоғарғы коэффициенті 0,26; жаңа локомоивтер үшін ең аз деп берілген мәннен (0,35) тік динамиканың ең жоғарғы коэффициенті 0,3.

6.4. Серіппегіш іліктіргіш

Тепловоздың серпінделмеген бөлігі және жолдың жоғарғы құрылысының өз ара әсері кезінде олардың екпін күшіне сәйкес 10-15g көп елеулі жылдамдық туындайды. Тепловоздардың көпшілігінде серпінделген бөлігінің жылдамдығы 0,3-0,4g аспайды. Жоғарыда іліктіргіш жүйесінің әр түрлі айрықша белгілері айтылды.

Отандық магистральды және маневрлі (ТЭ10Л, ТЭМ2, ТГМ3, ТГМ6 және т.б.) тепловоздарда табақша серіппе және ирек серіппелерден тұратын бір сатылы теңгестірілген серіппегіш іліктіргіш қолданылады, (6.1.) суретті қараймыз. Теңгестірілген іліктіргіштер тобына арба рамасынан түсетін күш екі шеткі серіппеге 8, доңғалақ жұптарының арасында орналасқан серіппегіштері 3 бар серіппенің екі жинағына 4 беріледі. Табақша серіппегіштер ілгіштермен және теңгергіштермен 2 шеткі серіппелер арқылы біріктірілген. Теңгергіштер күшті топсалар арқылы букс тораптарына 5 береді.

Теңгестірілген серіппегіш іліктіргіштер тегіс емес жолдан аз жылдамдықпен өткен кездегі доңғалақ жұптары арасындағы күшті теңестіреді. Жылдамдықтың өсуімен теңгергіш бұрылысының екпін күші және топсадағы үйкеліс ұлғаяды, соның салдарынан өз ара теңгестірілген доңғалақ жұптарында күштің толық түрде қайта бөлінуі болмайды. Пайдаланудың бұндай жүйесі көптеген топсалық бірігудің (бір секцияға 48 білік және төлке жинағы) қызмет көрсетуін және жөндеу жұмыстарын талап етеді. Табақша серіппегіштер табақшалар арасындағы әсер ету күшінің белгісіздігімен және тұрақсыздығымен ерекшеленеді.

Осыған байланысты әрбір доңғалақ үшін бір бұрамалы серіппесі бар дара серіппегіш іліктіргіштер (көп қайталанатын статикалық белгісіз сепімді күш) кең қолданыс тапты. Бұндай ілігу біржақты арбаға арналған, (6.2. суретті қараймыз). Тепловоз арбасының серіппегіш іліктіргіші әрқайсысы екі бірдей серіппе жинағынан құралған, букс корпусы лықсымасы және арба рамасы кронштейндері арасында орналасқан алты топтан тұрады.

Серіппе жинағы диаметрлері әр түрлі үш серіппеден тұрады (сыртқы, ішкі, және ортаңғы). Серіппе материалы – 60С2А, термоөңдеуден кейінгі қаттылығы НRС3 42-48 кем емес, олардың ұзаққа төзімділігін жоғарлату үшін оларды бытыра шегесімен тартып бекітеді. Тұрақты күш үш серіппе жиынтығына мынадай қатынаспен бөлінеді: 65,23 және 12%. Жиынтыққа түсетін ең жоғарғы күш ( орам толық ілінгенге дейін) 63 кН тең, бұдан кернеу серіппе материалдарының ағымдық шегінің бұралуын (750 МПа) жоғарлатпайды. Тұрақты күш түсуден болатын кернеу 500МПа артық болмайды. Серпінделген массаның тербелісін сөндіру үшін әрбір серіппе жинағына параллель букс корпусы мен арба рамасы арасында дыбыссыз толастатқыштар орналастырылған.

Арба рамасына дыбыссыз толастатқыш корпусы бекітілген: тетік бір жақ ұшынан резеңкеметалл топса арқылы букс кронштейнімен қосылған, басқа шетімен осындай топса арқылы дыбыссыздандыратын материалдан жасалған жапсырмасы бар ішпектер арасында серіппемен қысылған поршеньмен жалғасқан. Серіппелердің тарылуымен үйкеліс күші реттеледі, таңдап алынған үйкеліс күші 4,6-5,2 кН, яғни серіппегіштен келетін буксқа күш 5-5,5%.

Дара серіппегіш іліктіргіштің сипатталған жүйесінде салмақ 3 есе аз, топсалық қосылыстың тозуға шалдығуын болдырмау үшін қайта-қайта майлау қажет емес. Мұнымен қатар бұл жүйеде қосылатын тораптар мен доңғалақтар арасына түсетін тұрақты күшті теңестіретін бөлшектердің жасалуына үлкен дәлдік талап етіледі.Серіппелердің қаттылығына және олардың күш түсіп тұрған кездегі биіктігіне талап күшейеді. Осы мақсатта серіппелерді қаттылығы мен биіктігі бойынша үш топқа бөледі. Серіппе жиынтығы тобының нөмірі тепловоз құжатында көрсетілген.

Серіппегіш іліктіргіште резеңкеметалл элементтер - серппеленбеген бөлікті жиілігі жоғары дірілден қорғауға арналған дірілоқшауландырғыштар кең қолданыс тауып отыр. ТЭ10М тепловозының дара серіппегіш іліктіргішінде серіппе астында резеңкеден жасалған дөңгелек (сақина) жұқа тақтайша түріндегі дірілоқшауландырғыш қондырылған. ТЭП60 тепловозында тігінен түсетін күшті арбадан шанаққа беретін, сондай-ақ шүберіндік тірек және қайтарым қондырғыларының элементтері болып табылатын қуысты резеңке конус қолданылған.

Серіппегіш іліктіргіштің күш беру әсері үйкеліс күшінен және букс тізгіндерінің қаттылығынан ұлғаяды. Букстің және арба рамаларының тігінен қатысты жылжуы кезінде резеңкеметалл элементтердің тізгіндері қосымша кедергі жасай отырып бұралады. Букс сатысына гидравликалық толастатқыш орнатылған жағдайда тегіс емес жолдағы қозғалыс кезінде кедергі үйкеліс күші Fт салдарынан ұлғаяды. Сондықтан қағида бойынша гидротоластатқыш букс сатыларында қолданылмайды, ал олар орнатылған жағдайда арнайы дірілқорғау шаралары немесе үйкеліс күшін шектейтін клапандар қолданылады. Fт шамасы серіппегіш іліктіргіштің басты сипаттамасы болып табылады: артық үйкеліс болдырмау керектігі, ал жұмсартқыштың жетіспеушілігі қандай да бір тербелістің дамуына әкеп соқтыратындығы жоғарыда айтылды.

Серіппегіш іліктіргіштің басқа маңызды сипаттамасы – тұрақты иілу шамасы fс; ол неғұрлым жоғары болса, тепловоздың жолға әсері соғұрлым аз болады. Бір сатылы іліктіру кезінде fс = 120 140 мм болып қабылданады. Жылжымалы құрамның габариті бойынша fс ұлғаюы мүмкін емес. Сондықтан теплово құрастыру тәжірибесінде, бірінші кезекте жолаушы тепловоздарында екі сатылы іліктіргіш қолданылады.

6.5. суретінде ТЭП70 жолаушы тепловозының біржақты үйлестірілген арбасына бірінші және екінші сатыларында серіпелері бар дара серіппегіш іліктіргіштер қолданылған. Жалпы тұрақты иілу fо = 180 мм дейін ұлғайтылған, иілудің үлкен бөлігі екінші сатыда болады (120мм). Иілуді сатылар бойынша бұлай бөлу кезінде екінші сатыға толастатқыш орнатқан кезде ғана тербелісті тиімді сөндіруге болады. Бірінші сатыда серпінделмеген бөліктерді тербелістен тиімді дірілқорғағыш жүзеге асыратын болғандықтан, мұнымен толастатқыштардың сенімді жұмыс істеуіне қажетті жағдай жасалады. ТЭП70 тепловозының серпінді іліктіргішінің екі сатылы жүйесінде шанақ пен арба арасындағы шымыр байланыстың көлденең бағытта жылжуы екінші сатыдағы серіппенің иілуімен және шүберін торабында жүзеге асырылған.