8.2 Ростверктің өлшемдерін анықтау

Ростверктің өлшемі мен үлгісі жобаланған ғимараттың жерүсті құралымына, қадалы іргетасты жүктеу шартына, ростверк астына қадалардың саны мен жоспарда орналасуына байланысты.

Қадалы іргетастар келесі түрде болу мүмкін:

1) бөлек құралымдар астына жеке қада-қабық және тіреу;

2) сызықты бір (сурет 17,а), екі және одан көп қатарда (сурет 17,б) және шахматты (сурет 17,в) орналасқан ғимараттар мен үймереттер қабырғасының астына ростверк таспасы

	Сурет 17. қадалардың орналасуы: а) сызықты бір қатарда; б) сызықты екі қатарда; в) шахматты

Таспалы ростверк астына қадалар міндетті түрде қабырғалар бұрышына, қиылысқан жерлерде, жанасқан жерлерде еңгізілу керек. Ростверксіз панелді ғимараттарда әрбір панель астына кемінде екі қаданы орнатады.

3) баған, діңгек пен жеке құралымдар астына шаршы, төртбұрышты, трапеция тәрізді және басқа үлгіде бұталарды (сурет 18) орнатады.

Сурет 18. Жоспарда діңгекті ростверк астында қадалардың орналасуы: d-шаршы қада қабырғасының өлшемі немесе дөңгелек қаданың диаметрі

Ростверк астында бес қада орналасса, олардың өстері арасындағы ара қашықтықты кесте 8 бойынша тағайындау керек.

Кесте 8. Қадалар арасындағы ара қашықтық

Қада қимасының өлшемі, мм	Қадалар өсі арасындағы ара қашықтық, мм
	а	А	b	B
300x300	650	1300	650	1300
	800	1600	450	900
	950	1900
	1100	2200
350x350	1075	2150	625	1250
	1225	2450
400x400	900	1800	750	1500
	1050	2100	600	1200
	1200	2400
	1350	2700

Ростверктің қадамен қосылуы еркін және қатты болу мүмкін. Еркін қосылғанда қада «басы» ростверкке см (сурет 19,а) кіреді. Ондай қосылуды орталық жүктелген қадалар үшін іске асырады.

Қатты қосуда қаданың бас жағын сындырады және арматура ашылады. Сосын бетонды немесе темірбетонды ростверкке біртұтасталады (сурет 19,б). Қаданың сынбаған бөлігін тереңдікке см ростверкке кіргізеді. Арматураның немесе қада басын еңгізу мәнін есептеумен тағайындайды.

Қаданы ростверкпен қатты бекітуді келесі жағдайларда орындайды:

-ростверк әлсіз топырақта орналасса;

-сығатын күш қадалы іргетасқа эксцентриситетпен түссе;

-қадаға көлдеңен күштер әсер етсе;

-іргетаста құлама немесе құрама қадалар болса;

-қадалар тартып шығару күшке жұмыс жасаса.

Аспалы қадалар арасындағы ара қашықтықты тағайындайды, мұнда дөңгелек қаданың диаметрі немесе шарты қада жағының өлшемі. Өстер арасындағы ең аз ара қашықтық – кемінде .

Сурет 19. Қада басын ростверкке бекіту: а) еркін қосуда; б) қатты қосуда; 1-темірбетонды қадалар; 2-бетонды немесе темірбетонды ростверктер; 3-қаданың бойлық арматурасы; 4-ростверктің тақта бөлігінің арматурасы; 5-бетонды дайындау

Қаданы ростверкке еркін бекітуде ростверк шетінен тік жүктелген қаданың сыртқы жағына дейін ара қашықтықтар қабылданады:

-бір қатарлы орналастыруда см;

-екі мен үшқатарлы орналастыруда см;

-қатар саны көп орналасуда см. Қаданы ростверкке қатты бекітуде бұл ара қашықтықтар қаданы ростверкке еңгізуін есептеумен дәлденеді.

Құралымдық шарттар бойынша ростверктің тақта бөлігі м тең, бірақ 0,3 м кем емес болу керек, мұнда ростверкке қаданы еңгізу мәні, м.