Alış-Verişdə Və Bəyanda Doğruluq

حديث حَكِيمِ بْنِ حِزَامٍ رضي الله عنه، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: الْبَيِّعَانِ بِالْخِيَارِ مَا لَمْ يَتَفَرَّقَا أَوْ قَالَ: حَتَّى يَتَفَرَّقَا، فَإِنْ صَدَقَا وَبَيَّنَا بُورِكَ لَهُمَا فِي بَيْعِهِمَا، وَإِنْ كَتَمَا وَكَذَبَا مُحِقَتْ بَرَكَةُ بَيْعِهِمَا

980. Həkim İbn Hizam  rəvayət edir ki, Peyğəmbər  buyurdu: “Alıcı və satıcı bir-birindən ayrılanadək ixtiyar sahibidirlər. Əgər onlar düz danışar və aydınlıq gətirərlərsə, alış-verişləri bərəkətli olar. Əgər (nəyi isə) gizlədər və yalan danışarlarsa, alış-verişlərinin bərəkəti gedər”. (Buxari 2079, 2082, Muslim 3937, 1532/47)

من يخدع في البيع

Alış-Verişdə Aldanan Kimsə

حديث عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَجُلاً ذَكَرَ لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، أَنَّهُ يُخْدَعُ فِي الْبُيُوعِ، فَقَالَ: إِذَا بَايَعْتَ فَقُلْ لاَ خِلاَبَةَ

981. Abdullah İbn Ömər  rəvayət etmişdir ki, bir nəfər Peyğəmbərin  yanına gəlib alış-veriş etdikdə aldanıldığını ona xəbər verdi. Peyğəmbər: “Alver etdikdə (qarşı tərəfə): “Lə Xiləbə - Aldatmaq yoxdur! (Başqa rəvayətdə: “Kişi (pəltək olduğu) üçün: Lə Xiyəbə - deyərdi)” de. (Buxari 2117, 2407, 2414, 6964, Muslim 3939, 1533/48)

النهى عن الثمار قبل بدوّ صلاحها بغير شرط القطع

Meyvələri Yetişməmişdən Öncə Dərməyi Şərt Qoşmasa Da Belə Satmaqdan Qadağan Etməsi

حديث عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ نَهى عَنْ بَيْعِ الثِّمَارِ حَتَّى يَبْدُوَ صَلاَحُهَا، نَهى الْبَائِعَ وَالْمُبْتَاعَ

982. İbn Ömər  rəvayət edir ki, Peyğəmbər  kal meyvələri meyvə yetişənədək onu satmağı qadağan etmişdi. Bundan satıcını da, alıcını da qadağan etmişdir”. (Buxari 2194, Muslim 3941, 1534/49)

حديث جَابِرٍ رضي الله عنه، قَالَ: نَهى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ بَيْعِ الثَّمَرِ حَتَّى يَطِيبَ، وَلاَ يُبَاعُ شَيْءٌ مِنْهُ إِلاَّ بِالدِّينَارِ وَالدِّرْهَمِ إِلاَّ الْعَرَايَا

983. Cabir  demişdir: “Peyğəmbər  meyvə yetişənədək (bəhrə verənə qədər) onu satmağı qadağan etmişdi. Bunu da dinar və dirhəmdən başqa bir şeylə mübadilə etmək olmazdı. Yalnız “Ərayə”dən başqa⁷²”. (Buxari 2189, Muslim 3989, 1536/81)

حديث ابْنِ عَبَّاسٍ، قَالَ: نَهى النَّبِيُّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنْ بَيْعِ النَّخْلِ حَتَّى يَأْكُلَ أَوْ يُؤْكَلَ وَحَتَّى يُوزَنَ قِيلَ لَهُ: وَمَا يُوزَنُ قَالَ رَجُلٌ عِنْدَهُ: حَتَّى يُحْرَزَ

984. İbn Abbas  rəvayət edir ki, Peyğəmbər  (xurmanın satışı haqda soruşulduğu vaxt) buyurdu: “Xurma ağacının meyvəsini sahibi yeyincə və ya ondan yeyilincə və çəkilincəyə qədər satmağı qadağan etdi”. Mən İbn Abbasdan: “Çəkilincə nə deməkdir?” deyə soruşdum. Yanında olan bir kişi: “Onu gözəyarı ölçməsidir” dedi. (Buxari 2250, Muslim 3953, 1537/55)

تحريم بيع الرطب بالتمر إِلاَّ في العرايا

Əraya Müstəsna Olmaqla Quru Xurma Müqabilində Yaş Xurma Satmağın Haram Olması

حديث زَيْدِ بْنِ ثَابِتٍ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ أَرْخَصَ لِصَاحِبِ الْعَرِيَّةِ أَنْ يَبِيعَهَا بِخَرْصِهَا

985. Zeyd İbn Sabit  rəvayət edir ki, Peyğəmbər  sahibinə Ərayə satışına rüxsət verdi. Yəni, (ötənilki) quru xurmanı yeni yaş xurma müqabilində almağa rüzsət verildi”. (Buxari 2188, Muslim 3960, 1539/60)

حديث سَهْلِ بْنِ أَبِي حَثْمَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، نَهى عَنْ بَيْعِ الثَّمَرِ بِالتَّمْرِ وَرَخَّصَ فِي الْعَرِيَّةِ أَنْ تُبَاعَ بِخَرْصِهَا يَأْكُلُهَا أَهْلُهَا رُطَبًا وَقَالَ سُفْيَانُ مَرَّةً أُخْرَى إِلاَّ أَنَّهُ رَخَّصَ فِي الْعَرِيَّةِ يَبِيعُهَا أَهْلُهَا بِخَرْصِهَا يَأْكُلُونَهَا رُطَبًا.

986. Səhl İbn Əbi Həsmə  deyir ki, Peyğəmbər  yaş (təzə) xurmanı quru xurma müqabilində satmağı qadağan etdi. Lakin Ərayə satışına rüxsət verdi. Yəni, (ötənilki) quru xurmanı yeni yaş xurma müqabilində almağa rüzsət verildi. Sufyan: “Peyğəmbər  Ərayə sahiblərinin gətirdikləri quru xurma miqdarını təhmin edərək o, qədər yaş (təzə) xurma vermələrinə rüxsət verdi”. (Buxari 2191, Muslim 3968, 1540/67)

حديث رَافِعِ بْنِ خَدِيجٍ وَسَهْلِ بْنِ أَبِي حَثْمَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، نَهى عَنِ الْمُزَابَنَةِ، بَيْعِ الثَّمَرِ بِالتَّمْرِ، إِلاَّ أَصْحَابَ الْعَرَايَا فَإِنَّهُ أَذِنَ لَهُمْ

987. Rafi İbn Xadic  və Səhl İbn Əbi Həsmə  rəvayət edirlər ki, Peyğəmbər  Muzəbənəni qadağan etdi. Muzəbənə - yaş xurmanı (ağacda gözəyarı təhmin edərək) quru xurma ilə satmağı və qadağandan yalnız Ərayə sahiblərini mustəsna tutdu. Ərayə sahiblərinə izn verdi”. (Buxari 2383, 2384, Muslim 3972, 1540/70)

حديث أَبِي هُرَيْرَةَ رضي الله عنه، أَنَّ النَّبِيَّ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ رَخَّصَ فِي بَيْعِ الْعَرَايَا فِي خَمْسَةِ أَوْسُقٍ أَوْ دُونَ خَمْسَةِ أَوْسُقٍ قَالَ نَعَمْ.

988. Əbu Hureyra  rəvayət etmişdir ki, Peyğəmbər  “Əraya” mübadiləsində beş vəsq və ya bundan az miqdarda olan xurmaların dəyişdirilməsinə rüsxət vermişdir. (Buxari 2190, Muslim 3973, 1541/71)

حديث عَبْدِ اللهِ بْنِ عُمَرَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ، نَهى عَنِ الْمُزَابَنَةِ، وَالْمُزَابَنَةُ بَيْعُ الثَّمَرِ بِالتَّمْرِ كَيْلاً، وَبَيْعُ الزَّبِيبِ بِالْكَرْمِ كَيْلاً

989. Abdullah İbn Ömər  rəvayət edir ki, Peyğəmbər  müzabənəni qadağan etmişdir. Muzabənə – (təzə) xurmaların quru xurmalarla dəyişdirilməsi, habelə kişmişin üzümlə dəyişdirilməsidir. (Buxari 2171, Muslim 3974, 1542/73)

حديث ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: نَهى رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ عَنِ المُزَابَنَةِ أَنْ يَبِيعَ ثَمَرَ حَائِطِهِ إِنْ كَانَ نَخْلاً بِتَمْرٍ كَيْلاً، وَإِنْ كَانَ كَرْمًا أَنْ يَبِيعَهُ بِزَبِيبٍ كَيْلاً، أَوْ كَانَ زَرْعًا أَنْ يَبِيعَهُ بِكَيْلِ طَعَامِ، وَنَهى عَنْ ذَلِكَ كُلِّهِ

990. İbn Ömər  rəvayət edir ki, Peyğəmbər  Muzabənə satışını qadağan etdi. Muzəbənə - kişinin baxçası xurmalıqdırsa yaş xurma ilə quru xurmanı gözəyarı ölçərək satmaqdan, əgər baxça üzümlükdürsə yaş üzümünü quru üzüm (kişmiş) müqabilində gözəyarı ölçərək satmaqdan, Əgər əkin sahəsidirsə onun biçilməmiş əkinini gözəyarı ölçərək satılmasını qadağan etdi. Peyğəmbər  bunların hamısını (gözəyarı baxaraq satılmasını) qadağan etdi”. (Buxari 2205, Muslim 3980, 1542/76)

من باع نخلا عليها ثمر