Соөж. 13. Еңбек шартын қалай жасасу керек?

Оқыңыз! Білініз!

Тіршілік пікір жоқ 307 рет оқылды

Сізді жұмысқа қабылдады. Сіз үшін қуанышты сәт. Алайда жұмысқа қабылдану барысындағы нысандылықтарды сақтауды естен шығармаңыз.

Сізді жұмысқа қабылдады. Сіз үшін қуанышты сәт. Алайда жұмысқа қабылдану барысындағы нысандылықтарды сақтауды естен шығармаңыз.   Бүгінгі күні жұмыс беруші мен жұмыс алушы құқықтарының тең еместігін білу керек. Жұмыс беруші жұмысқа қабылдауда басымдыққа ие еңбек шартын құрастыруда да, алдымен оның талаптары ескерілген. Алайда өзіңіздің негізгі құқықтарыңызды біліп, оларды қолдануға Сіздің мүмкіндігіңіз бар.

Жұмысқа қабылданғанда жұмыскерден бұрынғы жұмысынан анықтамалар, бұрын алған төлемақы туралы мәлімет, отбасылық жағдайы,  бұрынғы жұмыстағы мінездемелері, т.б – осы документтерден басқасын талап етуге заңмен тыйым салынады.

Жеке еңбек шартын жасасу. Жұмысқа қабылдау барысында жеке еңбек шартын жасасу шарт (ары қарай – келісімшарт). Ол жазбаша негізде екі данамен Сіздің және жұмыс берушінің қолдары қойылып, әрқайсысына бір данадан қалады. Жұмыскер келісімшартының бір данасы алынғандығы туралы жазбаша негізде расталады. (Сіз жұмыс берушінің данасына өз данаңызды алғандығыңыз жөнінде белгі қоясыз).

Жұмыскердің іске кірісу күні, яғни жұмыстың басталуы келісімшартта көрсетіледі.

Келісімшарт жасалғаннан кейін, жұмыс беруші қызметкерді жұмысқа қабылдауы жөнінде бұйрық шығарып, Сізге қолхат ретінде берілуі тиіс.

Тәжірибе көрсеткендей, келісімшарт мүлдем не дұрыс жасалмаған оқиғалар көптеп кездеседі. Келісімшартсыз жұмысқа қабылдануға келіссеңіз, онда Сіз өз құқықтарыңызды толықтай қорғай алмайсыз. Алайда бұл Сіз барлық құқықтарыңыздан айырыласыз деген сөз емес. Жұмысқа қабылдау бұйрығы мен жұмысқа кірісу фактісі келісімшарттың жасалғанын растайды. Алайда қарама-қайшылық туындаған жағдайда, Сіз төлемақы көлемін, қызмет міндеттемелерін тағы басқа жағдайларды дәлелдей алмайсыз. Өйткені олар ешқайда көрсетілмеген. Сондықтан, келісімшарттың жазбаша формасы Сіз үшін маңызды.

СӨЖ. 13. Еңбек нарығына байланысты реферат жазыңыз.

Он төртінші сабақ

Лексикалық тақырып: Қаржы және инфляция.

Грамматикалық тақырып: Одағай

1-тапсырма. Мәтінді мазмұндаңыз, аударыңыздар.

«Инфляция» термині ақша айналысына қатысты XIX ғасырдың орта шенінде пайда болды және АҚШ-тың Азамат соғысы жылдары (1861-1865жж.) қағаз долларының қисапсыз көп шығарылуымен байланысты болды. Экономикалық әдебиеттерде инфляция ұғымы ХХ ғасырда бірінші дүниежүзілік соғыстан кейін кеңінен таралды, ал бұрынғы кеңестік экономикалық әдебиеттерде ол 20-шы жылдары жазыла бастады. Инфляцияның дәстүрлі ең жалпы анықтамасы- тауар айналымының қажеттілігімен салыстырғанда айналыс сферасының артық қағаз ақша массасымен лықа толып кетуі, олардың құнсыздануы және соның нәтижесі ретінде- тауарлар мен қызметтер көрсетуге бағаның өсуі; ақшаның сатып алуға жарамдылығының төмендеп кетуі.

Инфляцияның ішкі және сыртқы факторларын айыра білу қажет. Ішкі факторлардың арасында ақшаға жатпайтын және ақшалай-монетарлық факторларды бөлуге болады

Бірінші фактор- мемлекет шығыстарының өсуі, бұл ерекше төлейалушылық сұранымның артуына жеткізеді, сөйтіп тікелей баға белгілеуге әсер етеді.

Екінші фактор- табысқа салынатын салықтың көбеюі. Салықтың едәуір бөлігі баға механизімі арқылы тұтынушыға ауысады және рыноктегі бағаның көтерілуінің басты себебі болады.

Үшінші фактор- бюджеттердің ұзақ уақытты тапшылықтары.

Инфляция қаржы қатынастарын да өзгерістерге ұшыратады.

Біріншіден, инфляция тауарлар мен қызметтерге бағаның өсуі салдарынан мемлекет шығыстарының өсуін жандандырады.

Екіншіден, инфляция қаржы ресурстарын құнсыздандырады және салық түсімдерін арттырудың қажеттігін тудырады.

Қаржы мен инфляция өзара тәуелді болып келеді. Ақшаның құнсыздануы және бағаның көтерілуі мемлекеттің шынайы кірістерін төмендетуге, бюджеттің шығыстарын көбейтудің қажеттігіне, салық ауыртпалығының күшеюіне, мемлекеттік бюджет тапшылығынан болатын мемлекеттік борыштың өсуіне ұрындырады. Қаржы қатынастары мен инфляциялық процестердің бір бағыты келеңсіз сипаты, бірін-бірі өзара толықтыра отырып, экономикалық жүйедегі келеңсіз нәтижелерге апарады.

Мына сұрақтарға ауызша жауап беріңіз:

1.Инфляция дегеніміз не?

2.Инфляция салдары қандай?

3.Қаржының инфляциямен өзара байланысы

4.Қаржы саясатының инфляцияға ықпалы.