22. Шахтадан темір, көмір, т.Б. Кен қабатына жеткенге дейінгі шыққан бос жыныстардың үйінділері:

А) террикондар

В) конус

С) терра

Д) террасалар

А) террикондар

1. Жүйке жүйесін кажытпау үшін кажет:

А) тәулігіне 20 сағат ұйықтау;

Б) жаттыу жасамау;

С) күн тәртібін сақтау;

Д) көп оқу

2.Мұрын -бұл

А) сезім

Б) дәм сезу

С) иіс сезу

Д) көру мүшесі

3. Жердің өсімдік өсетін құнарлы қабаты қалай аталады?

А) топырақ

В) құм

С) саз

Д) пайдалы қазбалар

4. Қай газ жануды үдетеді?

А)азот

Б) оттегі

С) көмір қышқыл газ

Д) сутек

5. Табиғатта болатын өзгерістер

А) табиғат құбылыстары

Б) табиғат дамуы

С) табиғат әуені

Д) табиғат өмірі

6.Ауа температурасы қызғанда оның көлемі:

А) үлкейеді

В) кішірейеді

С) өзгермейді

Д) қысылады

7. Тәуелсіз елдің мемлекеттік рәміздері:

А) Ұран, белгі;

Б) Елтаңба, ту,ұран;

С) Елтаңба,ту, әнұран

Д) Ту, әнұран.

8. Қай қасиет су қасиеттеріне жатпайды? А) дәмсіз Б) аққыш С) пішіні бар Д) мөлдір

9. Пайдалы қазбалар шоғырланған жерд і қалай атайды?

А) кен орыны

Б) бассейн

С) карьер

Д) шахта

10. Жүйке жүйесінің қызметіне не жатады?

А) Адам денесіндегі әр түрлі мүшелердің үйлесімді қызмет атқаруын, ағзаның біртұтас іс - әрекетін қамтамасыз етеді;

Б) Ағзаны оттегі мол таза ауамен қамтамасыз етіп, зиянды көмір қышқыл газынан тазартып отырады;

С) Ағзадан қорытылмаған ас қалдықтарын шығарады;

Д) Қанның жүруі жақсарып, бүлшық ет қоректі затты көп алады.

11. Адам қанша уақыт сусыз өмір сүре алады ?

А) бірнеше минут В) бірнеше күн

С) бірнеше сағат

Д) 1 жыл

12. Бұл металл қызыл түсті, жұмсақ, электр тоғын жақсы өткізеді

А) мыс

Б) құмтас

С) мырыш

Д) әктас

13.Ағаш тірі ағза - өйткені ол...

А) жапырақтарын тастайды, дем алады;

В) оттегі шығарады;

С) қоректенеді, өседі, дамиды, өледі;

Д) дем алады, жемісін береді.

14. Жүрекке баратын ең жуан тамыр----------------------

15. Мыналар жануарлардың қай тобына жатады--------------------------------

16. «Қоғам» дегенге қандай ереже дәл келеді?

А)... - бұл мүшелері туыстық қатынаста болып, басқа мүшелеріне қамқорлық көрсетіп, бастарын біріктіретін шағын қоғам.

В) ... - бүл жалпыға бірдей мақсат- міндеттері бар өмір жағдайлары қарым-қатынастары біріктірілген адамдар тобы.

17. Дүние жүзіндегі ең терең көл қалай аталады?

А) Каспий;

Б) Балқаш;

С) Байкал;

Д) Алакөл.

18.Қазақстан Республикасының негізгі Заңы дегеніміз...-------------- 19.Адамның ас қорыту мүшесін көрсет

2 0. Жерді қоршаған ауа мүхиты қалай аталады ?

А) ауасыз кеңістік В) ауа кеңістігі

С) элемдік мүхит Д) ауа райы

TIMSS

TIMSS ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ЗЕРТТЕУІНІҢ ТЕСТ ТАПСЫРМАЛАРЫНЫҢ ҮЛГІЛЕРІ

А.

В.

С.

D.

МАТЕМАТИКА

1-тапсырма.

Мына есептеудің қайсысы ЕҢ ЖАҚЫН мөлшерлеу болып табылады?

2-тапсырма.

Кестеде 4 жыл ішіндегі екі түрлі сусынның саудасы көрсетілген. Егер келесі 10 жылда сауданың деңгейі сол қалыпта қалатын болса,

қай жылы шие коласының саудасы лимон коласының саудасындай болады?

А. 2003 В. 2004 С. 2005 D. 2006

қара

бар.

бұл

Пішін	Қара тақтайшалар саны	Қызыл тақтайшалар саны	Барлығы
3х3	1	8	9
4х4	4	12	16
5х5	9	16	25
6х6	16
7х7	25

3-тапсырма.

Парвизде қызыл

және

тақтайшалар

Парвиз

тақтайшаларды шаршы пішіндер жасауға қолданады.

Төмендегі кестеде Парвиз құрған бірінші үш пішінге арналған

тақтайшалар саны берілген. Осы үлгіні пайдалана отырып, Парвиз

пішіндер жасауын жалғастырды. 6х6 және 7х7 пішіндеріне арналған кестені толтырыңыз.

Жоғарыда берілген кестені пайдалана отырып келесі сұрақтарға

жауап беріңіз.

2х-5

Х+7

Х+6

А. Парвиз барлығы 64 тақтайшалардан тұратын пішін жасады, қанша қара және қанша қызыл тақтайшалар бар?

Жауабы: ________қара тақтайшалар________қызыл тақтайшалар

В. Парвиз 49 қара тақтайшалардан тұратын пішін жасады. Осы пішінде Парвиз қанша қызыл тақтайшаларды қолданады?

Жауабы: _________қызыл тақтайшалар

С. Бұдан әрі Парвиз 44 қызыл тақтайшалардан тұратын пішін

жасады. Пішіннің қара бөлігін бітіру үшін Парвизге қанша қара

тақтайшалар керек болады?

Жауабы: _________қара тақтайшалар

4-тапсырма.

Ағаштың бір бөлігінің ұзындығы 40 см-ге тең.

Оны 3 бөлікке кесті.

Бөліктердің ұзындығы (см)

Ең ұзын бөліктің ұзындығы неге тең?

Жауабы: _________________ см

Өз шешіміңізді жазыңыз.

D.

А. 50-дің

Егер

да,

табу

үшін

х30

калькуляторды

қолдансаңыз

жауапты

қолданылған барлық шешу жолдарын көрсетіңіз.

5-тапсырма.

Келесі пайымдаулардың қайсысы дұрыс?

= 3-тің 50%

B. 50-дің 3% = 100-дің 6%

C. 50 : 30 = 30 : 50

х50 =

6-тапсырма.

Батырхан кітаптарды тікбұрышты қорапқа салып жатыр.

Барлық кітаптардың көлемі бірдей.

Қорапқа ең көп сыятын кітаптардың саны неше?

Жауабы: _____________________

0

7-тапсырма.

Дария оған қарама-қарсы тұрған ғимараттың төбесінің бейнесі

көрінетін шалшықтың жанында тұр. Жарықтың сәулесі ғимараттың

төбесінен бастап, шалшықтың бетіне у -қа тең бұрыш жасап түседі. Ол дәл сол бұрышпен шағылысып барып қыздың көзіне түседі.

Дарияның бойының және ара-қашықтықтардың суретте берілген мәндері бойынша ғимараттың биіктігін анықтаңыз.

Жауабы: ____________________ м

8-тапсырма.

Такси компаниясының негізгі құны 25 зед және жүрілген әрбір

километр құны 0,2 зедті құрайды. Төмендегілердің қайсысы таксидің n километр жол құнын зедпен көрсетеді?

0

А. 25 + 0,2n

В. 25х0,2n

С. 02х(25 + n)

D. 0,2х25 + n

9-тапсырма.

ABC үшбұрышында:

AC=BC

AB ұзындығы CX ұзындығынан екі есе үлкен.

В бұрышы неге тең?

Жауабы: ______________

әр

Халық

көрсетеді.

жіктелгенін

қалай

халқы

мемлекеттің

10-тапсырма.

Х Мемлекеті және Y Мемлекеті бойынша құрылған графиктерде

жас ерекшелігіне қарай (ең жасынан бастап, ең кәрісіне дейін) үш топқа

бөлінген. Бұл графиктер осы мемлекеттердегі халық санының өсуіне қатысты болжам жасауға мүмкіндік береді.

А. Неліктен Х Мемлекеті халқының жас ерекшелігіне қарай жіктелуі Y Мемлекеті халқының жас ерекшелігіне қарай жіктелуіне

қарағанда

халық

санының

тезірек

өсуіне

мүмкіндік

беретінін

түсіндіріңіз.

В. Неліктен Y Мемлекетінде Х Мемлекетіне қарағанда қарттарға қамқорлық жасау мәселесі анағұрлым күрделі болатынын түсіндіріңіз.

1-категория	2-категория
Қоян Керік Піл	Бақа Өрмекші Арыстан

бұл

БИОЛОГИЯ

1-тапсырма.

Келесі кестеде кейбір жануарлардың екі категория бойынша классификациясы көрсетілген.

Төменде

көрсетілгендердің

қайсысы

жануарларды

классификациялау кезінде қолданылған?

А. Тыныс алу органдары

В. Қоректену көздері

С. Репродукциялану тәсілі

D. Қозғалу үрдісі

2-тапсырма.

Төменде

көрсетілгендердің

қайсысы

жасушаның

тыныс

алуы

мақсатын дұрыс анықтайды?

А. Жасушаның тіршілігі үшін энергия бөлінеді

В. Қанттың жасушаларда жиналуын қамтамасыз етеді

С. Тыныс алу үшін оттегі бөлінеді.

D. Фотосинтезге көмірқышқыл газының бөлінуін қамтамасыз етеді.

3-тапсырма.

Бүйрек – адам ағзасының мүшесі. Жас шағында еркектің бүйрегі

зақымданған соң, оның біреуі алынып тасталды. Оның қазір бір ұлы бар.

Туылған кезінде ұлында қанша бүйрек болды? ________________

Өз жауабыңызды түсіндіріңіз.

4-тапсырма.

Кейбір құстар ұлулармен қоректенеді. Орманда тіршілік ететін ұлулар түрлерінің қабыршақтары күңгірт түсті болып келеді. Ал

көгалда тіршілік ететін ұлулардың қабыршақтары ақшыл түсті болып келеді. Қабыршақтардың осындай әр түсті болуы ұлулардың табиғи

ортада аман қалуына қандай көмегі бар екендігін түсіндіріңіз.

5-тапсырма.

Сайраштың құмырадағы өсімдігі бар. Ол судың өсімдік арқылы

өтіп, ауаға таралатынын көрсету үшін тәжірибе жасамақшы.

Мұны келесі тәжірибелердің қайсысы арқылы көрсетуге болады?

A. Құмыраның астындағы табақшаға су құю; табақшадағы су жоқ болып кетеді.

B. Бұтақтарының бірін полиэтилен пакетпен орап, өсімдікті суару; пакетте су тамшылары пайда болды.

бөлу

C. Өсімдіктің кесіп алынған бұтағын полиэтилен пакетке салу; пакетте су пайда болады.

D. Өсімдіктің кесіп алынған бұтағын боялған суы бар ыдысқа салу; өсімдіктің жапырақтары түсін өзгертеді.

6-тапсырма.

Суретте Инфузориялық кебізше деп аталатын бір клеткалы ағза көрсетілген.

Инфузориялық кебізше тіршілік ету үшін қоректі заттарды сіңіріп,

энергия

секілді

тіршілікке

маңызды

белгілі

функцияларды

атқарады.

Тіршілік ету үшін, Инфузориялық кебізше атқаратын тағы бір маңызды функцияны атаңыз.

7-тапсырма.

Қояндар мен түлкілердің популяциясы тысқары жерде өмір сүреді.

Түлкілер үшін ешқандай жыртқыштар жоқ. Ғалымдар біраз уақыт

ішіндегі қоян мен түлкі санын санап, олардың нәтижесін төменде

көрсетілген диагрммаға түсірген.

осы

топқа

астына

тобының

әрбір

Жануарлардың

төрт

тән

	Сүтқоректілер	Қосмекенділер	Балықтар	Құстар
Сүт бездері
Қабыршақ
Қауырсын
Ылғалды тері

А. Қай жылы қояндардың ең көп популяциясы болды?

В. Қояндар мен түлкілер популяциясының көлеміндегі өзгерістер арасындағы байланысты сипаттаңыз.

8-тапсырма.

Кестеде

жануарлардың

тобы

және

оларға

кейбір

ерекшеліктер келтірілген.

тән ерекшеліктердің жанына Х белгісін қойыңыз. Кейбір жануарлар тобына

бірден артық ерекшелік тән болуы мүмкін.

Желбезек
Түк

Иә

Жоқ

1.

2.

9-тапсырма.

Суретте Мэнкс тұқымды екі мысық бейнеленген. Бұл мысық тұқымының құйрықтары болмайды немесе құйрықтары өте қысқа

болады.

Мэнкс тұқымды мысықтардан ұзын құйрықты мысықтар пайда болады ма?

Бір торкөзді белгілеңіз.

Өз жауабыңызды түсіндіріңіз.

10-тапсырма.

Көптеген өсімдіктердің тұқымдары қараңғыда және жарықта өсе алады. Тұқымдардың өсуіне қажетті екі жағдайды атаңыз.

енгізуге

болатын бір өзгерісті жазыңыз.

мен

сірке

ХИМИЯ

1-тапсырма.

Суретте

көрсетілгендей,

натрий

гидрокарбонаты

қышқылын араластырған соң шар үрленді.

Не себепті шар үрленді?

2-тапсырма.

Кішігірім өрттің үстіне ауыр көрпе тастаса, оны өшіріп тастауға

болады. Неге?

А. Бұл температураны төмендетеді.

В. Бұл жалынды азайтады.

С. Бұл жанып жатқан затты сіңіреді.

D. Бұл отқа оттегін жібермейді.

3-тапсырма.

Ахмет шыны түтікшеге аздаған ұнтақ салды. Содан соң ол ұнтаққа

сұйықтық құйып, шыны түтікшені шайқады. Химиялық реакция жүрді.

1.

2.

алу

газы

Химиялық реакцияның жүру барысында ол байқай алатын екі

үрдісті сипаттаңыз.

4-тапсырма.

Болат

жасушалық

тыныс

кезінде

көмірқышқыл

бөлінетінін, не бөлінбейтінін білгісі келеді. Төменде осы тәжірибе үшін

қажетті құрылғы көрсетілген.

Ауа құрылғыға бағдаршамен көрсетілген бағытта айналады.

А. Натрий гидроксиді көмірқышқыл газын сіңіреді. Тұнық әкті таза су көмірқышқыл газы болған жағдайда лайланады.

Құрылғыға 1-ші және 2-ші Сынауықтары не үшін жалғанған?

Сынауық 1:

Сынауық 2:

В. 4-ші Сынауықтағы әкті су лайланды.

Бұған қандай зат себеп болды және ол зат қайдан пайда болды?

Элемент	Атомдардың саны
Сутегі
Күкірт
Оттегі

5-тапсырма.

Қай химиялық үрдіс кезінде энергия жұтылады?

А. Темір шегенің коррозиясында

В. Май шамның жануы

С. Көкөністің іріп-шіруінде

D. Өсімдіктердің фотосинтезінде

6-тапсырма.

Күкірт қышқылының молекуласының (H2SO4) әрбір элементіндегі атомдардың санын көрсету үшін төмендегі кестені толтырыңыз.

7-тапсырма.

Бейметалдардың көбіне келесі қасиеттердің қайсысы тән?

А. Электр тогын нашар өткізуі

В. Бөлме температурасындағы қатты күйі

С. Жоғары қайнау нүктесі

D. Сым болып созылу қасиеті

8-тапсырма.

Төменде көрсетілген суретте сутегі атомдары ақ дөңгелектермен

көрсетілген, ал оттегі атомдары қара дөңгелектермен көрсетілген.

Суреттердің қайсысы судың құрылысын жақсырақ көрсетеді?

9-тапсырма.

Сіз бақылаған химиялық реакция кезіндегі энергия бөлінуінің бір

процессін жазыңыз.

10-тапсырма.

Бауыржан температураның қанттың судағы еруіне әсерін зерттеу үшін 1 литр суда қантты әр түрлі температурада еріту арқылы

эксперимент жасады. Содан соң ол өзінің қорытындыларын графикке

түсірді.

Төмендегі

графиктің

қайсысы

Бауыржанның

қорытындыларын

дұрыс көрсетеді?

-

-

бар

-

көбін”,

“адамдардың

қатар

Сонымен

-

-

“жас

ТАПСЫРМАЛАРДЫҢ ЖАУАБЫ

МАТЕМАТИКА

1. В 2. В

3. Дұрыс жауап:

Кестедегі екі жол дұрыс толтырылған 6х6 пішіні: 20, 36

7х7 пішіні: 24, 49

А. 36 қызыл және 28 қара

В. 32

С. 100

4. Дұрыс жауап:

15 және 4x + 8 = 40 немесе басқа алгебралық дұрыс шешу тәсілі келтірілген

15 және арифметикалық шешу тәсілі келтірілген (яғни, алгебраны қолданусыз)

5. D 6. 12

7. 16 8. А

9. 45

10. А. Дұрыс жауап:

У Мемлекетіне қарағанда, Х Мемлекетінде балалары бар немесе балалы болуға ниеттері бар санатындағы адамдардың

пайызы көбірек

Ескертпе: Х мемлекеті туралы сілтеме анық болуы тиіс. Y Мемлекетімен салыстырғанда деген көрсетілмесе де болады.

“пропорционалды көбірек” деп, ал “балалары бар” немесе балалы болуға ниеттері

орнына қабылдаңыз.

немесе

жасырық”

берілген

сөйлемдерді

Мысалы:

Х мемлекетінде Y мемлекетіне қарағанда балалары бар немесе балалы болуға ниеттері бар адамдарды саны көбірек.

Х мемлекетінде балалы болуға ниеттері бар адамдарды саны көбірек.

- -

Жас

пен

- -

-

-

-

-

-

11)

Х мемлекетінде жастар көбірек.

Y мемлекетіне қарағанда балалары бар адамдарды саны көбірек.

В. Дұрыс жауап:

- Y мемлекетінде, салыстырмалы қарағанда қарттардың (“Тағы

балалы болуға ниеттері жоқ.”) көбірек.

саны

жастардың

санынан

Ескертпе:

қария

адамдарды

арасындағы

салыстыру міндетті болу керек немесе жобалау тиіс.

Х мемлекеті және Y мемлекеті аталмауы қажет Мысалы:

- Қарт адамдар жастарға қарағанда көбірек

Қарт адамдар көп, ал жастарды саны өте аз

Қарт адамдарға қамқорлық жасау үшін жастады саны жеткіліксіз

Халық санын бір де гейде ұстап тұру үшін “балалары бар” адамдарды аз болуы

Егде тартқан адамдар, жастарды аздығы, жұмыс күшіні аздығы

БИОЛОГИЯ

1. В 2. А

3. Дұрыс жауап:

 ЕКЕУ бүйректі алдырту тұқымқуалаушылықтың белгісі емес деген түсініктемеге негізделген (немесе ұқсас).

Мысалдар:

Бүйректі алдырту оны генінде жоқ, сондықтан ол беріле алмайды.

- Ол тұқымқуалаушылық болып есептелмейді.

Тек қана әкесіні бүйрегі алынғындықтан, ұлыны гені өзгермейді.

Бұл жерде генетикалық әсер жоқ.

 ЕКЕУ (әдеттегі) адамдарда туылғанда екі бүйрек болады (Код

дегенге

түсініктемеге

негізделеген

(немесе

ұқсас).

[Тұқымқуалаушылықты нақты еске салмаған.]

- -

-

қабыршақтары

ұлуларды

мекендейтін

Орманда

-

-

-

-

-

қара

бар

-

-

-

Мысалдар:

Оларды ауру болғандарына қарамастан барлығыны туылғанда екі бүйрегі болады.

Оны ұлында қалыпты саны болады, яғни 2. Сізде туылғанда әрқашан екі бүйрек болады.

Әкесіні ауруы жұқпалы ауруға жатпайды. - Адамны денесінде екі бүйрек болады.

Оны бір бүйрегіні қалуы, оны ұлында да бір бүйрек болады дегенді білдірмейді.

- Оны буйрегі алынған, бірақ оны ұлында емес. - Көп адамдарда саны осындай.

- Бұл оны баласына тікелей қатысты емес

4. Дұрыс жауап:

 Жасырынуға да қатысты берілген түсіндірмелер (қоршаған

ортамен

араласу

немесе

соған

ұқсас)

ЖӘНЕ

құстардан,

жыртқыштардан, жаулардан және т.б қорғану.

Мысалдар:

қара болады және ол орманны қара түстерінде оларды жасырып

тұрады. Орманда мекендейтін өзге түрлер ақшыл түстерде жасырынады. Екі жағдайда да жыртқаштарға оларды табу

қиынға түседі.

- Орманда

мекендейтін

ұлуларды

қабыршақтары

қара,

сондықтан құстар оларды байқап, жеп қоя алмайды.

Ұлуларды қабыршақтары оларды о ай байқап қалмау үшін оларға мекендейтін ортада араласып кетуіне көмектеседі.

Қара ғы орманда мекендейтін

қабыршақтары

ұлулар түстерін өздерін адамдардан қорғау үшін қолданады. Жаудан жасырыну үшін.

 Тек жасырынуға, қоршаған ортамен араласуға немесе соған

ұқсас қатысты берілген түсіндірмелер. [Жыртқыштардан қорғану анық көрсетілмеген.]

Мысалдар:

Бұл ұлуларға оларды қоршаған ортасынан жасырынуға көмек береді.

Бұл оларға қоршаған ортамен араласып кетуіне мүмкіндік береді.

-

және

өзгерістердің

жейтін

(жемтік)

-

-

-

-

Кішкене қабыршақтарды түстеріні әртүрлілігі оларға қоршаған ортада жасырынуға және бейімделуіне көмек

береді.

5. А

6. Дұрыс жауап:

Жоғарыда көрсетілген өмірлік функцияның біреуі айтылады Мысалы:

- Ол зиянды өнімнен құтылуы керек.

- Ол репродук ияға түсіп, өзін-өзін ыдыратады. - Өзіне оттегіні сі іреді.

- Тыныс.

- Ол диффузияны көмегі арқылы газдармен алмасуы керек. - Ол азықты табу үшін жүзу керек.

7. А. 1983-1985

В. Дұрыс жауап:

 Популяциялардың

көрсетеді

арасындағы

қояндарды

байланысын

түлкілерге

(жыртқыштар) сілтемелейді. Мысалы:

- Қояндарды популя иясы көп болған сайын, түлкілерді де саны өседі, өйткені олар көбірек қояндарды жей алады.

Егер қояндарды популя иясы төмендесе, онда түлкілерді де популя иясы да төмендейді, өйткені олар жей алатын

қояндарды саны төмендеп, олар аштықтан өледі.

 Жыртқышқа /жемтікке қатысты емес түлкілердің популяциясы мен қояндардың популяциясының графигі сәйкестендіріледі.

Мысалы:

Қояндарды популя иясы өскенде, түлкілерді де популя иясы өседі және қояндарды популя иясы

төмендегенде, түлкілерді де популя иясы төмендейді.

Түлкілер көп болғанда, қояндар аз, ал түлкілер аз болғанда, қояндар көп.

Қояндарды саны көп болған сайын, түлкілерді де саны көп болады.

8. Дұрыс жауап:

- Сүт бездері мен түк белгіленген сүтқоректілердің бағанасы дұрыс толтырылған (ол жерде дұрыс белгіленбеген X белгісі

жоқ).

-

10. -

ұзын

Бұл

болмағандықтан,

құйрық

мысықтарда

-

-

-

- Ылғалды тері белгіленген қосмекенділердің бағанасы дұрыс толтырылған (және ол жерде дұрыс белгіленбеген X белгісі жоқ).

- Қабыршақ пен желбезек белгіленген балықтар бағанасы дұрыс толтырылған (және ол жерде дұрыс белгіленбеген X

белгісі жоқ).

- Қауырсындар белгіленген құстар бағанасы дұрыс

толтырылған (және ол жерде дұрыс белгіленбеген X белгісі жоқ). 9. Дұрыс жауап:

Жоқ олар өздерінің ұрпақтарына құйрықтарының болмауын, өздеріне ғана тән ерекшеліктеріне (ген, ДНҚ) сүйене отырып

беріледі деген түсіндірмемен Мысалы:

- Егер оларды біреуіндеде ұзын құйрық болмаса, онда бұл ерекшелік марғауларға да берілмейді.

Өйткені құйрықтарыны қысқы болуы оларды гендерінде бар.

олар марғауларына ұзын құйрыққа жауап беретін генді бере

алмайды.

Бұл мысықтарды ДНҚ-ларында: Құйрығы болмайды деп

жазылған,

сондықтан

оларды

марғаулырында

құйрығы

болатыны екіталай. Дұрыс жауап:

Су (ылғалдық, жаңбыр) немесе ұқсас. Мысалы:

Ылғалды жағдай. Сыз.

Ылғалды ауа-райы.

Топырақты суландыру.

Қолайлы температура (ыстық, жылу) немесе ұқсас. Мысалы:

Тұқымдарды өсуіне қолайлы температура. Шамамен 27° C ыстық.

Ыстық ауа-райы. Кунні жылуы.

- Оттегі (ауа). Мысалы: