Медициналық диагностикалық бейне

Бейне дегеніміз көзбен көруге қолайлы кез-келген сәуленің таралуының оптикалық диапозонға өзгертілуі.

Слайд-сурет 2. Бейне арнайы жүйелермен жасалады. Барлық радиологиялық жүйедегі бейнелер – рентгенологиялық, радионуклидті, ультрадыбысты, термографиялық, магнитті-резонансты – келесі схема бойынша таралады.

Сәуле көзі – пациенттен тыс орналасуы мүмкін (рентгенологиялық және ультрадыбыспен зерттеу кезінде). Ағзаға енгізуге болады (пен зерттеу кезінде). Сәуле адам ағзасынан пайда болуы мүмкін (термографии кезінде) немесе сырттай қозу кезінде (магнитті-резонансты томография кезінде).

Сәуле детекторы. Оның мақсаты – электромагнитті сәулені немесе серпімді тербелістерді аулап алып, диагностикалық ақпаратқа өзгерту. Детектор флюоресцентті экран, фото- немесе рентгендік пленка, газоразрядты камера немесе сцинтилляциялық есепші, арнайы материалдар мен қоспала бола алады.

Өзгерту блогы. Бұл блоктың мақсаты – сигналдың ақпараттық көлемін кеңейту, бөгеуілді жою, келесі кезеңге ақпаратты өткізу бөлігі (сәулені электр сигналына айналдыру).

Бейне синтезаторы. Оның мақсаты – Зерттелуші объектінің бейнесін жасау.

Медициналық бейне информатика объектісі ретінде

Сәулелік диагностиканың құралдарының арқасында алынатын ақпаратттың негізгі көзі – мүшенің медициналық бейнесі боп табылады. Барлық медициналық бейнелер екі топқа бөлінеді: аналогты және сандық (матрицалық) бейнелер мен аралық вариант – аналогты-сандық бейне.

Аналогты бейнеге үзіксіз ақпатар беретіндер жатады. Кемшіліктері: ықшамдап сақтау қиын, диагностиканың талаптарына сай өңдеу қиын, қолданушыдан қолданушыға тапсыру мүмкін емес, артық сигналдар мен сапасын төмендететін шулар көп.

Сандық бейнелерге компьютердің көмегімен алынатындар жатады. Олар ұялы структурадан (матрицадан) тұрады, ондағы мүше туралы ақпарат сан түрінде орналасқан, оған сигнал диагностикалық аспаптың тіркегішіші арқылы түседі. Компьютердің көмегімен матрицада сақталған сигналдардан мүшенің бейнесін жинақтауға (реконструкция) болады. Дигитальді бейне сапалы, артық сигналдар жоқ, магнитті және оптикалық, магнитті-оптикалық сандық таратқыш заттарға сақталып, оңай өңделіп, алыс қашықтыққа жіберіледі.

Аналогты-сандық бейнелер алғаш рет аналогты болады да, сосын санға айналып, дигитальді бейне алынады. Аналогты бейне сандық бейнеге өнделіп, сосын керісінше алогты бейнеге қайтарылуына болады. Осы мақсатта аранйы қондырғылар қолданылады: аналогты және сандық өзгеркіштер.

Сандық бейне растрлық дисплейде секундына 30 рет жол салып электрондық сәулемен сканирлеу тәртібімен жүзеге асады.

Сандық юейненің элементарлық бірлігі «пиксел» деп аталады. Сонымен, дисплейдің растрлық экранының барлық ауданы – пикселдер жиынтығы.

Медициналық бейнелер тобы және ооларды алатын сәулелік диагностика тәсілдері:

Аналогты бейнелер:

• Дәстүрлі пленкалық рентгенография, соның ішінде сызықты томография;

• Дәстүрлірентгеноскопия;

• Сонографияның кейбір түрлері (А-режим).

Аналогты-сандық бейнелер:

• Сандық рентгенография ( рентгенограммаларды қайталап санға айналдару)

• Сандық рентгеноскопия;

• Сандық субтракциондық ангиография;

• сонография (кейбір түрлері);

• сцинтиграфия.

Сандық бейнелер:

• рентгенографияның алғашқы-сандық тәсілдері;

• компьютерлік томография;

• магнитті-резонансты томография;

• эмисионды томография;

• доплерлік карталау.

Сәулелік диагностикада медициналық бейнелер екі вариантта болады:

1. Тығыз көшірме түрінде - рентгенограммалар, қағаз бетінде, фотоқағазда; магнитті таратқыштарда– лента, диск;

2. Жазып алынған түрде – дисплей экранында немесе рентгенодиагностикалық аспапта.

Бейнені өңдеуде ерекше форма бұл кадрлар алгебрасы: компьютердің көмегімен бірнеше бейнелерді алып тастау (субтракция) немесе қосу.

Сандық бейненің маңызды артықшылығы оны компьютердің көмегімен өңдеудің мүмкіндігінде. Бірінші кезеңде – бейнеге коррекция жасалып, бейне деффектісін техникалық түзелуі жүргізіледі. Ол бейнені алу барысында жасалады. Бейнені компьютермен өңдеудің келесі кезеңінде - бейненің сапасын жақсарту үшін тегістеу, мүшені контрастылау, кейбір жерлерін қосымша бояу жүргізіледі.

Есептеу техникасы медициналық практикаға кеңінен еніп жатыр. Дәстүрлі дәрігер-пациент жүйесі, дәрігер– компьютер – пациент жүйесімен алмасуда. Бұл сәулелік диагнотикада ерекше орын басып келе жатыр.