Семей қаласының мемлекеттік медициналық университеті

№ 2 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА

Арналған әдістемелік нұсқаулар

Мамандығы: 051301 “Жалпы медицина”

Пәні: Патологиялық физиология

Кафедра: Физиологиялық пәндер кафедрасы

Курсы: 3, V семестр

Модуль: 4 “Жүрек-қантамырлар жүйесі”

Тақырыбы: Біріншілікті артериалық гипертензияның себептері мен даму жолдары.

Құрастырушы: доцент, м.ғ.к. Н.М.Уразалина

Семей – 2009.

№ 2 ТӘЖІРИБЕЛІК САБАҚТАРҒА

Арналған әдістемелік нұсқаулар

Мамандығы: 051301 “Жалпы медицина”

Модуль: 4 “Жүрек-қантамырлар жүйесі”

Тақырыбы: Біріншілікті артериалық гипертензияның себептері мен даму жолдары.

Мақсаты:

- біріншілікті артериалық гипертензияның жалпы этиологиясы мен патогенезінің сұрақтарын меңгеру;

Оқыту мақсаты:

Студент білуі қажет:

- тамырлық тонусының реттелу бұзылыстарының даму тетіктері;

- біріншілікті артериалық гипертензияның негізгі әйгеленістер туындауының

механизмдерін;

Студент үйренуі қажет:

- физикалық жүктемеден кейін қан қысымын, соққы мен тыныс жиілігін анықтау;

Тақырыптын негiзгi сұрақтары:

1. Резистивті тамырлардың базальды және вазомоторлы тонусының бұзылыстары.

2. Гипертензиялардың тәжірибелік үлгіленуі.

3. Артериалық гипертензиялар – этиологиясы, эссенциалық гипертензияның патогенезі.

4. Артериялық қысымның жүйкелiк реттелуiнiң, бүйректiң прессорлық және депрессорлық факторларының, iшкi сөлденiс бездерiнiң маңызы.

5. Жоғары артериалық қысымды қалпына келтіру механизмдері. Артериялық

гипертензияның салдарлары.

6. Балалардағы артериялық гипертензиялық жағдайлар.

Білім берудің және оқытудың әдістері:

Пікірталас, тәжірибелер орындау, хаттамалар толтыру, нәтижелерін талқылау.

Тәжiрибе №1: Байқауды физикалық күш түсiре отырып жасау.

Байқау студенттерге жасалады. Жұмысты орындау үшiн студенттердiң әрқайсысында

3 адамнан топтарға бөледi, оныңiшiнде бiреуi пациент болып табылады, қалғандары бақылау жүргiзiп зерттеудiң аяғында организмнiң бейiмделу дәрежесiне қорытынды жасайды. Зерттеушi алдынала 4-5 минут дем алады. Ол орындықтың шетiне отырып, сол қолын столға тiреп қояды. Иық артериясындағы бастапқы артериялды қысым өлшенедi де, бiр минут iшiнде әрбiр 10 секунд сайын пульс есептелiп отырады. Адамдар пульс ерекшелiктерiне байланысты 3 топқа бөлiнедi: 1) 10 секундтық аралықта пульс жиiлiгi бiрдей. 2)1-2 соққыға ауытқу байқалады 3) аритмия байқалады.

Бастапқы көрсеткiштердi тiркеп алған соң зерттелушi 30 секунд iшiнде 20 рет отырып

тұрады (приседание) қолын тонометр манжеткасынан алмайды, бұдан соңол адамды қайтатан орындыққа отырғызып жедел түрде алғашқы 10 секундта пульс саналады, қан қысымы өлшенедi.

Бастапқы жағдайға келгенше әр бiр екi минут сайын пульс жиiлiгi мен қан қысымының мөлшерiн өлшеп отырады. Осы түрде, күш түскеннен кейiн көрсеткiштер бастапқы дәрежеге келгенше уақыт саналады.

НӘТИЖЕЛЕР СХЕМАҒА САЛЫНАДЫ.

Зертеу кезенi	Пульс	АҚ пульстiк	Байқауға баға беру
Бастапқы 1.мин.арасында	10 сек. 20 сек. 30 сек. 40 сек. 50 сек. 60 сек.		пульстiн өсуi х 100 Қозғыштық ------------------------- пульстiң бастапқы жиiлiгi
Барлығы
Күш түскенен кейiн(10сек х 6) 1 мин. кейiн 2 мин. кейiн 4 мин. кейiн 6 мин. кейiн 8 мин. кейiн 10 мин. кейiн 20 мин. Кейiн			Реакцияның түрi 1.Нормотоникалық реакция пульспен АК-н 4-5 мин. кейiн қалпына келуi, максималды АК 15-20 мм с.б-на жо-ғарылауы, минималды 5-10мм с.б.тө-мендеуi. 2.Астеникалық-көрсеткiштердiңқай-туынын кешiгуi және максималды АК түсуi. 3.Гипертоникалық-максималды АК-н 180-200мм с.б-на дейiн жоғарылауы.

ҚОРЫТЫНДЫ:

• Нәтижесiн талдау және қорытындылау. Жұмыс оқытушы бақылауымен жүргiзiледi.

• Тақырып сұрақтары ауызша сурау түрiнде талқыланады.

ӘДЕБИЕТ

Негізгі:

1. Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология – Алматы, 2007.

2. Нұрмұхамбетұлы Ә. Патофизиология: оқулық – Алматы, 2000.

Қосымша:

1 Ф.А. Корохов "Артериально-гипертензивные состояния", Л.,1974 г.

2. Р.А. Петров, А.М. Алексеев, А.П. Соломатин "Сердечно-сосудистая патология",

Якутск,1982 г.

3. Г.А.Глезлер, М.Г.Глезлер "Артериальная гипертония" -М., "Медицина",1986

4. В.А. Михайлович "Руководство для врачей скорой помощи", -М., 1990г., -С.348-352.

5. В.Ю.Шанин Клиническая патофизиология. Учебник для мед.вузов – СПб.

Специальная литература, 1998 г. –569 с.

Бақылау (тесттер, сабақ тақырыбының сұрақтары бойынша әңгімелесу)

1. Құрылысы бойынша тамырлардың келесi түрлерiн ажыратады:

1. эластикалық типтi тамырлар

2. резистивтi тамырлар

3. вазомоторлық тонусты тамырлар

4. алмасушы тамырлар (микроциркуляция зонасы)

5. тамырлар базалды тонусымен

2. Қан тамырларының базальды тонусы құралады:

1. тамырлардың қабырғасының физикалық қасиетiнен

2. тамырлардың қабырғасының механикалық қасиетiнен

3. эластикалықтылығымен

4. тамырлардың тегiс бұлшықеттердiң медиаторларының, гормондарының, метоболиттердiң қызметiне реакциясы

5. тамырлардың тегiс бұлшықеттердi нерв жүйесiнiң вазомоторлы әсерiне реакциясы

3. Тамырлар тонусының бұзылуы мына түрде көрiнедi:

1. гипертензия

2. тамырлар атеросклерозы

3. тамырлар тромбозы

4. гипотензия

5. тамырлар эмболиясы

4. Экспериментте эссенциалды бiрiншiлiк гипертензия шақырады:

1. гипоталамустың артқы ядроларының тiтiркенуiмен – систоликалық гипертензия

2. мидың қарыншаларына каолин еңгiзу цереброгендi гипертензия

3. гипоталамустың орталық ядроларының тiтiркенуiмен –диастоликалық гипертензия

4. вентромедиалды ядроны тiтiркендiрумен-аралас гипертензия

5. жоғары нерв қызметiнiң бұзылуы

5. Гипертония ауру дамуының алдың-ала орналасу факторына жатады:

1. тұқым қуалаушылық

2. диэнцефалды-гипоталамикалық бөлiктерiнiң жасқа байланысты қайта құрылуы

3. мидың диэнцефалды аймағының органикалық және қабынулы зақымдану

4. атеросклероз кезiндегi ми ишемиясы

5. нервтi-психикалық күштеу

6. Гипертоникалық ауруды шақыратың негiзгi факторларға жатады:

1. жүректi жетiспеушiлiк

2. тамырлардың реттелуiнiң жоғары орталықтарының органикалық зақымдануы

3. нервтi-психикалық күштеу

4. диенцефалды – Гипоталамус құрылымдары жасқа байланысты қайта құрылуы

5. тұқымқуалаушылыққа бейiмделушi

7. Бүйрек ишемиясы кезiнде гипертониялық аурудың дамуына келесi факторлар әсер етедi:

1. гипернатриемия

2. ренин

3. ангиотензин-1-2

4. альдостерон

5. вегетативтi центрлердiң гиперреактивтiгi

8. Гипертоникалық ауру сипатталады:

1. тамырлы қозғалыс механизмдерiнiң қанайналым тiтiркендiргiшке

гиперреактивтiгi

2. холинэстераза белсендiлiгiнiң жоғарылауы

3. тамырлардың норадреналинге бiршама сезiмталдығы

4. холинэстераза белсендiлiгiнiң төмендеуi

5. симпатикалық терминалдарда норадреналин депонирленуi

9. Гипертензияның тежелгiш түрi пайда болуының келесi жағдайлар әкеледi:

1. экспериментте депрессорлы нервтердiң үзiлуi

2. депрессорлы нервтердiң тiтiркенуi

3. сифилитикалық мезоартрит, аорта атеросклерозы

4. бронхиалды астма кезiндегi каротидтi гломустардың алынуы

5. каротидтi гломустардың аймағында қысымның жоғарылауы және тiтiркенуi

10. Екiншiлiк гипертензияның негiзгi эксперименталды модельдерiне жатады:

1. орталықтанған гипертензия

2. рефлексогендiк

3. эссенциалды гипертензия

4. эндокриндi

5. парасимпатикалық вегетативтi орталықтарда тiтiркендiрген кезде

тамырлардың тонусының бұзылуы

11. Эксперименталды екiншiлiк гипертензияны мына жолмен алады:

1. микседеманы моделдеу

2. жоғары нерв қызметiнiң үзiлуi

3. бастың жабық жарақаты

4. бүйрек артерияларын клеммамен басу

5. аорталды депрессорлы нервтердi тiтiркендiрумен