V.Бағалау.

Сабақтың тақырыбы: Жүсіпбек Аймауытұлы. «Әнші»

Оқыту мен тәрбиелеудің міндеттері:

Білімділік-Жүсіпбек Аймауытовтың өмірбаянын шығармасына негіздей отырып талдау арқылы оның қайталанбас суреткер екенін таныту;

Тәрбиелік-өнерді сүю, өнерге құштарлық тәрізді өнер адамдарына деген көзқарасты қалыптастыру;

Дамытушылық-қаламгердің суреткер ретіндегі мүмкіншілігін таныту, идеялық-стратегиялық мәнін ашу, логикалық ойларын дамыту.

Мақсат: жазушының өз бейнесін көру үшін шығармасына терең үңілдіру, сол арқылы өмірі, арман мұраты, дүниеге көзқарасы, адамгершілік, азаматтық қасиеттерін аңғарту.

Көрнекілік: оқулықтар мен оқу ұүралдары, тақырыпқаарналған кесте.

Сабақ түрі: жаңа білім-білік, дағды қалыптастыру.

Әдіс-тәсілдер: мәнерлеп оқу, сатылай талдау.

Сабақтың барысы.

I.Ұйымдастыру кезеңі.

II.Үй жұмысын тексеру, өзді-өзіне сұрақ қою әдісі арқылы білім мен білік дағдыларын өтілген тақырыптармен ұштастыра жаңғырту.

III.Сұрақ-жауап әдісі арқылы өтілген тақырыпты бекіту.

1.Сұлтанмахмұт Торайғыров кім және оның қандай шығармаларын білесіңдер?

2.«Шәкірт ойы» өлеңіндегі шәкірт мақсатын, өмірлік мұратын қалай түсінесіңдер?

3.«Күнге өрмелеу», «Қараңғылықтың кегіне күн болу», «Қыздырып күннің қарауы» тіркестерінің мағынасын қалай түсінесіңдер?

IV.Өтілген тақырыпты қысқаша қорытып, жаңа тақырыпты түсіндіру.

Түсіндіру жоспары

1.Жүсіпбек Аймауытұлы өмірі,шығармашылық мұрасына қысқаша қолу.

2.»Әнші» әңгімесі.

3.Әншімен алғаш таныстық.

4.Ән құдіреті.

5.Наурыздағы сауық той.

6.Аруақты әнші.

7.Әмірханның үйінде.

8.Әншінің жүдеу тұрмысы.

9.Ән салу-үлкен қнер.

10.Әнші де жылайды екен.

V.Шығарманы сатылай кешенді талдау арқылы өтілген тақырыпты пысықтап бекіту.

«Әнші» әңгімесі

1.Авторы:Жүсіпбек Амауытұлы.

2.Тақырыбы: әншілік өнер.

3.Әдеби жанры: проза (әңгіме).

4.Шығарманың негізгі идеясы: өнерді жоғары бағалауға, әншілік шеберлікті терең ұғынып қадірлей білуге, өнердің қоғамдық-әлеуметтік мәнін түсінуге үндеу.

5.Шығарманың композициялық құрылысы

а) Оқиғаның басталуы: Әншімен алғаш таныстық.

ә)Оқиғаның байланысы: Ән құдіреті.

б)Оқиғаның дамуы:Наурықдағы сауық-той.

в)Оқиғаның шиеленісуі:Ақтамақ хикаясы.

г)Оқиғаның шарықтау шегі:Өлімді жеңген өнер құдіреті.

ғ) Оқиғаның шешімі:Әнші де жылайды екен.

6.Шығармадағы кейіпкерлер бейнесі

а)Басты кейіпкерлері:Әмірхан

(прототипі:Әміре Қашаубаев).

ә)Ақтамақ:Әмірханның сүйіктісі.

б)Лирикалық кейіпкері:Жүсіпбек.

в)Жұмабек (прототипі:Жарылғапберді).

7.Әдеби теориялық ұғымдар

а)Эпитет: ми дала, меңіреу шөл, күміс көлдер т.б.

ә)Теңеу:үйректей, қаздай қалқып т.б.

б)Метафора: бұлбұлмын, тұлпармын.

Сабақты қорытындылау. Шығармадағы әрбір оқиға, штрих-детальді жазушы өзінің эстетикалық мұрат-мақсаттарын бейнелеу үшін ұтымды ала алғандығын байқата отырып, шәкірттерге жазушының суреткер ретіндегі мүмкіншілігін таныту.

Жеке оқушыларға озық тапсырма беру: Әмірханның мінездемелік сипаты.

Үйге тапсырма беру:мәнерлеп оқу, мазмұнын әңгімелеу.

Тақырыбы:«Ақтамақ хикаясы»

Білімділік міндеті: мәтіннің мазмұнын ұғындыру арқылы әншінің мәрттігі мен адамгершілігін, адалдығын ұғындыру.

Тәрбиелік міндеті: жазушы тілінің кқркемдігіне тәнті ете отырып, Ақтамақ хикаясы тақырыбында ой толғату, тілін ұштау.

Мақсат:қнер құдіретін сезінуге тәрбиелей отырып, ұлттық құндылығымыз бен намысымызды қорғай білуге, ұлтжандылыққа, өз еліне деген сүйіспеншілікке баулу.

Құрал-жабдық, көрнекі құрал: оқулықтар мен оқу құралдары, тақырыпқа арналған кесте.

Сабақ түрі:жаңа ьатериалды өздігінен игеру.

Әдіс-тәсілдер:сөзбен түсіндіру, сатылай талдау, өзара талұылау, ізденушілік.

Сабақ барысы.

I.Ұйымдастыру кезеңі.

II.үй жұмысын тексеру. Өзді-өзіне сұрақ қою әдісі арқылы білім мен білік дағдыларын өтілген тақырыптармен ұштастыра жаңғырту.

III.Сұрақ-жауап әдісі арқылы өтілген тақырыпты пысықтап бекіту.

1.Жүсіпбек Аймауытұлының қандай шығармасын білесің?

2.«Әнші» әңгімесінде қаланың кедей жатақтарының кәсібі мен тұрмысы қалай суреттеледі?

3.Әншінің салған әні мен тындаушылардың алған әсері, сезім-күйлері қалай беріледі?

4.Әншінің автор баяндайтын тағы қандай мінез-қылығы бар?

IV.Өтілген тақырыпты қысқаша қорытып шығып, жаңа тақырыпты түсіндіру.

Түсіндіру жоспары

1.әншінің қарапайымдылығы.

2.Әншінің орындаушылық шеберлігі.

3.Әншінің өнерге сүйіспеншілігі.

4.Әншінің адамға үйірсектігі.

5.Азаматтық тұлғасы.

6.Ән салу шеберлігі.

7.Махаббатқа адалдығы.

V.Әмірханның мінездемелік сипатына сатылай кешенді талдау арқылы өтілген тақырыпты пысықтап бекіту.

Әмірханның мінездемелік сипаты

1.Қарапайымдылығы:Әмірхан қол ұстасып,сыпайы амандасып отырды.

...бұйығы,момақан жігіт.

2.Әншінің орындаушылық шеберлігі:

Ұшатын құстай қымтанып,қомданып алды.Отырғандар аузын ашып аңырды.

Лебізі құлаққа жағып кетті, жүректі тербетті,бойды шымырлатты.

3.Өнерге сүйіспеншілігі:Ән салса ол өзін-өзі ұмытады, әннің әуеніне төңкеріледі, даусы көмейінен шықпайды,жүрегінен шығады. ...рахаттанып гүл-гүл жайнайды.

4.Адамға үйірсектігі:Әмірхан кісіге тез үйір болатын, жолдасқа жанын қиятын жігіт.

5.Азаматтық тұлғасы:Өзінің бірдемесін сұрасаң бере салады. Кісіні алдауды, арын сатуды білмейді.

6.махаббатқа адалдығы: сөйткен Ақтамақпен бір-ақжұмадай дәурен сүрдім. Ой,дүние-ай!-деп ауыр күрсінді де дыбыссыз қалды. Бетіне қарасам, көзінің жасы парлап тұр екен. –Ақтамақтың қылығы бетер еді,-деп солқылдап тұрып жылады.

7.Мәтіндегі түсінуге қиын сөздер

а)Жетішатыр-семей қаласының ескі атауы

ә)жөршеңді-анау-мынау,жай

б)орамал тастау-ұлттық ойын

в)жанторсық-қымыз құятын ыдыс

г)таң асып тұрған-бабына келген

ғ)бір қоржыбасы-екі бөлікті ыдыстың бір жағы.

Сабақты қорытындылау.Әміре Қашаубаев-ән асқары, қазақ өнерінің жарық жұлдызы, ұлттық мақтанышымыз.

Жеке оқушыларға озық тапсырма беру:«Ақтамақ хикаясын» өз ойыңмен аяқта.

Үйге тапсырма беру:«Әміре-ән асқары» тақырыбында шағын мәтін.

Сабақтың тақырыбы: Сырдария

Сабақтың мақсаты:

Білімділік – бділда Тәжібаев туралы қысқаша мәлімет беру, өлеңнің мазмұны мен идеясын ашу арқылы табиғаттағы, адам өміріндегі атқарар жүгін таныту, өлеңді түсініп, мәнерлеп оқуға, туған жерін сүюге баулу;

Дамытушылық – оқушыныңауызша және жазбаша тіл мәденитін қалыптастыру, жеке тұлғаны дамыту, ақын тіліне деген қөзқарасын білу, өлеңді құрылысына талдай білуге машықтандыру, шығармашылық қабілетін дамыту;

Тәрбиелік – адам өміріне жарап жатқан өзеннің пайдасын білуге, оны қорғауға баулу, қоршаған ортаны тануға, ойын еркін жеткізе алатын қолайлы орта туғызу.

Сабақтың түрі: Аралас

Сабақтың әдіс-әсілі:сұрақ-жауап,түсіндіру, салыстыра баяндау, ой қозғау, талдау, деңгейлік тапсырмалар.

Сабақтың пәнаралық байланысы: қазақ тілі, тарих, география, музыка.

Сабақтың көрнекілігі: ақын суреті, шығармаларынан көрме, Қазақстан картасы, талдау-салыстыру сызбасы, электронды оқулық т.б.