- •1.Сақтандырудың қайнар көзі және оның қажеттілігі.
- •2.Сақтандырудың негізі.
- •3.Қазақстанда сақтандыруның пайда болуы.
- •4.Сақтандыру кезеңдері және олардың ерекшеліктері.
- •5.Сақтандырудағы қолданылатын негізгі терминдер мен түсініктер.
- •6.Сақтандырудағы тәуекелділік.
- •7.Халықаралық сақтандыруда қолданылатын негізгі терминдер мен түсініктер.
- •8.Микро деңгейдегі сақтандыру функциялары.
- •9.Сақтандырудағы жүйелеудің негізгі принциптері.
- •10.Туристік сақтандыру тәуекелділігі.
- •11.Макроэкономикалық деңгейдегі сақтандыру функциялары.
- •12.Міндетті және ерікті сақтандыру программаларының ерекшеліктері.
- •13.Жасыл карта жүйесі.
- •14.Туристерді сақтандыру кезінде жүргізетін негізгі сақтандыру шараларының түрлері.
- •15.Қауіп қатердің көздері.
- •17. Туризмдегі сақтандыру ерекшеліктері.
- •25 Сақтандыру нарығының құрылымы.
- •26 Сақтандырудың ерекшелiктерi
- •27 Қазақстандагi сақтандыру компанияларына сипаттама.
- •28 Сақтандыру компанияларының негізгі функциялары
- •29 Халықаралық деңгейдегі мәнге ие карантинді аурулардың түрі.
- •30 Сақтандыру полисында қандай дәрігелік шығындар қарастырылмайды.
- •31.Сақтандыру объектісіне төленетін сомаларды шығару.
- •32.Сақтандырудағы спецификалық тәуекелділіктердтерді табу.
- •33.Жекелей сақтандыру формаларын анықтау.
- •34.Саяхат кезіндегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
- •35.Қазіргі кезде туристерді сақтандырудың схемаларын құрастыру.
- •36.Жол жүру кезіндегі сақтандырулар.
- •37.Туристік қызметті жобалау.
- •38.Турист және туртоптың жетекшісі сақтандыру қаупі төнген жағдайда қолданылатын шаралар
- •39.Туристерді сақтандырудың спецификалық түрлерін анықтау.
- •41.Туристердің жеке басын сақтандырудағы тарифтер
- •42.Туризмдегі сақтандыру жарнамасының ерекшкліктері
- •43.Туристік қызметті сақтандырудағы жарнама шығындарын есептеу.
- •44.Шетелге шығатын азаматтарға көрсетілетін сақтандыру қызметтері
- •45.Туристер мен экскурсанттарды қауіпсіздікпен қамтамасыз етудегі қойылатын талаптар.
- •46)Туристік қызметті жобалау
- •47) Азаматтық жауапкершілікті сақтандырудағы іс-шараларды ұйымдастыру.
- •48)Лицензиялауға жататын барлық қызмет түрлері
- •49)Авто көліктерді сақтандыру іс-шараларын ұйымдастыру.
- •50)Сақтандыру кезеңі және сақтандыру сомасын анықтау.
- •51)Сақтандыруға жатпайтын туристермен болған келеңсіздік жағдайлар мен аурулар.
- •52)Туристік жорықта ең қажетті сақтандыру түрлері
- •53)Туристік бизнестегі сақтандыру қызметін жылжытатын маркетингтік каналдар.
- •54)Лицензиялауға жататын барлық қызмет түрлері.
- •55)Сақтандырудағы спецификалық тәуекелділіктердтерді табу.
- •56)Жекелей сақтандыру формаларын анықтау
- •57)Саяхат кезіндегі қауіпсіздікті қамтамасыз ету.
- •58)Қазіргі кезде туристерді сақтандырудың схемаларын құрастыру.
- •59)Жол жүру кезіндегі сақтандырулар.
- •60)Туристік қызметті жобалау
41.Туристердің жеке басын сақтандырудағы тарифтер
Туристік сақтандыру қызметі сақтандыру жағдайы болған кезде сақтандырушы сақтандырылушы –саяхаттаушыға мүмкін болатын зияндардың орынын толтыру үшін өзінің міндеттемесін сататын тауар, ал сақтандырылушы саяхаттаушы сақтандырушыға сол міндеттеме үшін сақтандыру жарнасы түрінде (төлемдер немесе сыйақы) сақтандыру тарифінің көлеміне сәйкес белгілі бр соманы төлейді
Тарифтік ставка – сақтандыру қызметінің құны немесе көрсетілген сақтандырудың бағасы.
Тарифтік ставка ақшалық бірлікпен немесе сақтандыру құнының пайызымен есептеледі (мысалға, 100рублден 2 рубль сақтандыру құны , немесе 10 млн.рубльден 2% сақтандыру қүны).
Брутто-ставка деп те аталатын тарифтік ставка бойынша келісімшарт екі бөлімнен тұрады:
– нетто-ставка – сақтандыру қорын қалыптастыруға арналған, бұдан сақтандыру төлемдері алынады, яғни, нетто-ставка толығымен сақтандырушыға қайтарылады;
– қысым – сақтанушының кәсіпорындар бойынша сақтандыру қызметіның шығындары , қосымша қорларға бөлу және пайда.
Брутто-ставка құрылымында негізгі орынды нетто-ставка алады, сақтандырудың түріне байланысты 60-90%; ал қысым сәйкесінше 40-5% алады.
Нетто-ставка сақтандыру тарифінің көп мөлшерін алады, себебі ол сақтандыру қорын қалыптастыруға және сақтандыру төлемдеріне арналған. Сондықтан сақтандыру компаниясы сақтандыру көлемінің премиясын сақтандырушылар төлейтіндей көлемге көбейтуі қажет. Осылайша, сақтандыру төлемінің көлеміне байланысты нетто-ставкалар жүреді. Мысалға, сақтандыру компаниясы 100 тоңазытқыш рефрижаторларын сақтандырды дейік. Шартты статистиканың көрсетуінше, жыл сайын олардың екеуімен электр қуатының өшуіне байланысты сақтандыру жағдайлары болады. Осы жылы тоңазытқыштың рефрижераторларының 0,002 немес 0,2пайызымен сақтандыру жағдайлары болуы мүмкін.
Берілген мысал бойынша нетто-ставканы анықтайық. Егерде рефрижераторлардың әрқайсысы сақтанған болса, айталық, жыл сайын 400мың доллар төлеу мүмкіншілігі бар (0,02*100*200мын) шығын сақтандыру құнынына тең болу шартымен. Аталған төлемдерді сақтандырылған рефрижираторлардың санына бөле отырып, жалпы сақтандыру қорындағы бір сақтандырушының бөлігін аламыз, ол 4мың рубль(0,02*200) тең. Сақтандырушы сақтандыру компаниясында сақтану төлемдерін төлегенде жеткілікті сома қалуы үшін тек осындай құнды төлеуі керек. Бұндағы 4 мың рубль – берілген сақтандыру қызметі бойынша нетто-ставка.
Алайда, зардап шеккен объектілер бойынша төлем сомасы тәртіп бойынша сақтандыру сомасынан төленуден бас тартады. Сонымен қатар, жеке келісімшарт бойынша төлем сомасы сақтандыру сомасынан аз болғанымен, орташа топтардың сақтануға төлемі орташа объектілер төлемінен аспауы қажет.
Нетто-ставканы тізбектегенде соңғы көрсеткіш маңызды. Осындай шартпен нетто-ставка орташа төлем түрінде коэффицентпен есептеледі. Нәтижесінде келесідей нетто-ставканың 100мың рубльдік сақтандыру сомасымен формула аламыз:
Тн = Р(А)*К*100
Бұндағы Тн- тарифтік нетто-ставка; Р(А) – А сақтандыру жағдайының мүмкіндігі, қолайсыз жағдайларда болатын жағдайлардың анықталған қарым-қатынас саны; К – бір келісімшартқа сәйкес орташа сақтандыру сомасына сәйкес келетін орташа төлемге тең коэффицент.
Нетто-ставканы есептегеннен кейін брутто-ставка қойылады, ол нетто-ставкаға қысым алып келеді.
Нетто-ставканы есептеуде, тәртіп бойынша брутто-ставканың пайызымен анықталады, баска қосылымдар брутто-ставканың пайызымен қойылады. Мысалға, Ресей Сақтандыру Басқармасында 1994ж. 22 тамызында теңіз порты және автокөліктердің жолаушыларының сақтандыру кірісі 100 рубль, автокөліктікі – 200 рубль, сонымен қатар сақтандыру кірісі келесідей бөлінеді: нетто-ставка 15%; ескерту ісшараларына қор 80%; іс жүргізуге шығын 5%.
Брутто-ставка Тб мынадай формуламен есептеледі:
Тб=Тн+Н
Мұндағы Тн- нетто-ставка; Н-қысым.
Тб, Тн, Н-ның мағыналары абсолютті үлкен көлемде көрсетіледі. Себебі, қысымдар тізбегі (біздің мысал бойынша) брутто-ставканың пайызы бойынша қойылады, тәжірибеде ол төмендегідей формуламен анықталады.
Тб= Тн+Н(A…Z)/(1-F)
Егер қысымның барлық бөлшектері брутто-ставканың пайызы бойынша анықталса, онда Н(A…Z) =0. Онда формула қысқарады:
Тб= Тн/(1-F)