Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Жасушаның зерттелу тарихы. Жасуша теориясы

Мақсаты:Білімділік: Жасуша теориясына жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Жасуша теориясымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Цитологя жасушаның құрылысын, химиялық құрамын, және жасуша ішіндегі түрлі құрылымдардың атқаратын қызметтерін зерттейтін биология ғылымының маңызды саласы. Цитология- цитохимия, цитогенетика, цитоэклогия, және биология ғылымының т.б жаңа салалардың дамуына негіз болды.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Цитология

цитохимия,

цитогенетика

цитоэклогия

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Зерттеуші ғалымдар

Мерзімі

Жасуша теориясын жасаудағы еңбектері

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Жасушаның зерттелу тарихы. Жасуша теориясы

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Жасушаның құрамындағы бейорганикалық заттар

Мақсаты:

Білімділік: Жасуша құрамындағы бейорганикалық заттарға жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Жасуша құрамындағы бейорганикалық заттармен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Цитологя жасушаның құрылысын, химиялық құрамын, және жасуша ішіндегі түрлі құрылымдардың атқаратын қызметтерін зерттейтін биология ғылымының маңызды саласы. Цитология- цитохимия, цитогенетика, цитоэклогия, және биология ғылымының т.б жаңа салалардың дамуына негіз болды.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Цитология

цитохимия,

цитогенетика

цитоэклогия

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Жасуша құрамына кіретін бейорганикалық заттар

Қосылыстың түрі

Химиялық құрамы

Молекула құрылысының ерекшелігі

Негізгі қасиеттері

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Жасушаның құрамындағы бейорганикалық заттар

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Жасушаның құрамындағы органикалық заттар. 3. Көмірсулар.

Мақсаты:

Білімділік: Жасуша құрамындағы органикалық заттарға жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Жасуша құрамындағы органикалық заттармен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Цитологя жасушаның құрылысын, химиялық құрамын, және жасуша ішіндегі түрлі құрылымдардың атқаратын қызметтерін зерттейтін биология ғылымының маңызды саласы. Цитология- цитохимия, цитогенетика, цитоэклогия, және биология ғылымының т.б жаңа салалардың дамуына негіз болды.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Цитология

цитохимия,

цитогенетика

цитоэклогия

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Жасуша құрамына кіретін органикалық заттар

Қосылыстың түрі

Химиялық құрамы

Молекула құрылысының ерекшелігі

Негізгі қасиеттері

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Жасушаның құрамындағы органикалық заттар

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Липидтер

Мақсаты:

Білімділік: Липидтерге жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Липидтермен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, кескін карта, карта т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Органикалық заттар деген не?

Қандай көмірсуларды білесің

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Липидтер барлық тірі жасушалардың құрамына кіретін және тіршілік процестерінде маңызды роль атқаратын май тәрізді заттар Липидтердің гидрофобты қасиет көрсетуінің жасуша тіршілігіндегі маңызы зор липидтердің ішінде ең көп таралғаны –майлар Олардың қатты не сұйық болуы молекуласындағы қаныққан және қанықпаған май қышқылдарының түріне байланысты

Майлар ерігіштігі жөнінен гидрофобты қасиеттер көрсетеді.

Майлардың шөлді жерлерді мекендейтін және қысқы үйқыға кететін жануарлардың тіршілігі үшін маңызы зор

Организм тіршілігіндегі майдың алатын орны ерекше ,ол құрылыс материалы , ол құрылыс материалы , энергия көзі және қорғаныштық қызметімен қатар су көзі болып табылады

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Липид

Гидрофоб

Липоид

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Липидтер

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Нәруыз - биологиялық полимер.

Мақсаты:

Білімділік: Нәруызға жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Нәруыздармен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Органикалық заттар деген не?

Қандай көмірсуларды білесің

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Тірі жасушадағы органикалық заттардың барлығы биополимерлерге жатады . Полимер молекуласы қарапайым заттардан құралады , оларды мономерлер деп атайды. Нәруыз молекуласын тұңғыш рет 1736 жылы Я .Беккори зерттеді.

Алғашқы амин қышқылын 1806 жылы Р. Воклен мен К.Робике аспарагус өсімдігінің сөлінен бөліп алып , оны аспарагин деп атаған

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Нәруыздар - биологиялық полимер

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Нәруыз молекуласын зерттеу әдістері

Мақсаты:

Білімділік: Нәруыз молекуласына жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Нәруыздармен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Органикалық заттар деген не?

Қандай көмірсуларды білесің

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Нәруыз молекуласын физикалық және химиялық , рентгендік құрылымдық әдістермен зерттеуде неміс ғалымы Э Фишердің , швед химигі Т.Сведбергтің және американдық ғалым Л.Полингтің ғылымға қосқан үлесі өте зор.

Э Фишер аминқышқылдарының пептидтік байланыспен байланысатынын , Т.Сведберг нәруыз молекуласының табиғаты шар пішінді болатынын дәлелдеді. Ал Л.Полинг адам баласы зардап шегетін аурудың бірі- орақ пішінді жасушалы анемияның пайда болу себептерін тапты.

Тіршіліктің көзі нәруыз төрт құрылымды болады.

Тірі жасушадағы органикалық заттардың барлығы биополимерлерге жатады . Полимер молекуласы қарапайым заттардан құралады , оларды мономерлер деп атайды. Нәруыз молекуласын тұңғыш рет 1736 жылы Я .Беккори зерттеді.

Алғашқы амин қышқылын 1806 жылы Р. Воклен мен К.Робике аспарагус өсімдігінің сөлінен бөліп алып , оны аспарагин деп атаған

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Нәруыз молекуласын зерттеу әдістері

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Нәруыздың қасиеттері және атқаратын қызметтері

Мақсаты:

Білімділік: Нәруыздың қасиеттері және атқаратын қызметтеріне жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Нәруыздың қасиеттері және атқаратын қызметтермен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Органикалық заттар деген не?

Қандай көмірсуларды білесің

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Нәруыз молекуласы басқа биополимерлермен салыстырғанда көптеген қасиеттерімен ерекшеленеді. Мысалы , ерігіштігінің әртүрлі болуы , миозин нәруызының бұлшық еттерді қимылға келтіруі ,нәруыздың денатурациялануы

Нәруыз -тіршілік көзі, жасушада жүретін биосинтез реакцияларының барлығы нәруыздың ферменттік қызметіне байланысты және иммунитеттің түзілуі оның қорғаныштық ролімен түсіндіріледі

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Нәруыздың қасиеттері және атқаратын қызметтері

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Нуклеин қышқылдары

Мақсаты:

Білімділік: Нуклеин қышқылдарына жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Нуклеин қышқылдарымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Органикалық заттар деген не?

Қандай көмірсуларды білесің

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Нуклеин қышқылдары – тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып , оны келесі ұрпаққа жеткізетін күрделі құрылысты молекула.

ДНҚ молекуласы екі жіпшеден тұратындықтан молекулалық массасы нәруыздан жоғары болады. Табиғаттағы алуан түрліліктің сақталуы ДНҚ ның ақпаратына байланысты.

ДНҚ полимерге жатады , оның мономерлерінің ролін төрт нуклеотид атқарады.

Нуклеотид тізбектері азоттық негіздер арқылы сутектік байланыспен өзара байланысып, қос сақиналы ДНҚ шиыршығын түзеді.

ДНҚ молекуласының екі жіпшеден тұратындығын және нуклеотидтердің азоттық негіздері сутектік байланыспен байланысатынын биолог Дж Уотсон мен ағылшын физигі Фү.Крик рентгенқұрылымдық әдіспен анықтады.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Нуклеин қышқылы

ДНҚ ны зерттеуші ғалымдар

Ғалымдардың еңбектері

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Нуклеин қышқылдары

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамы

Мақсаты:

Білімділік: Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамына жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Органикалық заттар деген не?

Қандай көмірсуларды білесің

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Құрамындағы азотты негіз, рибоза немесе дезоксирибоза және фосфор қышқылының қалдығы кіретін қосылыс нуклеотид деп аталады.

Нуклеин қышқылының мономерлері екіге бөлінеді: пуриндік аденин мен гуанин және пиримидиндік тимин , урацил және цитозин.

Дезоксирибонуклеин қышқылының мономері –аденин мен гуаниннің азотты негіздері –қос сақиналы ,ал тимин мен цитозин бір сақиналы болады.

ДНҚ молекуласы үш құрылымды болып келеді.

Нуклеин қышқылдары – тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып , оны келесі ұрпаққа жеткізетін күрделі құрылысты молекула.

ДНҚ молекуласы екі жіпшеден тұратындықтан молекулалық массасы нәруыздан жоғары болады. Табиғаттағы алуан түрліліктің сақталуы ДНҚ ның ақпаратына байланысты.

ДНҚ полимерге жатады , оның мономерлерінің ролін төрт нуклеотид атқарады.

Нуклеотид тізбектері азоттық негіздер арқылы сутектік байланыспен өзара байланысып, қос сақиналы ДНҚ шиыршығын түзеді.

ДНҚ молекуласының екі жіпшеден тұратындығын және нуклеотидтердің азоттық негіздері сутектік байланыспен байланысатынын биолог Дж Уотсон мен ағылшын физигі Фү.Крик рентгенқұрылымдық әдіспен анықтады.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Нуклеин қышқылы

Молекуласының құрылымы

Жасушадағы орны

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамы

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: ДНҚ молекуласының екі еселену ерекшеліктері

Мақсаты:

Білімділік: ДНҚ молекуласының екі еселену ерекшеліктеріне жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: ДНҚ молекуласының екі еселену ерекшеліктерімен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Органикалық заттар деген не?

Қандай көмірсуларды білесің

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

ДНҚ молекуласының екі еселенуін редупликация деп атайды .

ДНҚ ның екі еселенуі көптеген ферменттердің көмегімен жүзеге асады. Тірі жасушада жүріп жататын реакциялардың барлығы ферменттік реакциялар. ДНҚ өзінде жазылған ақпараттарды екі еселену арқылы келесі ұрпаққа беріп, түрдің сақталуын қамтамасыз етуде матрицаның ролін атқарады. Екі еселенудің үш жолы бар. Оны М.Месельсон мен Ф Сталь ұсынған.

Құрамындағы азотты негіз, рибоза немесе дезоксирибоза және фосфор қышқылының қалдығы кіретін қосылыс нуклеотид деп аталады.

Нуклеин қышқылының мономерлері екіге бөлінеді: пуриндік аденин мен гуанин және пиримидиндік тимин , урацил және цитозин.

Дезоксирибонуклеин қышқылының мономері –аденин мен гуаниннің азотты негіздері –қос сақиналы ,ал тимин мен цитозин бір сақиналы болады.

ДНҚ молекуласы үш құрылымды болып келеді.

Нуклеин қышқылдары – тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып , оны келесі ұрпаққа жеткізетін күрделі құрылысты молекула.

ДНҚ молекуласы екі жіпшеден тұратындықтан молекулалық массасы нәруыздан жоғары болады. Табиғаттағы алуан түрліліктің сақталуы ДНҚ ның ақпаратына байланысты.

ДНҚ полимерге жатады , оның мономерлерінің ролін төрт нуклеотид атқарады.

Нуклеотид тізбектері азоттық негіздер арқылы сутектік байланыспен өзара байланысып, қос сақиналы ДНҚ шиыршығын түзеді.

ДНҚ молекуласының екі жіпшеден тұратындығын және нуклеотидтердің азоттық негіздері сутектік байланыспен байланысатынын биолог Дж Уотсон мен ағылшын физигі Фү.Крик рентгенқұрылымдық әдіспен анықтады.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Нуклеин қышқылдарының химиялық құрамы

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Рибонуклеин қышқылы

Мақсаты:

Білімділік: Рибонуклеин қышқылына жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Рибонуклеин қышқылымен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

РНҚ молекуласының екі еселенуін редупликация деп атайды .

РНҚ ның екі еселенуі көптеген ферменттердің көмегімен жүзеге асады. Тірі жасушада жүріп жататын реакциялардың барлығы ферменттік реакциялар. РНҚ өзінде жазылған ақпараттарды екі еселену арқылы келесі ұрпаққа беріп, түрдің сақталуын қамтамасыз етуде матрицаның ролін атқарады. Екі еселенудің үш жолы бар. Оны М.Месельсон мен Ф Сталь ұсынған.

Құрамындағы азотты негіз, рибоза немесе дезоксирибоза және фосфор қышқылының қалдығы кіретін қосылыс нуклеотид деп аталады.

Нуклеин қышқылының мономерлері екіге бөлінеді: пуриндік аденин мен гуанин және пиримидиндік тимин , урацил және цитозин.

Дезоксирибонуклеин қышқылының мономері –аденин мен гуаниннің азотты негіздері –қос сақиналы ,ал тимин мен цитозин бір сақиналы болады.

РНҚ молекуласы үш құрылымды болып келеді.

Нуклеин қышқылдары – тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып , оны келесі ұрпаққа жеткізетін күрделі құрылысты молекула.

РНҚ молекуласы екі жіпшеден тұратындықтан молекулалық массасы нәруыздан жоғары болады. Табиғаттағы алуан түрліліктің сақталуы РНҚ ның ақпаратына байланысты.

РНҚ полимерге жатады , оның мономерлерінің ролін төрт нуклеотид атқарады.

Нуклеотид тізбектері азоттық негіздер арқылы сутектік байланыспен өзара байланысып, қос сақиналы РНҚ шиыршығын түзеді.

РНҚ молекуласының екі жіпшеден тұратындығын және нуклеотидтердің азоттық негіздері сутектік байланыспен байланысатынын биолог Дж Уотсон мен ағылшын физигі Фү.Крик рентгенқұрылымдық әдіспен анықтады.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Рибонуклеин қышқылы

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Жасуша мембранасы және плазмалемманың қызметі

Мақсаты: Жасуша мембранасы оның қызметі туралы түсінік беру

Міндеті :

Білімділік:Жасуша мембранасы және плазмалемманың қызметіне жалпы сипаттама беру

Дамыту: Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Тәрбиелік: Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Жасуша мембранасы және плазмалемманың қызметімен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

А) Жасуша мембранасы HYPERLINK "http://hghltd.yandex.net/yandbtm?text=%D0%96%D0%B0%D1%81%D1%83%D1%88%D0%B0%20%20%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B%20%20%20%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5%20%20%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D2%A3%20%20%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%96&url=http%3A%2F%2Fwww.ustaz.kz%2Fkk%2Fbiologiya.html%3Fdownload%3D290%253Acitologya-lazzat&fmode=envelope&lr=21094&l10n=ru&mime=doc&sign=d660510c11c24a679e701b0c25c58b89&keyno=0" \l "YANDEX_2" HYPERLINK "http://hghltd.yandex.net/yandbtm?text=%D0%96%D0%B0%D1%81%D1%83%D1%88%D0%B0%20%20%D0%BC%D0%B5%D0%BC%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%8B%20%20%20%D0%B6%D3%99%D0%BD%D0%B5%20%20%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%B7%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D1%8B%D2%A3%20%20%D2%9B%D1%8B%D0%B7%D0%BC%D0%B5%D1%82%D1%96&url=http%3A%2F%2Fwww.ustaz.kz%2Fkk%2Fbiologiya.html%3Fdownload%3D290%253Acitologya-lazzat&fmode=envelope&lr=21094&l10n=ru&mime=doc&sign=d660510c11c24a679e701b0c25c58b89&keyno=0" \l "YANDEX_3" : жасуша сыртын қаптайды, сыртқы ортадан бөліп тұрады. Шала өткізгіштік қасиетке ие. Мономерлі молекулаларды өткізеді. Өсімдік Жасуша мембранасы жаунықты заттардан тұрады. Өсімдікке серпімді, беріктік қасиет береді. Жануар жасуша мембранасы 3 қабаттан тұратын ішкі, сыртқы қабаты нәруызды молекулалардан, ортаңғы қабат екі қатар фосфолипид молекуласынан тұрады. Созылғыш, жұмсақ болып келеді.Ә) Плазмолемма: цитоплазмамен тікелей байланысқан ішкі қабат. Қалыңдығы 10 нм. Негізгі химиялық құрамы: 60% нәруыз, 40% май, 2-10% көмірсулардан тұрады. қызметі : Өткізгіштік ион түріндегі заттар мен қарапайым мономер құрылысты молекулаларды өткізеді. Күрделі макромалекулаларды эндоцитоз (Мечников ашқан- фагоцитоз жолымен, Пиноцитоз- су тамшыларын өткізеді). Экзоцитоз- май тамшылары, ферменттер, нәруыз молекулалары, полисахаридтер артық мөлшерде жиналғандары жаусша сыртына шығарылады.Б) Цитоплазма: жасушаның ядросын қоршап жатқан қоймалжың зат. Түпнегізі-гиалоплазма (р: «hуalos»-әйнек және «plasma»-түссіз масса деген мағынаны білдіреді. Химиялық ерекшелігі құрамында түйіршікті денелер, нәруыздар, ферменттер, нуклейн қышқылдары және көмірсулар, АТФ молекулалары болады. Америкалық биолог К.Портер электронды микросоп көмегімен жасушының гиалоплазмасынан микротұтікшелерді байланыстырып қозғалысқа келтіріп отырады.

Плазмалемманың сыртқы және ішкі электронды тығыз қабаттарының қалыңдығы 2-5 нм, ортаңғы электронды түссіз қабат шамамен 3 нм.

Плазмалемма клеткаға негізінен диффузия жолымен өтетін суды еркін өткізеді. Ал, ірі молекулаларды әдетте өткізбейді. Ұсақ молекулалар және иондар плазмалемма арқылы гиалоплазмаға әр түрлі жылдамдықпен өтеді, олардың еркін өтуі ерітіндінің қоюлығына байланысты.

Кей жағдайларда плазмалемманың кескіні толқынды болып келеді, кейде онда бірнеше терең қатпарлар пайда болады. Бұл мембрананың молекулалар мен иондардың цитоплазмаға өтуіндегі немесе олардың клеткадан бөлініп шығуындағы белсенділігінің белгісі сияқты. Мұндай қатпарлар әсіресе заттарды қарқынды тасымалдауды іске асыратын клеткаларда жақсы жетілген. Заттардың клеткаға өтуін және одан бөлінуін реттеумен қатар, плазмалемма өсімдіктердегі синтездеу қызметін де атқарады. Плазмалеммада орналасқан ферменттердің қатысуымен жасуша қабықшасында целлюлозалы микрофибрилдерінің түзілуі жүріп жатады. Сол сияқты ол тітіркену және гормондық стимулдарды қабылдайды.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Жасуша мембранасы және плазмалемманың қызметі

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: Цитоплазма . Эндоплазмалық тор – мембраналақ органоид

Мақсаты:

Цитоплазма . Эндоплазмалық тор – мембраналақ органоидқа жалпы сипаттама беру

Міндеті : Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Цитоплазма . Эндоплазмалық тор – мембраналақ органоидпен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

Цитоплазма жасушаның түп негізін құрайтын құрайтын қоймалжың зат , оның түп негізін гиалоплазма түзеді .

Гиалоплазманың химиялық құрамы күрделі. Оның құрамында 20-25 % нәруыз, гликолиз ферменттері, азотты негіздер, аминқышқылдары , майлар, және т.б болады.

Цитоплазма мембраналы және мембранасыз органоидтерден тұрады. Мембраналы құрауыштарға : ЭПТ, Гольджи жиынтығы, лизосомалар, митохондриялар мен пластидтер жатады. Ал мембранасыз органоидтерге рибосомалар, , центриольдар, микротүтікшелер жатады.

ЭПТ ны алғаш рет 1945 жылы американ биологы К.Портер электронды микроскоптың көмегімен тапқан. ЭПТ түйіршікті , түйіршіксіз болып екіге бөлінеді

РНҚ молекуласының екі еселенуін редупликация деп атайды .

РНҚ ның екі еселенуі көптеген ферменттердің көмегімен жүзеге асады. Тірі жасушада жүріп жататын реакциялардың барлығы ферменттік реакциялар. РНҚ өзінде жазылған ақпараттарды екі еселену арқылы келесі ұрпаққа беріп, түрдің сақталуын қамтамасыз етуде матрицаның ролін атқарады. Екі еселенудің үш жолы бар. Оны М.Месельсон мен Ф Сталь ұсынған.

Құрамындағы азотты негіз, рибоза немесе дезоксирибоза және фосфор қышқылының қалдығы кіретін қосылыс нуклеотид деп аталады.

Нуклеин қышқылының мономерлері екіге бөлінеді: пуриндік аденин мен гуанин және пиримидиндік тимин , урацил және цитозин.

Дезоксирибонуклеин қышқылының мономері –аденин мен гуаниннің азотты негіздері –қос сақиналы ,ал тимин мен цитозин бір сақиналы болады.

РНҚ молекуласы үш құрылымды болып келеді.

Нуклеин қышқылдары – тірі организмдегі тұқым қуалайтын ақпараттарды сақтай отырып , оны келесі ұрпаққа жеткізетін күрделі құрылысты молекула.

РНҚ молекуласы екі жіпшеден тұратындықтан молекулалық массасы нәруыздан жоғары болады. Табиғаттағы алуан түрліліктің сақталуы РНҚ ның ақпаратына байланысты.

РНҚ полимерге жатады , оның мономерлерінің ролін төрт нуклеотид атқарады.

Нуклеотид тізбектері азоттық негіздер арқылы сутектік байланыспен өзара байланысып, қос сақиналы РНҚ шиыршығын түзеді.

РНҚ молекуласының екі жіпшеден тұратындығын және нуклеотидтердің азоттық негіздері сутектік байланыспен байланысатынын биолог Дж Уотсон мен ағылшын физигі Фү.Крик рентгенқұрылымдық әдіспен анықтады.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

Альбумин, глобулин , гистон, фосфопротеидтер, гликопротеидтер, хромопротеидтер , аспарагин, глицин, мономер.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

Білгенім

Үйренгенім

Үйренгім келеді

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру. Цитоплазма . Эндоплазмалық тор – мембраналық органоид

Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________

Тақырыбы: №2 зертханалық жұмыс. Өсімдік жасушасындағы плазмолиз бен деплазмолизді бақылау.

Мақсаты: Жасуша мембранасының өкізгіштік қасиетіне және плазмолиздің қайтымды процесс екеніндігіне , яғни плазмолиздің деплазмолизге айналатынына көз жеткізу

Міндеті: Гольджи жиынтығы және лизосомаға жалпы сипаттама беру

Өз бетінше ізденіспен шығармашылық тұрғыда жұмыс істеуге дағдыландыру. Өз ойларын еркін де сауатты, нақты жеткізу қабілеттерін арттыру.

Жан-жақтылыққа, ізденімпаздыққа баулу, тыңдай және сөйлей білу мәдениетін арттыру.

Болжамдап отырған нәтиже: Гольджи жиынтығы және лизосомамен танысқан тұлға.

Сабақтың типі: Жаңа білім беру сабағы

Сабақтың түрі: Аралас сабақ

Сабақтың әдісі: 1. Сұрақ-жауап. 4. Тірек-сөздермен жұмыс.

2. Әңгіме-дәріс. 5. Тірек-сызбамен жұмыс.

3. Б.Ү.Ү. кестесі.

Сабақтың көрнекілігі: Қосымша деректер, оқулық, т.б.

Сабақтың жоспары:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

1. Сұрақ-жауап.

Қорытындылау.

ІІІ. Жаңа сабақ.

1. Әңгіме-дәріс.

2. Тірек-сөздермен жұмыс.

3. Тірек-сызбамен жұмыс.

Қорытындылау

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1. Б.Ү.Ү. кестесі.

V. Қорытындылау, бағалау.

VІ. Үйге тапсырма беру.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі.

Оқушыларды түгендеу, оқу құралдарын дайындатып, зейіндерін сабаққа аударту.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.

Қорытындылау.

Жұмыстың барысы:

Пияздың жұқа қабығын ептеп сыдырып алып, зттық шыныға салады. Оған 1-2 тамшы қайнаған су құйып, жабын әйнекпен жабады. Содан кейін микроскоп арқылы цитоплазманың жасушасын көруге болады. Енді судың орнына молярлы сахароза ерітіндісін тамызады. Ол үшін жабын әйнектің бір жағынан сорғыш қағаз арқылы суды жайлап сорғызып алады. Су ерітіндісі қант ерітіндісімен ауыстырылады, микроскоппен жасуша ішіндегі жүріп жатқан өзгерістерді үнемі бақылап отыру керек. Сонымен микроскоп арқылы байқаған жасушадағы өзгерістердің суретін салып ,плазмолиздің әртүрлі жағдаудағы болатындығына көз жеткізіңдер. Плазмолиздің болу себебі неде? Енді сорғыш қағаз арқылы ерітіндіні сорып алып, оны таза сумен алмастырайық. Ол үшін жабын әйнекке 2-3 тамшы су тамызып, сорғыш қағазбен екінші жағынан ерітіндіні сорғызып алады. Осы кезде жасушада болатын деплазмолиз құбылысын байқайсыңдар. Бұл құбылыстың жылдамдығына назар аударыңдар. Тәжірибе соңында қысқышпен заттық шыныны спиртшамның үстінде ұстап тұрып, суды буландырып жібермей, жасушаны жайлап қыздырыңдар. Жасушада қандай өзгеріс болатының бақылаңдар. Осыдан кейін жасушадағы суды сахароза ерітіндісімен алмастырып, микроскопппен қараңдар. Жасушада плазмолиз құбылысы байқалды ма? Байқаған құбылыстардың қорытындысын мына кестеге толтырыңдар.

Бақылайтын

Мына заттардың әсерінен не байқалады?

Боялған

5% NaCL

Дистильденген

Бақылау нәтижесін қорытындылау

Пияз эпидермисі жасушасының микропрепараты

Элодея жапырағы жасушасының микропрепараты