1.3 Сурет-Электромагнитті тербелістердің пайда болуының диаграммасы
Бейнеленген электрлік тербелістер өзімен синусойдалық заң бойынша өзгеретін контурлық токты көрсетеді.
1.4 Сурет-Контурлық токтың диаграммасы.
1.5 Сурет-Тербелмелі контурдағы токтардың бағыты.
Бірінші жарты периодта тербелмелі контурдағы ток бір бағытта ағады,ал екінші жарты периодта –басқа бағытта ағады(1.5 сурет). Мұнда ток конденсатордың электрлік энергиясының индуктивтілік катушкасының магнитті энергиясына периодты айналдыру нәтижесінде болып табылады және кері.
1.6 сурет-Тербеліс диаграммалары.
Егер контур өте оңды болса (жоғалулары жоқ),онда тербелістер өшпейтін болады,яғни үнемі жалғасады.Нақты тербелмелі контурлардағы тербелістер бұл контурда жоғалулар неғұрлым көп болған сайын,соғұрлым тез өшетін болады.(1.6 сурет) .
1.3.2. Контурдың өздік тербелістерінің жиілігі.
Пайда болатын тербелістердің резонансты жиілігі конденсатордың сыйымдылығына және катушканың индуктивтілігіне тәуелді болады және Томпсон формуласы бойынша алынады:
Бұл формуладан сыйымдылық және индуктивтілік аз болған сайын,контурдың өздік жиілігі жоғары болатынын және кері болатынын білеміз.
Электрлік резонанс.
1.7 суретте электрлік резонанс бойынша тәжірибенің сұлбасы көрсетілген.Мұнда жұмыстық генератор r (сигнал генератор)көрсетілген,оның көмегімен әртүрлі жиіліктің жоғары жиілікті тербелістерін,бірақ 1мВ кернеумен береміз.
Бұл тербелістер LC тербелмелі контурына L және L катушкаларының арасында индуктивті байланыстың көмегімен беріледі.
1.7 Сурет-Электрлік резонанстың сұлбасы.
Контурға конденсатордағы конденсаторлық токты және кернеуді өлшеуге арналған құралдар жалғанады.2=200 мкГн және C=500 пФ,контурдың өздік тербелістер жиілігі 500 кГц береміз.
Конденсатордағы контурлы ток және кернеу 500 кГц жиілігінде өте қатты өседі,ал 500 кГц-тен жоғары және төмен жиіліктерде тез кемиді.
1.8 суретте бұл көрініс сызбалық түрде бейнеленген, ал қисықтары тербелмелі контурдың жиіліктер сипаттамалар деп атайды.
Индуктивті байланыстың көмегімен L катушкасында генератор жиілігіне ие болатын айнымалы ЭДС индуцирленеді.Нәтижесінде контурда генератор жиілігі бар міндетті өшпейтін электрлік тербеліс деп аталатындар(контурлы ток) пайда болады.Негізінде бұл тербелістер аз амплитудаға ие,яғни генератордағы өте аз кернеудің конденсаторындағы айнымалы кернеуге ие болады.
1.8 Сурет-Тербелмелі контурдың жиіліктік сипаттамалары.
Генератордың жиілігі тербелмелі контурдың өздік жиілігіне тең бола бастаған кезде резонанс құбылысы пайда болады.
Ол контурлы ток мәнді және конденсатордағы кернеу генератор кернеуінен өте көп болу мүмкіндігімен(120-150 есе) сипатталады,одан әрі тербелмелі контур жиілікті таңдаушылыққа ие және резонанс уақытында оған берілген тербелістердің кернеуін көп есе үлкейтеді.
Контурдың төзімділігі көп болған сайын,бұл қасиеттер соғұрлым үлкен болып білінеді.(1.9 сурет)
Контурдың сапалығы ең бастысы индуктивтілік катушкасының төменділігін,нақтырақ айтқанда RnoT жоғалуларының кедергісіне тәуелді болатынын белгілеуге болады.Сондықтан кейде нақты тербелмелі контурлар индуктивтілік катушкасындағы жоғалулар кедергісімен бірге бейнеленеді(1.10 сурет).
