8) Arbeidsmarkt

1 Begrip arbeidsmarkt

= Geheel van vraag en aanbod van arbeid. De vragers zijn de overheid of bedrijven en de aanbieders zijn de particulieren of de gezinnen.

1.1Loon

Brutoloon

-Sociale zekerheidsbijdragen werknemer

=Belastbare loon

-Bedrijfsvoorheffing

=Nettoloon

-Nominale loon: loon uitgedrukt in bedrag

-Reële loon: koopkracht van loon, wat de wn werkelijk kan kopen met zijn nominale loon

= Nominale loon/ prijs v.d. goederen en diensten die hij kan kopen

-Directe kosten: loonkosten, RSZ, vakantiegeld, extralegale voordelen, dertiende maand, alles dat van sector afhangt

-Indirecte kosten: hangen niet van loon af, arbeidsongevallenverzekering, beheerskosten aansluiting sociaal secretariaat

-Aanwending bij sociale zekerheidsbijdragen

Werknemers: 13.07% (op 108 voor arbeiders)

Werkgevers: ongeveer 32%

Begustigde instellingen:

• RIZIV: Rijksinstituut voor ziekte- en invaliditeitsverzekering

• RJV: Rijksdienst voor jaarlijks vakantie

• RVP: Rijksdienst voor pensioenen

• RKW: Rijksdienst voor kinderbijslag voor werknemers

• RVA: Rijksdienst voor arbeidsvoorziening

• FAO: Fonds voor arbeidsongevallen

• FBZ: Fonds voor beroepsziekten

• Pool voor de zeelieden

• HVKZ: Hulp- en voorzorgkas voor de zeelieden

Globaal budget sociale zekerheid: 55 miljard (66% komen van inkomsten+ jaarlijkse forfaitair bedrag Federale staat)

1.2Aanbod van arbeid door de wn en de vraag naar arbeid door wg

Aanbod: hangt af van loon, niet- arbeidsinkomen (bv rente op spaarrekening), bevolking en haar samenstelling.

Vraag: hangt af van marginale waardeproductiviteit (MWPa) en de marginale kost (MKa)

• MWPa: verandering in de totale opbrengsten bij het inschakelen van één extra eenheid arbeid

=MFP (het aantal extra geproduceerde eenheden goederen en diensten die een extra eenheid arbeid kan produceren* P (prijs)

• MKa: bijkomende koste bij het inschakelen van één extra eenheid arbeid

=W (nominale loon) die de werkgever aan de werknemer moet betalen.

• Zolang MWPa> MKa maakt de onderneming winst

• Waar MWPa=MKa maximale winst

MWPa=MKa

=>MFPa*P=W

=>MFPa=W/P

 Noodzakelijke voorwaarde: Reële loon= MFPa de goederen en diensten die de wn met reële loon kunnen kopen moet gelijk zijn aan extra geproduceerde eenheden goederen en diensten die extra eenheid arbeid kan produceren om maximale winst te hebben.

1.3Evenwicht arbeidsmarkt

=Het evenwicht op de arbeidsmarkt wordt bereikt daar waar de totale vraag naar arbeid gelijk is aan het totale aanbod van arbeid, theoretisch markt van volkomen mededinging;

• individuele gezinnen en ondernemingen geen invloed kunnen uitoefenen op de hoogte van het reële loon.

• iedereen vrij kan toetreden en uittreden tot de markt.

• iedereen beschikt over volledige informatie over het reële loon.

• arbeid een homogene dienst

1.4Beperkingen;

• individuele gezinnen en ondernemingen kunnen wel invloed uitoefenen op de hoogte van het reële loon:

  • lonen worden in praktijk onderhandeld tussen wg en wg of tussen werkgeversorganisaties en werknemersorganisaties (vakbonden). Deze onderhandelingen monden zicht uit in collectieve arbeidsovereenkomst.

  • De wet bepaalde dat er minimumlonen zijn

  • Loonsysteem voorzien meestal automatische stijging met de leeftijd

  • Gekoppeld aan index der consumptieprijzen (gezondheidsindex)

loonvorming = Bilateraal monopolie: onderhandeling tussen slechts twee partijen (vakbonden en wg)

Lock-out: tijdelijk buitensluiten van wn

• Geografische mobiliteit, diploma’s, beroepsspecificaties en taalbarrières zorgen er voor dat niet iedereen tot elke arbeidsmarkt kan toetreden.

• Niet iedereen beschikt over volledige informatie van de arbeidsmarkt en hoogte van reële loon: werkzoekende zijn niet altijd op de hoogte van alle openstaande vacatures en over de vacatures die ze wel kennen, weten ze slecht de grote lijnen uit de advertentie.

• Alles behalve homogeen productiefactor: er zijn verschillen tussen wn met betrekking tot opleiding, beroepskwalificaties, werkervaring.