8Ĕ Точкăсем вырăнне кирлĕ сăмахсем лартăр.

Traşım ĕĕĕ berbere gideyimĕ Berbere uğradım,ĕĕĕ oldumĕ Berberĕĕĕ makinesini alarak saçlarımı düzelttiĕ Sakalım çokĕĕĕ, jilet makinesi yaramıyorĕ (Yüzünüze) sıcak ĕĕĕ koyayım mı. Evde traş, olurken ne ĕĕĕ efendim. Artek'teki Ayıdağı sahiden de denizden su içenĕĕĕ gibidirĕ Bıyık bıraktımĕ Banaĕĕĕ mı.

9. Скобкăри сăмахсене кирлĕ формăра лартăр.

1ĕ Usta (saç makinesi) alıp saçları düzeltmeğe başladıĕ 2ĕ Çırak (önün) birkaç gazete koyduĕ 3ĕ Usta saçlarımı tarayarak (çırak) «sıcak su!» diye seslendiĕ 4ĕ Traş makinesi usturanın (yeri) tutamıyorĕ 5ĕ Ben ise usturaya elektrik traş (makinesi) tercih ederimĕ 6ĕ Usta müşterinin (yüzü) sıcak kompres koyduĕ 7ĕ (Başım) kolonya dökme!

10. Текст тăрăх ыйтусене хуравлăр.

Traşı uzamış Fehmi sabah erkenden nereye gitti. Daima traş olduğu İbrahim usta onu nerede karşıladı. İbrahim usta müşterisini selâmladıktan sonra nereye oturttu. Fehmi saçlarını kestirmek istiyor muydu. Saçlar kesilip taranınca neye geçildi. Çene ve yanak kılları kesilince usta Fehmi'nin yüzünü bir daha sabunladı mı. Müşterinin yüzünü traş fırçası ile sabunlarken İbrahim usta onunla ne konuşuyordu. Fehmi'yi neyle traş etti. Kompres koyduktan sonra kolonya sürdü mü her zamanki gibi.

11. Турккăлла куçарăр.

Чирленĕ пирки вăл темиçе кун университета килмерĕ. Кунĕпе çумăр çунă пирки эпĕ паян урама тухаймарăм. Вăл нимĕн ыйтмасăр килтен тухса кайрĕ. Вĕрентекен киличчен эпир килти ĕçсене турăмăр. Автобуссем лайăх çÿремен пирки эпĕ кая юлтăм. ,çсене пĕтермесĕр киле каймарăм. Института кайиччен кĕнекÿсене вуласа пĕтер.

12Ĕ Çак сăмахсемпе предложенисем тăвăр.

Yuvarlanmak, saklanmak, atılmak, vurmak, tercih etmek, bilemek, düzeltmek, sert, fırçaĕ

Sözlerle deyimler, traş olmak _ хырăн, traş etmek _ хыр, berber _ парикмахер, daima ç her zaman _ ялан, пĕрмай, düzeltmek _ тикĕсле, düz _ тикĕс; яка, incitmek _ ыраттар, bu sırada _ çак вăхăтра, çırak(ğı) _ вĕренсе пыракан ача, arzu etmek _ желать хотеть, seslenmek _ кăшкăр, ustura _ бритва, bilemek _ хăйра, fırçalamak _ щеткăпа тасат, fırça _ щетка, sabunlamak _ супăньле, sabun _ супăнь, sakal _ сухал, bıyık (ğı) _ мăйăх, sakal (bıyık) bırakmak _ сухал çитĕнтер, yanak _ пит, kıl _ çÿç, çăм, kıllı _ çăмлă, çуçлĕ, jilet (makinesi), traş makinesi _ бритва, sert _ хытă, хăвăрт, bıçak(ğı) _ çĕçĕ, лезви, tercih etmek _ кăмăлла, kolonya _ одеколон, sürmek _ сĕр, bol _ нумай, вăйлă, dökmek _ тăк, сап, avuç (cu) _ ывăç, podra, pudra _ пудра, borcum ne kadar. _ мĕн чул тÿлемелле;

Çирĕм çиччĕмĕш урок _ Yirmi Yedinci Ders

Хире-хирĕçлĕх залогĕ

«-(Y)acak yerde» форма

«-Ma/-me» аффикслă дополнени

• Турккă чĕлхинче -(ı)ş/-(i)ş/-(u)ş/-(ü)ş аффикс глаголăн хире-хирĕçлĕх залогĕн формине тăвать. Тĕслĕхрен: dövüşmek _ çапăç, bekleşmek _ кĕт (пĕрле), bakışmak _ пăхкала (хире-хирĕç), yardımlaşmak _ пулăш (пĕр-пĕрне).

• -(Y)acak/-(y)ecek yerde сăмахсемпе анлă обстоятельство пулать, вăл -acağına аффикслă формăпа синонимлă. Тĕслĕхрен: Uçakla gidecek yerde (gideceğine) treni tercihettiĕ _ Самолетпа вĕçес вырăнне вăл пуйăспа кайрĕ. Köye saat ikide varacak yerde (varacağımıza) ancak beş’te varabildikĕ _ Икĕ сехетре пулас вырăнне яла пилĕк сехетре анчах çитме пултартăмăр.

• -Ma/-me аффикслă глагол форми (ăна кĕскетнĕ инфинитив (-mak) теме пулать) падеж аффиксĕсене йышăнса анлă дополнени пек çÿреме пултарать. Вăл -dık-(y)acak аффикссемлĕ формăпа синонимлă пулать. Тĕслĕхрен: Aynur’un da gelmesini emrettiĕ _ Вăл Айнурăн та килмеллине каларĕ. Gelmesini bekliyorumĕ _ Эпĕ вăл килесcе кĕтетĕп.

Alıştırmalar

1ĕТĕслĕхсенче -acak yerde формăсене -acağına формăпа улăштарăр.

Bu kadar geç gelecek yerde hiç gelmeyeydinizĕ Buyurun oturun diyecek yerde bizi yirmi dakika ayakta beklettiĕ Amma da dalgınsın! Muz alacak yerde portakal almışsınĕ Otobüse binecek yerde taksi tutsaydık! Ağlayacak yerde gülüyorduĕ Sevinecek yerde somurttu sustuĕ