Çирĕплетÿ аспектĕнче

Ben yazmışım _ Эпĕ çырнă Biz yazmışız _ Эпир çырнă

Sen yazmışsın _ Эсĕ çырнă Siz yazmışsınız _ Эсир çырнă

O yazmış _ Вăл çырнă Onlar yazmışlar _ Вĕсем çырнă

Хирĕçлев аспектĕнче

Ben yazmamışım _ Эпĕ çырман Biz yazmamışız _ Эпир çырман

Sen yazmamışsın _ Эсĕ çырман Siz yazmamışsınız _ Эсир çырман

O yazmamış _ Вăл çырман Onlar yazmamışlar _ Вĕсем çырман

• Турккă чĕлхинчи -dıkça/-dikçe/-dukça/-dükçe/-tıkça/-tikçe/-tukça/-tükçe аффикслă деепричасти чăваш чĕлхинче -нăçемĕн/-нĕçемĕн, -массерен-мессерен аффикслă деепричастисемпе тÿр килет. Тĕслĕхрен: Öğretmen anlattıkça merakımız artıyorduĕ _ Учитель ăнлантарнăçемĕн эпир ытларах интереслентĕмĕр. Bunu düşündükçe heyecanım artıyorduĕ _ Кун пирки (куна) шутланăçемĕн эпĕ ытларах та ытларах хумхантăм. Pahalılık arttıkça artıyorĕ – Хаксем ÿснĕçемĕн ÿсеççĕ. Onu her gördükçe sevinirimĕ _ Ăна кашни курмассерен эпĕ савăнатăп. Аnnem telefon etmedikçe evden çıkmamĕ _ Аннем шăнкравламасăр эпĕ килтен тухмастăп.

Alıştırmalar

1. Чăвашла куçарăрĕ

Arkadaşım aynı fikirde olduğunu söylediĕ İstanbul'un iklimini bildiğini yazıyorĕ Türkiye'ye gittiğini bildirdilerĕ O fotoğrafta beni gördüğünü söylediĕ Adalar'a gideceğimi yazdımĕ Oralarda kışın şiddetli geçtiğini bildiriyorĕ

Ankara'dan geldiğinizi biliyorumĕ Bu trende bulunduğunuzu söyledilerĕ Bana bir şey söylemek istediğini anlıyorumĕ Ziya'nın buralara alış veriş yapmak için geldiğini şimdi daha iyi anlıyoruzĕ Ablam mektubunda bu haberi sizden aldığını yazmıyorĕ Bu işi benim yaptığımı söyleĕ Çocuk dün vaktinde girdiğini söylediĕ

Tanıdığım bunu yapacağını bildirdiĕ Bülent kapıyı kapadığını söylediĕ Halil'in buraların havasına alışacağına inanmıyorumĕ Bu sözleri duyduğunu zannetmiyorĕ Onunla konuşacağını ne biliyor. «Cumhuriyet» gazetesi meşhur artistin İstanbul'da birkaç gün kalacağını bildirmiştirĕ Bu işi yapacağıma sen de mi inanmıyorsun.

2ĕ -Dık аффикслă глаголсене -acak аффикслă формăсемпе улăштарăр.

1ĕ O şehirde çok iyi istirahat ettiğini zannetmemĕ 2ĕ İşini ne zaman yaptığını sordumĕ 3ĕ Nereden başladığını sorĕ 4ĕ Kim olduğumu biliyorsunĕ 5ĕ Bu caddede yeni binaların kurulduğunu anlattımĕ 6ĕ Gazeteler, festivalin eylülde başladığını bildiriyorĕ

3ĕ -Acak аффикслă глаголсене -dık аффикслă формăсемпе улăштарăр.

1ĕ Nereye gideceğini bilmez misiniz. 2ĕ Orada anlatacağınız şey müzede gördükleriniz mi. 3ĕ Bekleyeceğin kimdir. 4ĕ Enstitüde okuyacağınızı ben de biliyorumĕ 5ĕ Toplantının saat dörtte başlayacağını bildirdiĕ 6ĕ Buna inanacağını zannetmemĕ 7ĕ Seyredeceğinizi bana yarın anlatırsınızĕ 8ĕ Konuşacaklarını defterlerinize yazınızĕ

4Ĕ Чăвашла куçарăр.

1ĕ Taksime kadar yürümüşüzĕ 2ĕ Çok yoruldumĕ Biraz fazla gezmişimĕ 3ĕ Ne kadar değişmişsiniz! 4ĕ Dün buraya gelmiş beni aramış ve bulamamışsınızĕ 5ĕ Çok iyi görünüyorsunuzĕ Renginiz de yerine gelmişĕ 6ĕ Bir gün padişah hastalanmış ve oğullarını yanına çağırmışĕ

5. Глаголсене -mış аффикс хушса сăпатлăр.

a) çирĕплетÿ аспектĕнче, değişmek, geçirmek, korkmak;

б) хирĕçлев аспектĕнче, okumak, konuşmak, istemek, indirmek;

в) пултарайманлăх аспектĕнче, kesmek, vermek, yazmak, gitmek;

г) пултараслăх аспектĕнче, yapmak, götürmek, almakĕ