6. Предложенисене вĕçлĕр.

1ĕ Merkez Postanesine uğradığım zamanĕĕĕ 2ĕ Gişeye geldiğim sıradaĕĕĕ 3ĕ Gişe memuru isminiz efendim diye sorduğu vakitĕĕĕ 4ĕ Memur «A» hanesindeki mektupları birer gözden geçirdiği zamanĕĕĕ 5ĕ Aldığım mektubu okurkenĕĕĕ 6ĕ Parayı telgraf havalesiyle gönderdiğin vakitĕĕĕ 7ĕ Mektubu bitirdiği zamanĕĕĕ 8ĕ Zarfın üstüne arkadaşımın adresini yazdığım zamanĕĕĕ 9ĕ Memur mektubumu tarttığı sıradaĕĕĕ

7. Скобкăри сăмахсене турккăлла куçарса предложенисене йĕркелĕр.

(Эсир куракан) bina Doğu Dilleri Enstitüsüdürĕ (Манăн юлташ пурăнакан) şehirde çok tiyatro vardırĕ (Эпĕ виçĕ çул курман) amcam yarın geliyor. Bu şehirde (эпĕ çÿремен) sokak kalmadı. (Эпир каякан) yerler çok güzeldir. (Эсир вулакан) gazete haftada üç çıkıyor. (Унăн ашшĕ пурăнакан) köye Karaahmetli derlerĕ

8. Турккăлла куçарăр.

Паян манăн çуралнă кунăм. Эпĕ чи килĕштернĕ шăлаварпа кĕпене шкафран кăлартăм та тăхăнтăм. Манăн шăлаварăм хура тĕслĕ, кĕпем вара кăвак тĕслĕ. Ирхи апатра эпĕ сыр, çăмарта, олива çирĕм. Ирхи апат хыççăн эпĕ стадиона кайрăм. Унта эпĕ юлташсемпе тĕл пултăм. Стадионта паян питĕ илемлĕ. Эпир вăхăта питĕ интереслĕ ирттертĕмĕр.

Каçхине эпир манăн çуралнă куна пуçтарăнтăмăр. Аннем чи тутлă апатсене хатĕрленĕ. Эпир юлташсемпе питĕ савăнтăмăр.

9Ĕ Ыйтусене текст тăрăх хуравлăр.

Sabahleyin o ne yapıyor. Onun pantolonu ve gömleği ne renktedir. Mutfaktan kim çağırdı. Kahvaltıda onlar ne yediler. O kaç bardak çay içti. Kahvaltıdan sonra o ne yaptı. Onlar nereye gittik. Stadyum çok güzel miydi. Dayım nerede oturuyor. Akşam yemeğinde kimler toplandı.

♦ Пĕлсе тăма!

-İk/-ık/-uk/-ük аффикс глаголтан паллă ячĕсем тăвать: kesmek (кас) _ kesik (касăк), açmak (уç) _ açık (уçă).

Sözlerle deyimler: terlemek _ тарла, atlet _ майка, ıslanmak _ ислен, йĕпен, lavabo _ умывальник, sermek – сар, camekân – витрина, emretmek – хуш, hayhay – аван, zevk – тутă, açık – çутă (тĕс), gri – сăрă (тĕс), bilhassa – уйрăмах, tavsiye etmek – сĕн, sağlam – çирĕп, kareli – клеткăллă, çizgili – йăрăмлă, buruşmak – лÿчĕркен, tek taraflı – пĕр енлĕ, düğme – тÿме, sivri _ çивĕч, o halde ç öyle ise _ апла пулсан, pekâlâ _ питĕ лайăх, kusura bakmayın _ каçарăр, unutmak _ ман, ayna _ куç кĕски, zannetmek _шутла, gayet _ питĕ, bol _ ирĕклĕ, сарлака, pantolon _ шăлавар, gömlek _ кĕпе, kurban bayramı _ курбан байрам (уяв), siyah _ хура, mavi _ кăвак, kazak (ğı) _ свитер, kravat _ галстук, takmak _ çых (галстук), peynir _ сыр, zeytin _ маслина,олива, yumurta _ çăмарта, kızarmak _ хĕрел, tereyağ _ услам çу, sürmek _ сĕр, Ulusal Egemenlik _ наци суверенитечĕ, Çocuk Bayramı _ ача-пăча уявĕ, doğum günüm _ çуралнă кунăм, buluşmak _ тĕл пул, tatil _ кану, birlik _ пĕрлĕх, пĕрле, tören _ уяв, izleme _ пăхма, stadyum _ стадион, diğer _ урăх, тепĕр, hareket _ куçни, хускану, eğlenmek _ савăн, вăхăта лайăх ирттер, veda etmek _ сыв пуллаш, davet etmek _ чĕн, йыхравла, teyze _ инке, dayı _ кукка (амăшĕ енчен), amca _ кукка (ашшĕн пиччĕшĕ), zeytinyağı _ олива çăвĕ, dolma _ голубцы, köfte _ котлет, makarna _ макарон, pasta _ пирожнăй, kek _ кекс, kurabiye _ курабье (печени), kola _ кола, meyveler _ улма-çырла, tatlılar _ пылак япаласем, ekmek _ çăкăр.

Çирĕм тăваттăмĕш урок _ Yirmi Dördüncü Ders

Анлă дополнени

«Глагол Ç -mışĕĕĕ» форма

-Dıkça аффикслă деепричасти

• Турккă чĕлхинчи анлă дополнени чăваш чĕлхинчи дополнени пулакан пăхăнуллă предложенипе танлашать. Тĕслĕхрен: Ben çocuğun oynadığını gördümĕ _ Эпĕ ача вылянине куртăм. Dersanede altı masa olduğunu biliyorumĕ _ Класра ултă сĕтел пулнине эпĕ пĕлетĕп. Osman’ın babası geldiğini bildimĕ _ Эпĕ Османăн ашшĕ килнине пĕлтĕм.

• Турккă чĕлхинчи -mış/-miş/-muş/-müş аффикслă глагол форми чăваш чĕлхинчи иртнĕ причасти формипе пĕр килет. Ку формăпа курмасăр иртнĕ вăхăтри ĕç пирки каланă чухне усă кураççĕ, урăхла каласан, калаканни ку ĕçе курман. -Мış аффикслă глагол сăпатсем тăрăх улшăнать. Тĕслĕхрен: