Çирĕплетÿ аспектĕнче

Ben yaz-sa-m _ Эпĕ çырсан Biz yaz-sa-k _ Эпир çырсан

Sen yaz-sa-n _ Эсĕ çырсан Siz yaz-sa-nız _ Эсир çырсан

O yaz-sa _ Вăл çырсан Onlar yaz-sa-lar _ Вĕсем çырсан

Хирĕçлев аспектĕнче

Ben yaz-ma-sa-m _ Эпĕ çырмасан Biz yaz-ma-sa-k _ Эпир çырмасан

Sen yaz-ma-sa-n _ Эсĕ çырмасан Siz yaz-ma-sa-nız _ Эсир çырмасан

O yaz-ma-sa _ Вăл çырмасан Onlar yaz-ma-sa-lar _ Вĕсем çырмасан

Тĕслĕхсем: Bu bandı yüz defa dinlesem yine bıkmamĕ _ Ку пленкăна çĕр хут итлесен те вăл мана йăлăхтармасть. Yazılarımı okumasan yine yazacağımĕ _ Эсĕ манăн çырăвăмсене вуламасан та эпĕ пурпĕрех çырăп. Bir derin olsa hemen yardım edeceğimĕ _ Санăн пĕр-пĕр инкек пулсан эпĕ тÿрех пулăшăп. Kendisini tutmasa ağlayacaktıĕ _ Хăйне хăй тытса чарман пулсан вăл макăрса яратчĕ.

• -Sam/-sem… аффикс глаголăн тĕрлĕ вăхăт форми çумне хушăнса услови пĕлтерĕшлĕ пуплев сыпăкĕсем йĕркелеме пулăшать. Тĕслĕхшĕн глаголăн хальхи вăхăт формин сăпатланăвне илетпĕр.

Çирĕплетÿ аспектĕнче

Ben yazıyorsam _ Эпĕ çыратăп пулсан Biz yazıyorsak _ Эпĕ çыратăп пулсан

Sen yazıyorsan _ Эпĕ çыратăп пулсан Siz yazıyorsanız _ Эпĕ çыратăп пулсан

O yazıyorsa _ Эпĕ çыратăп пулсан Onlar yazıyorlarsa _ Эпĕ çыратăп пулсан

Хирĕçлев аспектĕнче

Ben yazmıyorsam _ Эпĕ çырмасатăп пулсан Biz yazmıyorsak _ Эпир çырамастпăр пулсан

Sen yazmıyorsan _ Эсĕ çырмастăн пулсан Siz yazmıyorsanız _ Эсир çырамастăр пулсан

O yazmıyorsa _ Вăл çырмасть пулсан Onlar yazmıyorlarsa _ Вĕсем çырмаççĕ пулсан

Тĕслĕхсем: о yazıyorsa _ вăл çырать пулсан, yazdıysa _ вăл çырчĕ пулсан, yazdınsa (yazdıysan) _ эсĕ çыртăн пулсанĕ

Eğer öndeki teke duruyorsa bütün sürü de hemen duruyorĕ _ Енчен умĕнчи така тăрать пулсан пĕтĕм кĕтÿ тăрать. Eğer yağmur yağıyorsa niçin çocuğu sokağa bıraktın. _ Енчен çумăр çăвать пулсан мĕншĕн эсĕ ачана урама кăлартăн; Eğer daha iki üç hafta havalar böyle güzel olursa müsabaka vaktinde biterĕ _ Енчен те тата икĕ-виçĕ эрне çанталăк çапла лайăх пулсан ăмăрту вăхăтра пĕтет. Eğer önümüzdeki iki gün içinde hastanın vaziyetli iyileşmese onu hastaneye kaldırınızĕ _ Енчен те çак пĕр-икĕ кун хушшинче чирлĕ çын лайăхланмасан эсир ăна больницăна леçĕр. Eğer deniz dinmezse burada yarına kadar beklemeliyizĕ _ Енчен те тинĕс лăпланмасан пирĕн кунта ыранччен юлмалла пулать. Eğer yarın mektepte toplantı olacaksa öğretmenlerin hepsine önceden haber gönderĕ_ Енчен те ыран шкулта пуху пулать пулсан вĕрентекенсене пурне те малтан пĕлтер. Eğer Osman dönmüşse bu işi çabuk bitirirĕ _ Енчен те Осман таврăннă пулсан ку ĕçе вăл хăвăрт пĕтерет.

• «Глагол Ç saydı» форма.

Çирĕплетÿ аспектĕнче

Ben yazsaydım _ Эпĕ çырнă пулсан Biz yazsaydık _ Эпир çырнă пулсан

Sen yazsaydın _ Эсĕ çырнă пулсан Siz yazsaydınız _ Эсир çырнă пулсан

O yazsaydı _ Вăл çырнă пулсан Onlar yazsaydılar _ Вĕсем çырнă пулсан

Хирĕçлев аспектĕнче

Ben yazmasaydım _ Эпĕ çырман пулсан Biz yazmasaydık _ Эпир çырман пулсан

Sen yazmasaydın _ Эсĕ çырман пулсан Siz yazmasaydınız _ Эсир çырман пулсан

O yazmasaydı _ Вăл çырман пулсан Onlar yazmasaydılar _ Вĕсем çырман пулсан

Тĕслĕхсем: Vaktinde gelseydin yetişirdinĕ _ Эсĕ вăхăтра килнĕ пулсан ĕлкĕретĕнччĕ.

• Турккă чĕлхинчи анлă определени чăваш чĕлхинчи определени пулакан пăхăнуллă предложенипе пĕрешкел пулать. Тĕслĕхрен: Çocukların tanımadıkları (tanı-ma-dık-lar-ı) iki adam kapıyı çalıyorduĕ _ Ачасем палламан икĕ çын алăкран шаккатчĕç. Sizin yazdığınız (yaz-dığ(k~ğ)-ınız) mektubu aldımĕ _ Эсир çырнă çырăва эпĕ илтĕм. Bugün görüşeceğimiz (gör-üş-eceğ(k~ğ)-imiz) adam yazardırĕ _ Эпир паян тĕл пулмалли çын _ çыравçă.

Alıştırmalar