Станаўленне і развіццё айчыннай методыкі развіцця маўлення дашкольнікаў Гістарычныя перадумовы станаўлення дашкольнай лінгвадыдактыкі ў Беларусі.

Дашкольная лінгвадыдактыка, якая вывучае агульныя заканамернасці навучання дзяцей роднай, другой і замежнай мове, мае сваю гісторыю станаўлення і развіцця. У Беларусі ва ўсе часы развіццё лінгвадыдактыкі залежыла ад моўнай сітацыі ў краіне.

Вытокі сучаснай моўнай сітуацыі, якая склалася ў Беларусі і непасрэдна ўплывае на падыход да моўнай адукацыі на дашкольнай і школьнай ступенях, ляжаць у гісторыі развіцця беларускага народа і дзяржавы. На тэрыторыі Беларусі заўсёды функцыянавалі і ўзаемадзейнічалі розныя мовы. Вялікае Княства Літоўскае, якое ўзнікла ў ХІІІ ст., насялялі розныя народнасці: гаворачы сучаснай мовай, гэта былі беларусы, украінцы, літоўцы, палякі, яўрэі, татары, што вызначала наяўнасць этнічнага шматмоўя. “Проста мова” – старабеларская літаратурная мова – выкарыстоўвалася ў ВКЛ у якасці дзяржаўнай мовы і выконвала функцыю асноўнай мовы міжэтнічных узаемін.

Паступова, у выніку розных палітычных падзей, беларуская мова выцяснялася з дзяржаўных устаноў. Так, пасля ўтварэння Рэчы Паспалітай (1569 г.) на беларускіх землях пачало складвацца беларуска-польскае двухмоўе. Затым Варшаўскі сейм 1696 г. забараніў выкарыстанне старабеласкай мовы ў кацылярыях крыіны. Пазбаўленая статуса дзяржаўнай, беларуская мова паступова звужвала свае сацыяльныя функцыі. Гэты перыяд адзначаецца прыпыненнем развіцця пісьменнасці на старабеларускай мове, г.зн. беларускай літаратурнай мовы.

Пасля далучэння да Расійскай імперыі на тэрыторыі Беларусі яшчэ доўгі час польская мова і культура панавалі ў адукацыі, справаводстве і іншых сферах сацыяльнага жыцця. Але ўжо ў адным са сваіх першых указаў імператрыца Кацярына II у 1772 г. загадала губернатарам: «Дела вы имеете производить на российском языке». У 1831 г. быў падрыхтаваны «Доклад комитета по делам западных губерний Николаю I ...с изложением мероприятий по русификации Белоруссии». Адно з такіх мерапрыемстваў — увядзенне выкладання ў вучэбных установах на рускай мове.

Але беларуская мова жыла ў народзе. Парасткі народнай душы прабіваліся праз усе забароны — у рукапісных ананімных творах (паэмы «Энэіда навыварат», «Тарас на Парнасе»), пад выглядам публікацыі «диалектического наречия» рускай мовы (фальклорныя і слоўнікавыя выданні), у творах, што складаліся ў “шуфлядзе” (В. Дунін-Марцінкевіч), у самавыдавецкіх выданнях (газета «Мужыцкая праўда»). Урэшце, паступова пачалі з'яўляцца друкаваныя кнігі (за мяжой, пад псеўданімамі, напрыклад, зборнікі паэзіі Ф. Багушэвіча). Такім чынам, беларуская літаратурная мова, бадай адзіная са славянскіх моў, зведала ў сваім развіцці 200-гадовы перапынак. Сучасная беларуская мова стала фарміравацца ў творах В. Дуніна-Марцінкевіча і Ф. Багушэвіча.

У канцы Х1Х – пачатку ХХ ст. ў педагагічнай думцы Беларусі у падыходзе да моўнай адукацыі падрастаючага пакалення абазначыліся дзве супрацьлеглыя тэорыі: дактрына заходнерусізма, у якой не прызнавалася самастойнасць беларускай культуры і таму развіццё адукацыі накіроўвалася ў рэчышча русіфікацыі, і канцэнпцыя беларускай нацыянальнай школы, якая засноўвалася на палажэннях сусветнай класічнай педагогікі. ХХ ст. Ва ўмовах усеагульнай русіфікацыі беларускага народа лепшыя прадстаўнікі нацыянальна свядомай інтэлігенцыяй вялі тэарэтычныя пошукі і вызначалі ролю і месца нацыянальнай культуры і мовы ў працэсе развіцця асобы. З гэтага часу, калі пачалося зараджэнне канцэпцыі беларускай нацыянальнай школы, пачынаецца і гісторыя станаўлення і развіцця дашкольнай лінгвадыдактыкі. У гэтым працэсе можна вылучыць некалькі перыядаў.