Пән бойынша оқу-әдістемелік материалдар

6.4. Курстың тақырыптық жоспары

Семинар сабақтары тақырыптарының үлгі тізімі

1. Кіріспе. Лингвистикалық пән ретіндегі теориялық грамматиканың нысаны. Пәннің мазмұны, оның мақсаттары жәнс міндеттері. Грамматиканың екі саласы: морфология және синтаксис. Негізгі грамматикалық ұғымдар. Грамматикалық категория, грамматикалық түр және грамматикалық мағына.

2. Морфология. Сөздің морфемалық құрылымы. Сөз таптарын ажыратуға байланысты мәселелер. Сөздерді сөз таптарына карай топтастыра жіктеудің негізгі тәсілдері.

3. Зат есімдердің грамматикальқ қасиеттері. Септік, сан категориясы мәселелерінің тарихы.

4. Естістік. Естістіктің әр алуан кластық тармақтары. Етістіктің морфологиялық-синтаксистік сипаттамасы. Етістіктің грамматикалық категорияларының мәселелері мен тарихы.

5. Сын есім. Семантикалык,морфологиялы және синтаксистік ерекшеліктері.

6. Үстеу. Семантикалық, морфологиялық және синтаксистік ерекшеліктері.

7. Синтаксис. Синтаксистің пәні және негізгі синтаксистік ұғымдар.

8. Фразеология мәселелері. Осы мәселеге байланысты материалға шолу. Сөз тіркестерін нсгізгі құрамдық бөліктеріне және кұрылымына қарай топтастыра жіктеу мәселесі.

9. Сөйлемге анықтама беру мәселесі, оны топтастыра жіктеу. Сөйлемнің кұрылымдық типтері. Сөйлемнің қарым-қатынастық типтері.

10. Сөлемді лингвистикалық талдау әдістері. Сөйлемнің үлгілері. Сөйлем мүшелерінің дәстүрлі үлгісі. Жай және құрмалас сөйлемнің белсенді түрде мүшеленуі.

11.Құрмалас сөйлем. Топтастыра жіктеу мәселелері. Қолданбалылық тапсырмаларды орындау.

12. Мәтін.

Студенттердің өздік жұмыстарының үлгі тақырыптары.

Теориялық грамматиканың ғылым ретінде даму тарихы және оның жалпы тіл теориясындағы орны: мөлшерлік грамматика, классикалық ғылыми грамматика, кұрылымдық грамматика, теориялық грамматика, кызметтік грамматика және мәтін лингвистикасы.

Сөз таптары сөздердің грамматикалық кластары ретінде. Шетелдік және отандық грамматика зерттеушілерінің осы заманғы тсориялары. ''determiner'' ұғымы.

Зат есім

- зат есімдердің лексика-семаитикалық топтары;

- ағылшын тіліндегі тек категориясы;

- тек көпше немесе тек жекеше түрі ғана бар зат есімдер;

- ілік септіктің әр алуан мағыналары. Сын есім

- сын есімдердің лексика-семантикалық топтары және олардың өзгешеліктері;

- сын есімдерді топтастыруда жай-күйді білдіретін сөздер категориясының орны;

қатыстық сын ссімдер;

-сын есімдердің шырайлары.

Үстеу

- үстеулердің лексика-ссмантикалық топтары және олардың өзгешеліктері;

- үстеулерді топтастыра жіктеу;

- үстеулер мен басқа сөз таптарының аракатынасы.

Есімдік

есімдіктерді топтастыра жіктеу;

- есімдіктің семантикалық, морфологиялық және синтаксистік ерекшеліктері.

Сан есім

- сан есімді сөз табы ретінде ажырату мәселелері;

сан есімдердің басқа сөз таптарымен арақатынасы.

Етістік

- етістіктің жақ және сан категориясы;

модаль етістіктер; Артикль

- артикльді сөз табы ретінде ажырату жөніндегі әр алуан көзқарастар;

- белгілі, белгісіз және нөлдік артикль; - артикльдің сөйлеуде атқаратын қызметі

Көмекші сөз таптары

- оларды топтастыра жіктеудің негізгі морфемалары және сөйлемдегі қызметі

- предлогтар;

- жалғаулықтар;

- модаль сөздер;

- демеулік шылаулар. Сөз тіркестері

- регрессивтік және прогрессивтік сөз тіркестері;

- екінші қатардағы предикаттілік;

- үйлестірудің ерекшеліктері;

- кұрамында бірнеше синтаксистік дәнекері бар сөз тіркестері Сөйлем

- лепті сөйлем;

- бұйрықты сөйлем;

- болымсыздық сөйлем;

- эллиптикалық сойлем;

- ІІарцелляция;

- тұрлаусыз мүшелердің жігін ажырату мәселесі.

Құрмалас сөйлем

- салаласа немссе сабақтаса құрмаласкан жартылай кұрмалас сойлемдер. Мәтін

мәтін байланыстылығының тәсілдері.

КУРС ЖҰМЫСТАРЫНЫҢ ТАҚЫРЫПТАРЫ

1. Грамматикалық категориялардың жасалуының аналитикалык тәсілдері.

2. Қазіргі ағылшын тілінде сөз таптарын топтастыра жіктеу мәселелері.

Зат есімнің ілік септігінің әр алуан мағыналары және оның жасалу тәсілдері.

3. Саналатын және саналмайтын зат есімдер.

4. Сөйлем контексіндегі зат есімнің етістікпен арақатынасы.

5. Сын есімнің көркем әдеби шығармада қолданылуы.

6. Жай-күйді білдіретін сөздер тобы және олардың саз таптары жүйесіндегі орны.

8. Активті, пассивгі және ортақ етістердің колданылу ерекшеліктері.

9. Әр алуан қызметтік стильдегі мәтіндерде еткен шақты білдіру тәсілдері. 10.Әр алуан кызметтік стильдегі мәтіндерде келер шақты білдіру тәсілдері. 11.Мәтіндегі модальділік.

12.Әр алуан кызметтік стильдегі мәтіндерде етістіктің жіктелмейтін

түрлерінің қолданылуы.

13.Үстеулерді топтастыру мәселелері және контекске байланысты олардың

сөйлемдегі орны.

14. Көркем әдеби шығармада артикльдің грамматикалық және стилистиканың қолданылуы.

15. Мәтінде болымсыздықты білдіру тәсілдері

16. Лепті мағынаны білдіру тәсілдері.

17. Сөйлемнің тұрлаусыз мүшелерінің жігін ажырату.

18. Сөздердің кері тәртібі- реманы білдіру тәсілдерінің бірі.

19.Мәтін тұтастығының лексикалық-грамматикалық к.ұралдары.

20. Мәтін тұтастығының синтаксистік кұралдары.

Тапсырмалардың тізімі мен түрлері және оларды орындау кестесі

Бақылау түрі		Жұмыс түрі	Жұмыстың тақырыбы (нақты бетін көрсету керек)	Ұсынылатын әдебиетке сілтеме	Балдар (рейтинг шкалаға сәйкес)	Тапсыру уақыты
№	1	2	3	4	5	6
1	Ағымдық бақылау	ПЖ	Теориялық грамматика туралы ұғым. Теориялық грамматиканың ғылым ретінде даму тарихы.			1-апта
2		ПЖ	Морфология. Сөздің морфемалық құрылымы. Морфема ұғымы.			2-апта
3		ПЖ	Зат есім және оның түрлері. Зат есімнің лексика-семантикалық топтары. Ағылшын тіліндегі тек категориясы. Ілік септіліктің әр алуан мағыналары.			3-апта
4		ПЖ	Етістік. Етістіктің жақ, шақ және сан категориялары. Етістіктің жіктелмейтін формалары: есімше, герундий және инфинитив.			4-апта
5		ПЖ	Сын есім. Сын есімнің лексика-семантикалық топтары және олардың айырмашылығы. Сын есімді топтастыруда жай-күйді білдіретін сөздер категориясының орны. Сын есім шырайлары.			5-апта
6		ПЖ	Есімдік. Есімдіктің лексика-семантикалық топтары және олардың айырмашылығы. Есімдіктерді топтастыру.			6-апта
7		ПЖ	Үстеу. Үстеудің лексика-семантикалық топтары және олардың айырмашылығы. Үстеулерді топтастыру. Үстеулер мен басқа сөз таптарының арақатынысы.			7-апта
8		АБ	Тест. Сан есім. Сан есімді сөз табы ретінде ажырату мәселелері. Сан есімдер мен басқа сөз таптарының арақатынасы.			8-апта
9		ӨЖ	Артикль. Артикльді сөз табы ретінде ажыратуға әр алуан көзқарастар. Белгілі, белгісіз және нөльдік артикль туралы ұғым. Артикльдің сөйлемдегі қызметі.			9-апта
10		ӨЖ	Көмекші сөз таптары, оларды топтастырудың негізгі проблемаларды және сөйлемдегі қызметі. Демеулік шылау. Модаль сөздер.			10-апта
11		ӨЖ	Синтаксис. Синтаксис ұғымы, синтаксистің негізгі міндеттері, синтаксистік қатынастар.			11-апта
12		ӨЖ	Сөз тіркесі. Сөз тіркестері синтаксистің бірлігі. «Сөз тіркесі» ұғымын анықтау проблемалары. Сөз тіркестерінің белгілері. Сөз тіркестерін негізгі компоненті бойынша және құрылымы бойынша топтастыру.			12-апта
13		ӨЖ	Сөйлем. Лепті сөйлем. Бұйрықты сөйлем. Болымсыздық сөйлем. Тұрлаусыз мүшелердің шегін ашу мәселелері.			13-апта
14		ӨЖ	Құрмалас сөйлем. Салаласа немесе сабақтаса құрмаласқан жартылай құрмаласқан жартылай құрмалас сөйлемдер.			14-апта
15		АБ	Тест. Сөйлем түрлерін және сөз тіркестеріне мысал келтіру.			15-апта
	Қорытынды бақылау	Емтихан	Теориялық сұрақтар мен практикалық есептер