10.Рекреациялық туризмнің әлеуметтік-мәдени функциясы.

Рекреацияның мәдени-әлеуметтік функциясы–бұл рекреацияның ең басты жетекші функциясы. Мәдени талғам – бұл қоршаған ортаны, дүниені біліп-түсіну. Туризм еліміздегі ғанаемес, бүкіл әлемдег ітабиғаттың тарихи-мәдени және әлеуметтік байлықтарымен адамның рухани түрде танысуына үлкен мүмкіндіктер туғызады.

11.Рекреациялық туризмнің экологиялық функциялары.

Рекреациялық туризмнің экологиялық функциясы халықтың денсаулы-ғын сақтау мен жақсартуға байланысты. Демалыс пен туризм халықтың денсаулығы мен сапасына әсерін тигізетін қор-шаған табиғи ортаны қорғау және оны қалпына келтіру үшін өте қажет. Рекреациялық сұраныстың арқасында курорттар, демалыс зоналары және туризм желілері ұйымдас-тырылып, туризм жүйесі реттелінеді.

Басқа жағынан қарасақ, туризмнің жылдам дамуы, курорттық-туристік аудандарда туристердің тым көп шоғыр-лануы рекреациялық табиғатты оңтайлы пайдалануды және табиғи кешендерге түсетін салмақты реттеуді керек етеді. Туристердің табиғатты пайдалануы табиғатты қорғаудың түрлерін дамытады. Туризм халықаралық байланысты күшейтеді, адамдарды бір-бірімен жақындатады.

Экологиялық туризм (экотуризм) жақында ғана «жасыл» революция толқынында пайда болды және елдің тұрақты даму концепциясына

байланысты ол батыста кең дами бастады. Арнайы әдебиетте экологиялық туризм табиғи ортасы жақсы сақталған аудандарға жергілікті жердің табиғи және мәдени-этнографиялық ерекшеліктері жөнінде түсінік алу мақсатында жасалатын саяхаттар деп анықталады, сонымен қатар экологиялық туризм экожүйелердің біртұтастығын бұзбайды және табиғатты қорғау жергілікті тұрғындар үшін пайда әкелетіндей экономикалық шарттарды қалыптастыратын болады. Экотуризмді кейде бұқаралық туризмге қарама-қарсы мағынада қарастырады, сондықтан әдеттегі туризмге қарағанда оның негізгі белгілері мынадай: – экотуризмнің басты нысандары болатын қайталанбас табиғи кереметтерінің бар болуы; – туризм индустриясының жоспарлы дамуының арқасында қолданғанмен, тозбайтындай табиғи және мәдени потенциалды территорияның болуы; – басқаларға қарағанда төмен капиталды, материалды және энергосыйымдылығының болуы; – экотуризмнің ең күрделі мақсаттарының бірі экологиялық білім беру және экологиялық ойлауды қалыптастыру; – бүкіл мемлекеттер мен аймақтардың әлеуметтік-экономикалық дамуын қолдау. Қысқа уақыт мезгілінде табиғатта уикэнд жасаған кезінде демалудан бастап табиғи жаратылыс тақырыбында ғылыми зерттеулер жүргізуге дейін, экологиялық туристер әртүрлі міндеттерді орындайды. Соңғы жылдары экотуристер әртүрлі қиын емес таза ауадағы жұмыстарға қатысады. Олар құстар мен басқа жануарлар санын есептейді, сирек кездесетін өсімдіктерді бақылайды, басқа да осыған ұқсайтын жұмыс жасайды. Экотуристерді қайталанбайтын өсімдік қоғамдастықтары мен биоценоздар, мысалы экваторлық ормандар, жазғы тундра немесе көктемдегі шөл, өлі табиғат нысандары (үңгірлер, каньондар, таулар және т.б.), кейбір антропогендік ландшафтар қызықтырады. Экологиялық туризмнің диверсификациясымен бірге оның туризмнің басқа туризм түрлерімен жанасуы байқалуда. Мысалы, іскерлік сапарлар кезінде қатысушылары ұлттық немесе табиғи-этнографиялық саябақтарға барады, жағажайда шомылып демалады немесе құры жай таза ауада серуендеп қыдырады. Сөйтіп, экотуризм шекараларын табу өте қиын. Альтернативалық туризм сияқты емес, экотуризм маркетинг зерттеулерін қажет етеді. Экотуризм шеңберіндегі рекреациялық шаралардың мысалы – «bird watching», яғни құстарды олардың табиғи ортасында бақылау; «фото- сафари» (жануарларды cуретке түсіру). Бүгінгі таңда экотуризм дамыған елдермен бірге дамушы елдерде де сәнге айнала бастады. Экотуризмді белсене насихаттайтын елдерге Колумбияны, Соломон аралдарын, Малайзияны, Уганданы жатқызуға болады.