Антенна - фидерлік жүйелерде кедергілерді сәйкестендіру

Көп жағдайларда фидерлердің жүктеме кедергісі толқындардың кедергісімен бірдей болмайды. Қума толқындар режимінде фидер жұмыс істеу үшін сәйкестендіру құрылғылары В қолданылады.(сурет 3.1) Мұнда берілген жүктеме кедергісі (антеннаның) 5-6 кіріс толқындардың кедергісіне бірдей қосылып жасалынады. Егер кең жолақты құрылғылар қолданылатын болса, онда белгілі нақты диапазонда шағылысу толқындары пайда болады. Осыны болдырмау үшін қосымша сәйкестендіру құрылғысы А қолданылады. Оның 3-4 нуктелеріндегі кедергісі генератор кедергісіне тең болуы керек, толқындардың кедергісіне тең.

Сәйкестендіру құрылғысы трансформатор кедергісі немесе реактивті шунт түрінде жасалынады. Көп жағдайларда сәйкестендіру құрылғылары келесілер:

• Төрт толқынды трансформатор

• Экспоненциалды трансформатор

• Бір шлейфті және екі шлейфті трансформатор(шлейф деп ұзын линияның қысқа қиынды ұзындығы)

Үй жұмысы

1. Четверть волновой трансформатор.

2. Экспоненциальной трансформатор.

3. Одиночной шлейф и двухшлейфовый трансформатор.

Лекция 10 Әртүрлі конструкциялы фидерлерді салыстыру. Толқынөткізгішті жүктемемен сәйкестендіру. Толқынөткізгішті қоздыру тәсілдері.

Ашық екісымды өткізгіш қимасының конструкциясы ең қарапайым болады, бірақ оларда өшу көп болады. Жиілікті арттырған сайын шығындар артады, сондықтан белгілі бір шегіне жеткен кезде оны фидер түрінде қолдану мүмкін болмайды. Антендік эффекттінің арқасында ондай линиялар басқа тізбектерге әсер етеді және олардың өзі бөгет сигналдардан қорғалмаған болады. Осы айтылған факторлардың барлығы ашық екісымды өткізгіш линиясының қолдану диапазонын төмен радиожиіліктерге дейін шектейді.

Экрандалған симметриялы кабель энергияны сәулелендірмейді, себебі онда металдық экран бар. Бірақ бұл кабельде қосымша шығындар болады: диэлектриктегі поляризация салдарынан және құйындық токтардан. Осы сияқты фидерлер 100МГц-тен аспайтын жиіліктерде қолданылады және олар симметриялы кірісті (шығысты) қажет етеді.

Ашық төртсымды фидерлердің конструкциясы қарапайым болады, антендік эффектісі кіші(аз) және мұнда жоғары қуатты толқындарды тарату немесе беру мүмкіндігі бар. үлкен болуы, осы фидерде толқын кедергісінің аз болуында, егер оны ашық екісымды өткізгіш линиясымен салыстырсақ

Осы себептен төртсымды линия магистралдық алысқа арналған радиобайланыстық қабылдағыш фидерлерде және аса қуатты радиостанциялардың таратушы фидерлерінде қолданылады.

Диэлектрикпен тартылған коаксиальды кабельдер кең қолданылады. Мұнда сәулелендіру шығындары мүлдем болмайды және сыртқы өткізгіш диаметрінің үлкен болуы себебінен беттік эффект салдарынан оның металдағы шығындары симметриялық және кабельдерден қарағанда азырақ болады. Полиэтилен изоляциясымен толтырылған радиожиілікті кабельдер 1000МГц жиіліктеріне дейін қолданылады.

Металдық изоляциялары бар коаксиалды линиялар сәулелену және диэлектрлік шығындары болмайды. Осы линиялар сантиметрлік толқындар диапазонында жақсы қолданылады.

Шайбалары бар коаксиалды линиялар Мұнда сымдар мыс пен латуньнан жасалынады. Ал шайбалары керамикадан, ұстап тұратын шайбалар жерінде толқындық кедергісі:

Толқынөткізгіштер сәулелену және диэлектриктегі шығындары болмайды. Сонымен бірге толқынөткізгіште өшу кемиді, себебі оның ортасында ішкі сымы болмайды. Толқынөткізгіштегі өшу коэффиценті жиілікке байланысты сурет 3.17. Металдық толқынөткізгіштер f=1÷100Гц жиіліктерінде, ал диэлектрлік f=10÷1000Гц жиіліктерінде қолданылады.

Толқынөткізгішті жүктемемен сәйкестендіру Осы сәйкестендіру ішкі элементтерімен жүргізіледі: реактивті шунттар және кедергілер трансформаторы. Реактивті шунттар сәйкестендіру элементтері диафрагма немесе ішіне кіргізілетін винт түрінде болады(сурет 3.18).

Толқынөткізгішті қоздыру әдістері Әдетте жоғары жиілікті энергияны толқынөткізгішке коаксиалды линия арқылы береді, ол толқын өткізгішпен электрлік және магниттік байланыста болады. Қоздыру толқынөткізгіштің ашық саңылау тесіктері арқылы жүргізіледі. Қоздыру элементтері толқынөткізгіште белгілі бір қалыпта орналастырылуы керек. Толқын типіне сәйкес орналастырылуы керек. Қоздырылу суреттері 3.19-3.22-де көрсетілген.