ABC - XYZ macierz analizy logistyki zaopatrzenia
Analiza macierzy ABC i XYZ jest powszechnie stosowana w logistyce. Z jego pomocą przeprowadzają klasyfikację towarów za ważnością i podejmują administracyjne decyzje. Ale to dobrze robić w logistyсe dystrybucji, dla której wielu decyzji i podejścia pochodzi z obrotu, w przypadku, gdy dostatecznie zaaprobowane.
Analiza zapasów nie jest ograniczony pierwszymi literami łacińskiego alfabetu. Za ABC analizą idzie analiza XYZ. Właśnie po jego prowadzeniu składa się końcowa macierz, ocena której pozwala optymalnym sposobem sformować zapas na magazynie.
Kierowanie towarowymi zasobami w dowolnej kompanii przypuszcza codzienne anlizy dużej illości informacji po historii sprzedaży, towarowych zapasów, dostarczeń i powrotów. Jeśli uważnie analizować informację po każdym towarze, więc, na to zbraknie roboczego czasu. Toż zawsze występuje pytania, po których towarach przeprowadzać analizę dzienne, a które wystarczy sprawdzać raz w tygodniu, albo nawet miesiąc. XYZ analiza pozwala otrzymać odpowiedz na ten i wiele drugich pytań.
W logistyce zaopatrzenia nie dokładnie powiedzieć, że "ten produkt mniej znaczący", więc jego stawka wynosi mniej niż 5% całkowitego obrotu. Niezależnie od najtańszych towarów może być częścią wyrabianego towaru z grupy A i mają tę samą wartość, ale z innego powodu.
Dla logistyki zaopatrzenia celem ABC i XYZ analizy jest klasyfikacja zapasów od wartości zużycia w okresie badania (analiza ABC) oraz częstotliwości konsumpcji (XYZ).
Pozwala to wybrać optymalny system planowania zasobów, minimalizować koszty na treść zapasów, określenia racjonalnego metodu wyboru dostawcy i schematu kontroli dostaw.
W logistyce zaopatrzenia najbardziej znaczącymi czynnikami determinującymi wybór tego lub innego systemu planowania zasobów lub metody rozliczenia zapotrzebowania na materiały, zgłaszają się ich objętość, koszt i regularność konsumpcji.
W związku z tym można klasyfikować materialne zasoby za kretyriami, które uwzględniają przelane czynniki. Wystarczy zrobić ugrupowanie materiałów za oznakami ABC i XYZ. Jak wskazywało się przed tym, główną oznaką dzielienia materiałów na grupy ABC - jest los w koszcie objętości konsumpcji i los w ogólnej illości, a na grupy XYZ – regularność konsumpcji.
Więc, w logistyce zaopatrzenia wyniki analizy macierzy ABC – XYZ sprowadzają się do wyznaczenia metodologii wyboru dostawcy (po grupach A, B, C) i wyboru metody planowania dostarczeń (po grupach X, Y, Z).
Klasyfikacja macierzy abc
Klasyfikacja macierzy ABC oparta jest na prawie Wilfredo Pareto. Większość wartości pozycji asortymentowych (surowców, materiałów, wyrobów gotowych) tworzona jest przez ilościową mniejszość pozycji asortymentowych. Zasada ta stosowana jest do podziału wszystkich materiałów ich cenności z punktu widzenia różnych kryteriów, np.:
wartości wykorzystania;
stopnia niezbędności wykorzystania (n.p.: w zaopatrzeniu, w produkcji);
krytycznego znaczenia dla utrzymania ciągłości procesów;
okresu przechowywania (np.: krótkiego czasu);
długości czasu dostawy (np.: długiego czasu dostawy);
podatności na kradzieże;
wymiaru lub wagi asortymentu (np.: dużych gabarytów, dużej wagi);
prydatności czasowej asortymentu (np.: zmiany lub unowocześnianie procesów);
warunki przechowywania asortymentów (np.: wymagania specjalnego składowania).
Klasyfikacja macierzy ABC jest elmentarną metodą porządkowania dużych zbiorów różnorodnych elmentów o podobnym statusie czy przyznaczeniu. Mogą to być sprzedawane produkty, kupuwane surowce, wykonywane usługi, grupy osób. Istotne jest jedynie. Aby wszystkie elementy miały naturalną lub przypisaną cechę mierzalną, która ma znaczenia merytoryczne uzasadniające wprowadzany porządek.
Produkty grupy A są najcenniejsze i wymagają szczególnej uwagi zarządzających. Są najbardziej kapitałochłonne. Dla tych produktów w zarządzaniu proponuje się stały monitoring, dynamiczną analizę metod zarządzania zapasem oraz niegocjowanie warunków zakupu/sprzedaży.
Produkty grupy B stanowią grupę o ustabilizowanych wartościach łatwo poddającą się modelowaniu. Dla tej grupy proponuje się wprowadzenie prognozowania oraz modeli zarządzania zapasem opierających się na stałych bądż zmiennych parametrach sterowania. Istotnym jest również okresowy monitoring.
Produkty grupy C stanowią grupę, której znaczenie ekonomiczne jest niewielkie. Zdarza się, że są głównie żriódłem kosztów. Ze względu na małe znaczenia ekonomiczne tej grupy zaleca się stosowanie prostych modeli zarządzania zapasami, ewentualnie tworzenie większego zapasu i zmniejszania częstotliwości zakupu – celem uniknięcia kosztów zamawiania i dostawy. Należy również analizować cykl zużycia tych produktów i rozważyć ewentualną rezygnację lub zaproponować produkty substytucyjne o zwiększonej wartości dla klienta.
Klasyfikacja macierzy xyz
W momencie gdy stosujemy analizę macierzy XYZ poszczególne rodzaje materiałów dzielone są na trzy podstawowe grupy:
grupa X (regularne zapotrzebowanie), czyli materiały, na które jest regularne zapotrzebowanie przy założeniu możliwości występowania niewielkich wahań, jak również wysoką dokładnością prognozowania poziomu tego zapotrzebowania (zużycia), ciągłe zużycie, wahania okazyjne równające się wielkości niedostatków < 20 % stałego zużycia. Klasę X, obejmującą obiekty, dla których cecha wykazuje statyczną stałość przy czym dopuszczalne są sporadyczne zakłócenia.
grupa Y (wahania sezonowe występujące w popycie), materiały te charakteryzują się zapotrzebowaniem mającym charakter wahań sezonowych lub/i występowaniu istotnego przyrostu ze średnią trafnością prognoz; zużycie podlega silnym wahaniom wynoszącym 20-50 % stałego zużycia. Klasę Y, obejmującą obiekty, dla których cecha wykazuje zmieność wynikającą najczęściej z sezonowości lub trendu.
grupa Z (zapotrzebowanie występujące sporadycznie), materiały te zakwalifikowane do grupy Z charakteryzują się bardzo nieregularnym zapotrzebowaniem i niską dokładnością jego prognoz; zużycie podlega silnym wahaniom wynoszącym > 50 % zużycia stałego. Klasę Z, obejmującą obiekty, dla których wyróżniona cecha wykazuje istotną nierehularność.
Jeżeli analiza macierzy XYZ zostanie włączona przez sferę zaopatrzenia jako instrument wsparcia decyzyjnego to na jej podstawie może okazać się celowe aby dla materiałów zakwalifikowanych do grupy X opracować system zaopatrzenia zsynchronizowanego z procesami produkcyjnymi, dla grupy Y, system zaopatrzenia z zadaniem utworzenia określonego poziomu zapasów magazynowych, a w odniesieniu do grupy Z system zaopatrzenia zgodny z nieregularnymi potrzebami. Istotną cechą materiałów w analizie macierzy XYZ jest dokładność prognozowania poziomu ich zapotrzebowania (zużycia). Celowe jest łączne stosowanie analizy ABC i XYZ.