Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
mpp_1.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
195.41 Кб
Скачать
  1. Халықаралық сауда жүйесі және оның құрамдас бөліктері.

Халықаралық сауда құқығы – халықаралық сауда қатынастарын реттейтін нормалар жиынтығы.

Халықаралық сауда құқығы – әртүрлі мемлекеттерде орналасқан тараптардың, коммерциялық өнеркәсіптердің сауда қатынастарын жүзеге асыру кезіндегі құқықтық қатынастарын реттейтін халықаралық құқық саласының нормалар жиынтығы.

XXI ғасыр басында халықаралық экономикалық қатынастардың дамуы жаһандану процессі әсерінен халықаралық қатынастардың қарқынды дамыған саласы халықаралық экономика. Экономикалық жаһанданудың бір бөлігі - халықаралық сауданың әрекет ету аясының кеңеюі.

Халықаралық сауда қатынастарының қатысушылары болып барлық мемлекеттер табылады, және оны халықаралық құқықтық реттеу халықаралық сауда құқығының халықаралық шарттар мен халықаралық әдет-ғұрыптарында көрініс тапқан нормаларымен жүзеге асырылады.

Халықаралық сауда жүйесі хх ғасырдың 90-жылдарында қалыптасқан. Ол халықаралық еңбек бөлінісі негізінде өскен мемлекеттердің өзара сауда байланыс жүйесін және осы жүйе негізінде ұлттық компоненттерді де қосатын халықаралық сауданы реттеудің көпжақты сауда-саяси жүйесін білдіреді.

Халықаралық сауда жүйесінің құқықтық негізі ДСҰның құқықтық құжаттары, соның ішінде тауарлар саудасы жөніндегі көпжақты келісімдер, ГАТС, ТРИПС және ДСҰның басқа да құжаттары және басқа халықаралық құқықтық актілер.

Қазіргі заманғы халықаралық сауда жүйесі күрделі жүйе болып табылады. Өйткені бұл жүйе барлық мемлекеттердің ішкі шаруашылық бірліктерімен әрекеттеседі.

Әлемдік сауда көлемінің қарқынды дамуы, барлық мемлекеттер арасындағы сауда-экономикалық қатынастардың тереңдеуі халықаралық сауда, экономикалық, қаржы ұйымдарын құруға септігін тигізді. Бұл ұйымдар тікелей және жанама түрде мемлекеттердің сыртқы саудасына, жалпы әлемдік саудаға өз ықпалдарын тигізіп келеді. Олардың қатарында мыналарды атап кетуге болады: Дүниежүзілік сауда ұйымы (бұрын бұл ұйым Сауда және тариф жөніндегі бас келісім болды), ЮНКТАД (БҰҰның сауда және даму жөніндегі ұйымы), МВФ (Халықаралық Валюталық фонд), ХДА (Халықаралық даму ассоциациясы) және т.б

Халықаралық сауда халықаралық сауда нормаларымен және мемлекеттердің ішкі және сыртқы құқық нормаларымен реттелген жағдайда дамиды.

  1. Халықаралық сауда құқығының түсінігі және қағидалары.

Халықаралық сауда әр түрлі мемлекетердегі көпестерің арқасында ерте кездерде басталған. Ал, халықаралық сауда құқығы ерте замандағы мемлекеттердің сауда қатынастары негізінде пайда болған.

Әлемдік сауда көлемінің қарқынды дамуы, барлық мемлекеттер арасындағы сауда-экономикалық қатынастардың тереңдеуі халықаралық сауда, экономикалық, қаржы ұйымдарын құруға септігін тигізді. Бұл ұйымдар тікелей және жанама түрде мемлекеттердің сыртқы саудасына, жалпы әлемдік саудаға өз ықпалдарын тигізіп келеді. Олардың қатарында мыналарды атап кетуге болады: Дүниежүзілік сауда ұйымы (бұрын бұл ұйым Сауда және тариф жөніндегі бас келісім болды), ЮНКТАД (БҰҰның сауда және даму жөніндегі ұйымы), МВФ (Халықаралық Валюталық фонд), ХДА (Халықаралық даму ассоциациясы) және т.б

Халықаралық сауда халықаралық сауда нормаларымен және мемлекеттердің ішкі және сыртқы құқық нормаларымен реттелген жағдайда дамиды.

Көптеген ғасырлар бойы халықаралық сауда құқығының негізін халықаралық құқықтың қайнар көзі болып табылатын халықаралық сауда әдет-ғұрпы құрады.

ХХғасырдың екінші жартысынан бастап халықаралық сауда құқығының нормалары кодификацияланып жән жүйеленген. Көптеген қарапайым ауызша нормалар өз кезінде жазбаша нормаларға айналып, мемлекеттермен жасалған құжаттарды, конвенцияларда көрініс тапқан. Көпжақты сауда-экономикалық шарттарының ішінде негізгі орынды 1980ж Тауарларды халықаралық сату-сатып алу шарты Вена конвенциясы алады. 1974 ж тауарларды халықаралық сату-сатып алудың мерзімі өткен іс жөнідегі Конвенция. 1980 ж осы конвенцияға түзетулер жөніндегі Хаттама, 1978 ж теңіз жүктерін тасымалдау жөніндегі Конвенция және т.б

Халықаралық сауда құқығы – халықаралық сауда қатынастарын реттейтін нормалар жиынтығы.

Халықаралық сауда құқығы – әртүрлі мемлекеттерде орналасқан тараптардың, коммерциялық өнеркәсіптердің сауда қатынастарын жүзеге асыру кезіндегі құқықтық қатынастарын реттейтін халықаралық құқық саласының нормалар жиынтығы.

Халықаралық сауда құқығының қайнар көздері болып:

  • екіжақты, көпжақтықты, аймақтық сауда-экономикалық шарттар мен келісімдер

  • халықаралық сауда әдет-ғұрпы

  • халықаралық сауда-экономикалық қатынастар жөнінде халықаралық арбитраждар мен ұлттық арбитраж мекемелері шығарған сот прецеденттері-шешімдері.

  • Халықаралық сауда мәселесімен айналысатын халықаралық ұйымдар шешімдері

  • Сыртқы сауданы реттейтін мемлекеттердің ішкі заңы.

Соседние файлы в предмете [НЕСОРТИРОВАННОЕ]