30.Кәсіпкерлік тәуекелділіктің мәні және жіктелуіне ғылыми тұрғыдан түсініктемелер беріңіздер

Тәжірибеде тәуекел дегеніміз - белгілі бір құбылыстардың болуы нәтижесінде шығынға ұшырау қаупі.

Тәуекел латын тілінен rescum - қауіп төну, талқандалу себебі дегенді білдіреді. Жалпы тәуекел кенеттен жағымсыз құбылыстың және оның салдары болуының жиынтық факторы ретінде анықталады, яғни ол болашақта қандай да бір құбылыстың болу мүмкіндігін білдіреді. Ол өз қолданысын барлық сфераларда ғылым мен бизнесте, банк ісі мен қаржыда табады. Тәуекелге іс жүзінде банктік операциялардың барлығы ұшырайды .

Тәуекел терминінің әр түрлі анықтамалары бар. Бірақ тұтас алғанда тәуекел болуы мүмкін қауіпті сипаттайды. Яғни, осы негізде банк тәуекелі дегеніміз - банктің қандай да бір мүдделеріне төнген, болуы мүмкін (әлуетті немесе нақты) қауіп (қатер) деп айтуға болады. Қауіп дегенді әлуетті шығын көзі деп түсінуге болады. Тәуекел, өз кезегінде, шығын келтіруге әкелетін ең қауіпті оқиға мүмкіндігі дәрежесінің және сондай шығынның мүмкіндігі дәрежесінің қосындысы болып табылады. Тәуекелді қабылдау - әр істің негізі. Банктердің тәуекелдері ойлап жасалған, бақыланатын және олардың қаржылық мүмкіндіктері мен құзыреті шегінде болғанда, сәттілікке ие болады.

Тәуекелдің дәрежесі артады, егер:

- мәселелер аяқ астынан, күткендегіге қарама-қарсы пайда болса;

- банктің бұрынғы тәжірибесіне сәйкеспейтін жаңа мәселелер қойылса;

- басшылық қажетті және шұғыл шаралар қабылдай алмай, ол қаржылық шығынға әкелсе;

- банк қызметінің қолданыстағы тәртібі немесе заң шығарушылықтың жетілмегендігі нақты жағдайларда кейбір оптималды шараларды қабылдауға кедергі келтірсе.

Кәсіпкерлік тәуекелдің пайда болуының ортақ себептері бар