Өзіндік бақылау үшін тапсырмалар:

1. Милет мектебі: Материализмді негіздеу.

2. Сократтың моральдық философиясы.

3. Платонның мемлекет туралы ілімі.

4. Аристотельдің әлеуметтік-саяси көзқарастары.

5. Эллинистика философиясындағы бақыт мәселесі.

Әдебиеттер:

1. Платон Собр. Соч. В 4 ч. Т.1. – М., 1990.

2. Аристотель. Метафизика. Соч. В 4 томах. Т.1. – М., 1976.

3. Асмус В.Ф. Античная философия. – М., 1976.

4. Богомолов А.С. Античная философия. – М., 1985.

5. Материалисты Древней Греции: Сборник текстов Гераклита, Демокрита и Эпикура. – М., 1955.

6. Реале Д. Антисери Д. Западная философия от истоков до наших дней. Т1. Античность. – М., 1993.

7. Ғарифолла Есім. Платонның түсі. Сана болмысы. Философиялық проза. 4-кітап. – А., 1998.

8. Чанышев А.Н. Аристотель. – М., 1981.

4-тақырып. Орта ғасырдағы христиандық философия

Дәрістің мақсаты: Ортағасырлық христиан діні мен философиясы жайлы толық мағлұмат беру және христиандық философияның ерекшелігін тану.

Дәріс жоспары: (3сағат)

1. Орта ғасыр философияның өзіндік ерекшеліктері және теологиялық сипаты.

2. Ортағасырлық схолостиканың ерекшеліктері.

3. Аврелий Августин және Фома Аквинскийдің еңбектеріндегі философиялық идеялар.

4. Универсалий мәселелері. Номинализм және реализм. У. Оккам номинализм маңызы.

Дәріс мазмұны:

Құлдық қоғам арасында мың жылдай үстемдік құрған феодалдық құрылыс жатыр. Бұл дәуірдің де өзіндік философиясы болды. Оны схоластика (лат. тілінде Schola – мектеп) деп атаған. Қазір схоластика деген ұғым өмірден алшақ, практикалық жағынан пайдасыз, құрғақ, жел сөзге үйір дегеннің синонимі. Схоластар білімнің дінге қатынасы төңірегінде қалыптасты. Схоластар ақылдан діни сенімді жоғары қойды. Олардың талас пікірі жалпылық пен жекелік қатынасы. Философия тарихында бұл таласты әмбебаптар, яғни универсалдар (лат. Universalia – жалпылық), яғни жалпылық ұғымның табиғаты жайлы айтыс деп атайды.

Реализм өкілдері – Альберт Больштетский, Фома Аквинский, Дунс Скотт, Раймуид Луллий, т.б. мәселен, Альберттің пікірінші жалпы ұғым (әмбебаптар) үш түрлі өмір сүреді. Олар: 1) заттардан бұрын құдай санасында пайда болып, сол арқылы барлық заттар, тіпті бүкіл әлем жаратылды; 2) заттардың өзінде көптің бірі ретінде; 3) заттардан соң адам санасында бұрынғының белгісі ретінде өмір сүреді. Реалистерге кері бағыт ұстанған номиналистер материалистік ұғымды таратты. Оның өкілдері: Роджер Бэкон (1214-1294), Ульям Оккам (1300-1350), Николай Оразмский (1313-382), т.б. Олар нақты заттарды зерттеуге шақырады. Жалпы тек қабылдайтын субъектінің басында пайда болады.

Өзіндік бақылау үшін тапсырмалар:

1. Библиядағы философиялық және этикалық идеялар.

2. Ортағасырлық христиан философиясындағы тұлға мәселесі.

3. Ортағасырлық христиан ойшылдарының философиялық жаңалықтары.

Әдебиеттері:

1. А.Августин. Исповедь Блаженного Августина, епископа Гиппонского. – М., 1991.

2. Боргош Ю. Фома Аквинский. – М., 1975.

3. Библия. Книга Священного Писания Ветхого и Нового Завета. – М., 1991.

4. Дж. Реале и Антисери. Западная философия от истоков до наших дней. Т.2. Средневековье. – Спб., 1995.

5. Лосев А.Ф. Эстетика Возрождения. – М., 1982.

6. Рассел Б. История западной философии. – М., 1993.

7. Рассел Б. Мудрость Запада. – М., 1998.

8. Соколов В В. Средневековая философия. – М., 1979.

9. Хрестоматия по истории философии. В 3 ч. Ч.1. – М., 1997.

5-тақырып. Орта ғасырдағы мұсылмандық философия

Дәрістің мақсаты: Араб тілді философияны терең түсіну, ғұлама ойшылдардың еңбектерімен танысып, адамзат қоғамының дамуына қосқан үлесін талдау.