Таърихи пайдоиши компютер (мэх)

Одамон хисобро дар ангуштони худ омўхтаанд.Ваќте: ки ин амал камы кард:та\ёизотҳои оддии ёисобы пайдо шуд? Дар байни онҳо абак љойи асосиро ишѓол намуда дар замони ќадим васеъ истифода мешуд?

Абак сохтан кори мушкил нест? Танҳо дар болои тахтавараќ хатҳои рост кашидан ь дар болои хок сутунҳо кашидан кифоя аст? Ба ҳар як сутун ќиммати дараљаи ададҳо дода мешуд: дараљаи воҳидҳо: дараљаи даҳиҳо: садиҳо:ҳазориҳо ва ба ҳамин монанд дараљаҳои дигар? Ададҳо ба воситаи сангрезаҳои дар сутунҳои ба дараљаҳо људошуда ишора мешуд? Аз ин ь он сутун миќдори муайяни сангрезаҳоро кам ь зиьд карда: амали љамъ ь тарҳ:ҳатто зарбу таќсимро иљро кардан мумкин буд? Ба воситаи ин та\ёизоти оддыҳатто зарбу тарҳи чандкаратаро ҳам иљро мекарданд?

Мутобиќи принсипи кор чути русы ба абакҳо бисьр монанд мебошад? Дар чут ба љойи сутунҳо ҳарактдиҳанда симҳои уфуќы мегузоранд ва ба он мўҳраҳо љой медиҳанд? Дар кишвари мо ҳам аз чутҳо моҳирона истифода мебурданд? Чутҳо та\ёизоти муҳими тољирон: муҳосибон ва мансабдорон ҳисоб мешуд?

Аввалин маротиба мошини ёисобы ба таври механикы коркунандаро олими барљастаи фаронсавы Блез Паскал дар соли 1642 ихтироъ кард ва дар соли 1645 сохт? Компютери механикии Паскал амалҳои љамъ ва тарҳро иљро карда метавонист ва онро «Паскалина» ном гузоштанд?

Соли 1673 файласуф ва математики олмоны Готфрид Вилгелм Лейбнитс та\ёизоти механикии ёисобие ихтироъ намуд: ки на танҳо метавонист амалҳои љамъу тарҳ: инчунин амалҳои зарбу таќсимро ҳам иљро мекард? Мошини Лейбнитс нисбатба «паскалина» мураккабтар буд? Аммо маҳз таѓйир ьфтани намуди чархҳо дар мошини Лейбнитс ба ихтирои арифмометрҳо имконият дод? Арифмометрҳо на танҳо дар асри ХIХ: инчунин то гузаштаи начандон дури замони бобоьни мо истифода мешуд?

Дар таърихи техникаи ҳисоббароры олимоне мављуданд: ки номашон ба ихтироҳои нисбатан бузургтар дар ҳамин соҳа алоќаманд аст? Номҳои онҳоро имрўз ҳатто одамони ѓайримутахассис ҳам медонанд? Математики англиси асри XIX Чарлз Бэббиљ-ро «падари техникаи муосири ҳисоббароры» меноманд?

Соли 1823 Бэббиљ ба сохтмони мошини худ шурўъ кард? Мошин мебоист аз ду ќисм - ёисобы ва чопкуны иборат шавад? Сохтмони ќисми аввали мошин соли 1833 ќариб анљом ьфта буд: аммо корҳо ќатъ карда шуд?Қисми дуюми мошин: ки барои чопи љадвалҳо пешбины шуда буд:ҳатто то нисф сохта нашуд? Пул намерасид? Корҳоро пурра ќатъ намудан лозим омад?

Мошин бо вуљуди то охир сохта нашудан аз љониби Бэббиљ идеяе пешниҳод гашт: ки бе он ихтирои компютерҳои муосир ѓайриимкон буд? Бэббиљба хулосае расид: ки бояд барои ҳисоббароры дар хотираи компютер ададҳо нигоё дошта шавад?

Дар як ваќт дар хотираи мошин бояд бандҳо дар бораи ба кор андохтани ҳамин ададҳо ҳам лозим буд? Минбаъд бандҳо барномаи фаъолияти компютер унвон гирифтанд ва та\ёизоти дар хотир нигоҳдорандаи тамоми ҳисобҳоро хотираи мошин номиданд?

Аммо дар хотир нигоҳ доштани ададҳо ва барномаҳо ҳанўз ними кор буд? Муҳимаш мошин мебоист бо ин ададҳои дар барнома нишондодашуда амалиьтҳоро иљро кунад: масалан онҳоро љамъ ь тарҳ кунад: ҳатто имкон пайдо шавад масъалаи решаро ҳал кунад? Бо ҳамин андеша Бэббиљ фаҳмид: ки барои иљрои бомуваффаќияти ин кор мошин бояд дорои та\ёизоти махсуси ёисобы (блок) - протсессор бошад? Маҳз бо ҳамин усул минбаъд љараьни ихтирои компютер тезонда шуд? Идеяҳои илмии Бэббиљба духтари шоири машҳури англис Љорљ Байрон: Ада Август Лавлейс писанд омад? Он ваќтҳанўз мафҳуми МЭХ: барномасозы пайдо нашуда буд: вале бо вуљуди он Ада Лавлейсро аввалин барномасози олам ҳисоб мекунанд?Ҳоло одамонеро: ки бо забони мошинҳо ба одамон масъалаҳои онро фаҳмонда метавонанд барномасоз меноманд?

Бэббиљҳаргиз тафсилоти ихтирои худро пурра нанвиштааст? Ин корро дар як маќолааш яке аз шогирдонаш бо забони фаронсавы анљом дод? Ада Лавлейс маќоларо ба забони англисы тарљума карда: ба он барномаҳои худро илова кард? Аз рўи барномаҳои ў мошинҳо бояд ҳисобу китоби мураккаби математикиро иљро мекарданд? Дар натиља ҳаљми маќола се маротиба калон шуд ва Бэббиљ имконият пайдо кард: ки мошини худро намоиш диҳад? То ҳол аксари мафҳумҳое: ки Ада дар маќолааш навишта буд: дар байни барномасозон васеъ истифода мешавад?Ба шарафи аввалин барномасози олам яке аз навтарин забонҳои барномасозы Ада номида шудааст?

Навигариҳои техникаи асри ХХ ба барќ сахт алокаманд аст. Баъди ихтирои чароѓҳои барќї соли 1918 олимишўравы М? А? Бонч-Бруевич триггери лампавы ихтироъ намуд? Триггер та\ёизотест: ки сигналҳои барќиро дар хотир мегирад?

Як триггер як сигналро дар хотир гирифта: танҳо як амалро и\ро мекард?Аммо баъди якчанд триггер имкониятҳои ёисобкуныҳам меафзояд? Акнун агар усули баќайдгирии сигналҳо бо кўмаки гурўҳи триггерҳо на танҳо сигналҳои ягона: балки даҳҳо: садҳо ва ѓайраро кашф кунем: он гоҳ масъалаи пайдо шудани мошини электронии ҳисоббароры гуфтугў кардан рост меояд?Ҳамин чизро ба назар гирифта олимони Донишгоҳи Пенсилванияи ИМА 5 июни соли 1943 ќарордоде ба имзо расонданд: ки тибќи он дар олам аввалин шуда компютери электронии бо номи ЭНИАК машҳурро ихтироъ карданд?

Одатан 15 феврали соли 1946 рўзи ихтирои МЭЁҳисоб мешавад?Ҳамон рўз ЭНИАК ба кор андохта шуд? Ин калимаҳарчанд дар забони русы ягон маъно надошта бошад ҳам: вале аз ҳарфҳои аввали калимаҳои англисы сохта шудааст ва дар маљмўъ маънояш «компютери раќамии электроны» мебошад?

Наслҳои компютерҳо

Пайдоиши МЭЁь компютерҳо яке аз нишонаҳои муҳими инќилоби илмию техникии муосир баҳисоб меравад? Истифодаи васеъи компютерҳо ба он оварда расонд: ки миќдори зиьди одамон бо асосҳои техникаи ҳисоббароры ошно шуданд: барномасозы бошад тадриљан ба љузъи фарҳанг табдил ьфт? Аввалин компютерҳои электроны дар нимаи авали асри ХХ пайдо шуданд? Онҳо нисбат баҳисобкунакҳои механикы: ки танҳо амалҳои љамъ: тарҳ ва зарбро иљро мекарданд: корҳои зиьдтарро иљро мекарданд? Ин мошинҳои электроны имконият доштанд масъалаҳои мураккабро ҳам иљро кунанд? Ба ѓайр аз ин: онҳо ду хусусияти фарќкунандае доштанд: ки мошинҳои пештара надоштанд№

I?Яке аз хусусиятҳо аз он иборат аст: ки аз рўи вазифаи гузошташуда бо тартиб амалиьти муайянеро иљро кунанд ь пайдарпай масъалаҳои намудҳои гуногунро иљро кунанд;

I I?Имконият доранд информатсияро дар хотираи махсус нигоҳ доранд?