4. Намудњои алоњидаи шартномаи мењнатї.

Шартномаи мењнатї вобаста ба мўњлати амал ба чунин намудњо људо карда мешавад. (м 31 КМ ЧТ)

Шартномањои (ќарордоди) мењнатї ба мўњлатњои зайл баста мешаванд:

1) ба мўњлатњои номуайян;

2) ба мўњлати муайян (на бештар аз 5 сол);

3) барои иљрои вазифањои корманди њозирнабуда, ки мутобиќи Кодекси мазкур љои кораш нигоњ дошта мешавад;

4) ба мўњлати иљрои кори муайян;

5) барои иљрои корњои мавсимї.

Шартномањои (ќарордодњои) мењнатї барои иљрои корњои мавсимї дар њолатњое баста мешаванд, ки вобаста ба шароити табиию иќлимї кор метавонад дар давраи муайян (мавсим), на бештар аз шаш моњ анљом дода шавад.

Агар дар шартномаи (ќарордоди) мењнатї мўњлати амали он нишон дода нашуда бошад, пас шартнома ба мўњлати номуайян басташуда њисоб гардида, бидуни розигии корманд аз нав барои мўњлати муайян баста намешавад.

Шартномањои (ќарордодњои) мењнатї ба мўњлати муайян дар њолатњое баста мешаванд, ки агар бо назардошти хусусияти кор ва ё шароити иљрои он ва ё манфиати корманд, инчунин дар њолатњои муќаррарнамудаи Ќонун бастани шартнома барои мўњлати номуайян имконнопазир бошад.

Моддаи тафсиршаванда вобаста ба мўњлати амал ду намуди шартномањои мењнатиро пешбинї намудааст: якум, шартномањои ба мўњлати номуайян басташуда; дуюм, шартномањои бомўњлат. Дар шартномаи ба мўњлати номуайян басташуда, љонибњо мўњлати амали онро ќайду шарт накарда, танњо санаи эътибор пайдо намудани онро муайян менамоянд.

Намуди дуюми шартномањои мењнатї шартномањои бомўњлат ном гирифтаанд ва ќонун имконияти бастани онњоро бо њолатњои муайян вобаста месозад, ки бархе аз онњо дар ќисми 1 моддаи мазкур оварда шудаанд. Тибќи муќаррароти ќисми 4 моддаи тафсиршаванда шартномањои мењнатии бомўњлат дар њолатњое баста мешаванд, ки агар бастани онњоро хусусияти кор ё шароити иљрои он ва ё манфиати корманд таќозо намояд. Мутаассифона, ќисми 4 моддаи мазкур бо ишора ба хусусияти кор ё шароити иљрои он ва ё манфиати корманд њамчун асоси бастани шартномаи мењнатии бомўњлат мањдуд шуда, мањакњоеро, ки хусусияти кор ё шароити он ва ё манфиатњои кормандро равшан менамуда бошанд, муайян накардааст. Аз ин рў, корфармо вазифадор аст, њангоми бастани шартномаи мењнатии бомўњлат ба њолатњои мушаххас, ки бастани шартнома мењнатии ба муњлати номуайянро номумкин ва дар айни замон бастани шартномаи мењнатии бемўњлатро ногузир мегардонанд, ишора намояд.

Агар далелњои корфармо дар хусуси имконпазирии ба мўњлати номуайян бастани шартномаи мењнатї ва њамзамон ногузирии ба мўњлати муайян бастани шартномаи мењнатї аз љониби суд ё маќомоти назорати давлатии риояи ќонунгузорї оид ба мењнат, беэътимод њисобида шаванд, он гоњ шартномаи мењнатии ба мўњлати муайян басташуда аз ибтидои он шартномаи ба мўњлати номуайян басташуда эътироф карда мсшавад.

Тибќи муќаррароти ќисми 2 моддаи 30 КМ ЉТ мўњлати амали шартномаи мењнатї бо созиши тарафњо муќаррар шуда, њамчун шарти асосї дар он бояд инъикос гардад. Дар сурати дар шартномаи мењнатї инъикос наёфтани мўњлати амал шартнома ба мўњлати номуайян басташуда мањсуб шуда, аз нав ба мўњлати муайян бастани он бидуни розигии корманд ѓайриимкон аст.

Инчунин шартномаи мењнатиро вобаста ба хусусияти кор ва тартиби иљроиши он ба чунин намудњо људо мекунанд:

1. шартномаи мењнати оиди иљроиши кор дар хона (на даму). Надомник шахсе мебошад, Ки шартномаи мењнатиро оиди иљроиши кор дар хона баста, иљроиши онро бо ќувваи худ ва тањљизоти корхона таъмин менамояд. Њуќуќи имтиёзнок ба бастани чунин шартнома ба занони кўдаки то 16 сола, маъюбон ва нафаќахурон ва шахсони дар шўъбањои рўзона тањсилкунанда дода шудааст. Шартномаи мазкур танњо байни корманд ва ташкилот-корфармо баста шуда, ихтисоси кормандњатми аст. Шартномаи бо корманди хонагї бошад байни корманд ва шахси дигари воќеї баста мешавад. Ки ихтисоси муайян лозим нест.

2. шартомаи мењнатї оиди дар ду љой кор кардан(совместителства). Дар мавриди дар ду (чанд) љой кор кардан, ќонунгузорї баъзе мањдудиятњоро муќаррар намудааст. Тибќи ќисми1 моддаи 29(1) ба як шахс ишѓол намудани ду вазифаи роњбарикунанда бо шартњои дар ду (чанд) љой кор кардан дар муассисањои давлатї манъ аст. Ба сифати мансаби (вазифаи) роњбарикунанда, мансаби роњбари муассиса, муовини (муовинони) ў, роњбарон ва муовинони воњидњои таркиби муассиса (сардори раёсат, департамент, шўъба ва ѓайра) мањсуб мешаванд. Барои баъзе гурўњњои кормандон бо шарти дар ду (чанд) љой кор карданро Конститутсияи ЉТ манъ намудааст, масалан барои судяњо (моддаи 90) ва прокурорњо (моддаи 97). Онњо метавонанд танњо ба фаъолияти илмї, эљодї ва омўзгорї машѓул шаванд. Бо шарти дар ду (чанд) љой кор кардан ба хизматчиёни давлатї низ манъ аст, ѓайр аз фаъолияти омўзгорй, илмї ва эљодї (моддаи 22 Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи хизмати давлатї» аз 13 ноябри соли 1998). Ба маќсади њифзи саломатии кормандон дар ду (чанд) љой кор кардани шахсони ба синни 18 нарасида, занњои њомиладор иљозат дода намешавад. Мањдудият бо шарти дар ду (чанд) љой кор кардан њамчунин дар мавриде татбиќ мешавад, ки агар шароити љои кори дуюми шахс амсоли шароити љои кори асосии ў дорои хусусиятњои ба саломатї хатарноку зараровар бошад. Бо шарти дар ду (чанд) љой кор кардан барои ашхоси дар моддаи 29¹ муайяншуда (нигаред ба моддаи мазкур ва тафсири он) манъ аст, ба шарте ки кори дуюми онњо ба итоату назорати бевоситаи њамдигарї алоќаманд бошад. Агар вазифа дар љои дуюми кор мутааллиќ ба вазифаи масъулияти моддї бошад, шахсони барои љиноятњои ѓаразнок суд шуда, доѓи судї дошта, бо шарти дар ду (чанд) љой кор кардан, ба чунин вазифа ќабул карда намешаванд. Агар шахс ба гурўњи шањрвандоне тааллуќ дошта бошад, ки тибќи њукми суд аз њуќуќи ишѓоли вазифаи муайян ё машѓул шудан ба навъи муайяни фаъолият мањрум шуда бошад, бо шарти дар ду (чанд) љой кор карданро надорад.