5.3 Даму жоспары

Қызмет беру мүмкіндігі бар жобаланатын желі өте қысқа мерзімде құрылуы мүмкін. Құрылғының мүмкіндіктерін ескере отырып, орнатылғаннан және жөндеуден кейін желінің үлкен емес жеке аудандарының эксплуатациясы басталады. Желіні құру жылдамдығы техникалық құралдарды жеткізу, кабельді салу жылдамдығымен анықталады. Абоненттерді ауыстырып қосу абоненттердің ұзақ уақытты өшуіне алып келмейді, себебі ауыстырып қосуды жартылай орындауға болады. Құрылғының ерекше қабілеттеріне байланысты желінің эксплуатациясын желінің жеке аудандарының құрылуына қарай бастау керек, ол өтелімділік мерзімін жоғарылату керек.

5.4 Капиталдық салымның есебі

Капиталдық салымның есебі өзіне қосады:

− орнатылатын құрылғының және оның монтажының және жөнге келтірудің есебін (құрылғының құнынан 10%);

− оптикалық кабельдердің салуы мен монтажына кеткен шығындардың есебі;

− көлік және дайындау қызметтердің есебі – қоймалық шығындар (құрылғының құнынан 2,5%);

− ыдысқа және бумаға кеткен шығындар (құрылғының құнынан 0,5%).

Орнатылатын құрылғының капиталды шығындары

Жобаланатын желіде құрылғының ең капитал сыйымды бөлігі абоненттік желінің аяқталу функциясын орындайтын аппаратура болып табылады, яғни каналды қалыптастыратын аппаратура. Аппаратураның сатып алуына кеткен капиталды шығындар SmartAX абонеттік қолжетімділік жүйесінің, SoftX-3000 бағдарламалық коммутатордың, UMG-8900 медиашлюздердің құнымен анықталады.

Жобаны іске асыру үшін қажетті құрылғылардың тізімі, сондай-ақ бірлік үшін құрылғының құны 5.3 кестеде көрсетілген.

Кесте 5.3 – Материалды-техникалық ресурстардың құны

№	Атауы	Типі	KZT құны	USD құны
1.	WiMAX базалық станцияның құрылғысы	Құрылғы	18 438 000	140 000
2	Активті желілік құрылғы, VoIP шлюзі, Call Manager Express бағдарламалық қамтамасыз ету	Құрылғы	6 980 100	53 000
3	ЗИП	Құрылғы	395 100	3 000
4	Пассивті құрылғы	Құрылғы	395 100	3 000
5	Электр құрылғы	Құрылғы	131 700	1 000
6	WiMAX клиенттік құрылғы CPE (100 порт)	Құрылғы	14 487 000	110 000
7	Жобалау, монтаж және іске қосуды жөндеу	СМР	2 634 000	20 000
	Жоба бойынша БАРЛЫҒЫ		43 461 000	330 000

5.4.1 WiMAX құрылғылардың монтажына және жөндеуіне капиталды шығындар

WiMAX құрылғылардың монтажына және жөндеуіне кеткен шығындарды анықтаймыз, құрылғының құнынан 10% құрайды

Км = 43 461 ∙ 0,1 = 4 346 мың теңге

Көліктік және дайындайтын – қоймалық шығындар құрылғының құнынан 2,5% құрайды. Табамыз:

Ктр = 43 461 ∙ 0,025 = 1086,525 мың теңге

Ыдыс пен бумаға кеткен шығындар құрылғының құнынан 0,5% құрайды

К' = 43 461 ∙ 0,005 = 217,305тыс. тенге

WiMAX платформасының базасының негізінде абоненттік қолжетімділік желісінің құрылысына кеткен жалпы капиталды шығындар

К = Коб + Км + Ктр + К' (5.1)

К = 43 461 + 4 346 + 1086,525 + 217,305 = 49110,83 мың теңге

5.4.2 Жаңа құрылғыға эксплуатациялық шығындардың есебі

Құрылғыны асырау үшін эксплуатациялық шығындар келесі мәтіндерден құрылада

Э = Ш + Аәқ + А + Шмат.қос.+ Шэл. энерг.+ Шб, мың теңге (5.2)

мұнда Ш – жұмысшыларға еңбек ақысын төлеу үшін шығындар, мың теңге;

Аәқ – әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар (Осн = еңбек ақысын төлеуден 20%), мың теңге;

А – амортизациялық аударымдарға шығындар, мың теңге;

Шмат. қос. – материалдарға және қосалқы бөлшектерге шығындар, мың теңге;

Шэл. энерг – электроэнергияны төлеу үшін шығындар, мың теңге;

Шб. – өндірістік және административті-шаруашылық шығыстарға басқа шығындар, мың теңге.

5.4.3 Еңбек ақысын төлеу қоры

Жобаланатын желінің басқаруы және техникалық эксплуатациясы үшін жаңа штаттық кесте құру қажет. Еңбек ақысын төлеу қорын тек осы жұмысшылар еңбек ақысын төлеу соммасы сияқты анықтаймыз. Берілген жобаның эксплуатацияға енгізілуі 4 адамнан тұратын штаттың құруын болжайды: цехтың басшысы, инженер, электромеханик және жүргізуші.

Ш = 12 ∙ (ai ∙ mi) ∙ 1,2 мың теңге (5.3)

мұнда аi – i-ші категориялы жұмысшының айлығының көлемі мың теңге;

mi – i-ші категориялы жұмысшылардың саны ;

1,2 – i-ші түрлі қызметтердің сыйлықақы қоры мың теңге.;

12 – еңбек бойынша жылына кеткен шығынды анықтайтын коэффициент.

Кесте 5.4 – Жұмысшылардың еңбек ақысы

Қызмет	Саны	Айлық, мың теңге
Цеха	1	30,5
Инженер	1	28,5
Аға эл/механик	1	22,3
Жүргізуші	1	15,5
БАРЛЫҒЫ:		96,8

З = 12 ∙ 96,8 ∙ 1,2 = 1393,92 мың теңге.

5.4.4 Әлеуметтік қажеттіліктерге аударымдар

Аәқ = 0,11 ∙ З (5.4)

Аәқ = 0,11 ∙ 1393,92 = 278,784 мың теңге.

5.4.5 Амортизациялық аударымдар

Олар капиталды салымдар және амортизациялық аударымдар негізінде анықталады

А = Аоб ∙ Коб + Асл ∙ Ксл (5.5)

мұнда Аоб – арна қалыптастыратын аппаратураға амортизацияның нормасы, капиталдық салым соммасынан 7,8%

А = 0,078 ∙ 49110,83 = 3830,64 мың теңге.

5.4.6 Электроэнергия төлемі бойынша шығындар

Электроэнергияға шығындар кВт ч қуат негізінде есептеледі, электр құрылғымен (W), және электрэнергияға тарифпен тұтынады (5,25 тг./кВт ч).

Шэл.энерг = 5,25 ∙ W (5.6)

W = Р' ∙ 365 / ∙k ∙ 1000 (5.7)

мұнда – түзеткіштердің КПД– 0,65;

k – жүктеме концентрациясының коэффициент– 0,12;

Р' – жалпы тұтынатын қуат.

Р' = (Роб + Рдоп) ∙ N + Рss + Pmg (5.8)

мұнда Роб – құрылғы бірлігінің тұтынатын қуаты;

Рдоп – қосымша құрылғы бірлігінің тұтынатын қуаты;

Рss – бағдарламалық коммутатордың тұтынатын қуаты;

Рmg – медиашлюздің тұтынатын қуаты ;

N – орнатылған бірліктің саны .

Р' = (350 + 480 + 1100) ∙ 12 + 2000 + 500 ∙ 2 = 26160 Вт.

W = 26160 ∙ 365 / 0,65 ∙ 0,12 ∙ 1000 = 122415,39 кВт ч.

Шэл. энерг. = 122415,39 ∙ 5,25 = 642,68 мың теңге.

5.4.7 Материалдарға және қосымша бөліктерге шығындар

Материалдарға және қосымша бөліктерге шығындар құрылғының құнынан 0,5% құрайды және келесідей анықталады:

Шмат.қос. = 43 461 ∙ 0,005 = 217,3 мың теңге.

5.4.8 Басқа шығындар

Басқа шығындар (5.9) формуласы бойынша анықталады

Шбасқа = Шсақт.+ Шадм.басқ. +Шрем. мың теңге (5.9)

мұнда Шсақт. – құрылғының құнынан 0,08% көлемінде сақтандыруға шығындар

Шсақт. = 43 461 ∙ 0,0008 = 34,77 мың теңге.

Шадм.басқ. – басқа административті-шаруашылық шығындар, еңбек бойынша шығындарынан 25% көлемінде.

Шадм.басқ. = 1686,643 ∙ 0,25 = 421,66 мың теңге.

Шрем. – құрылғының ремонтына кеткен шығындар, құрылғының құнынан 2% көлемінде.

Шрем. = 43 461 ∙ 0,02 = 869,22 мың теңге.

Шпр = 34,77 + 421,66 + 869,22 = 1325,65 мың теңге.

Сонда капиталдың жалпы соммасы құрайды

К = 49110,83 мың теңге.

Жалпы эксплуатациялық шығындар құрайды

Э = 1393,92 + 278,784 + 3830,64 + 217,3 + 642,68 + 1325,65 =

= 7688,974 мың теңге.