4.5 Өндірістік бөлмеде жасанды жарықтың есебі
Жасанды жарықтың есебі әдістемелік нұсқаумен сәйкес орындалды.
Жасанды жарықты есептеу үшін бастапқы мәліметер:
– бөлме
ұзындығы
= 10 м;
– бөлме
ені
= 5 м;
– бөлме
биіктігі
= 3 м;
– жұмыс
бетінің биіктігі
= 0,8 м;
– көру жұмысының разряды III (жоғары дәлділік).
Аппаратты бөлме үшін қуаты 40 Вт, жарық ағыны 3000 лм, диаметрі 40 мм және қадалық істігімен ұзындығы 1213,6 мм болатын ЛБ40-4 люменнесценттік шам (ақ түсті) ұсынылады.
Бөлмедегі
жалпы жарықтандыру шамшырақтарының
орналасуы анықталады:
–
бөлме биіктігімен,
– жұмыс
бетінің үстінен аспаның биіктігімен,
– көршілес
шамшырақтардың арасындағы арақашықтықпен,
,
– шеткі
шамшырақтардан немесе шамшырақтардың
тізбегінен қабырғаға дейінгі
арақашықтықпен.
Жұмыс бетінің үстінде аспаның биіктігі келесі формула бойынша есептеледі
=
–
–
(4.1)
мұнда – еден үстінен жұмыс бетінің биіктігі;
– шамшырақтан жабынға дейінгі арақашықтық.
Берілген шамшырақ түрі үшін асылманың биіктігі минималды = 0 м.
Бөлменің биіктігі = 3 м.
Еден үстінен жұмыс бетінің биіктігі = 0,8 м.
= 3 – 0,8 – 0 = 2,2 м.
Шамшырақ арасындағы ең тиімді арақашықтықты анықтаймыз
,
(4.2)
мұнда
= 1,2
1,4.
Осы мәліметтер бойынша табамыз, шамшырақтың арасындағы ең тиімді арақашықтық тең:
м.
Шамшырақ тізбегінің санын есептейміз
,
(4.3)
мұнда – бөлме ені, = 5 м;
– шамшырақ
арасындағы арақашықтық.
Осыдан шамшырақ тізбегінің саны
.
Демек, шамшырақтарды екі тізбекке орналастырамыз.
Шамшырақ санын келесі формула бойынша анықтаймыз
,
(4.4)
Мұнда
–
шамшырақтың
берілген
минималды жарықтануы;
– эксплуатация
процесінде жарық көздерінің шаңдануын
және тозуын ескеретін, қор коэффициенті.
= 1,5;
– жарықтанған
бет,
= 50 м;
– жарықтану әркелкілігінің коэффициенті, = 1,4;
– қолдану
коэффициенті;
– шамның
жарық ағыны,
= 3000 лм;
– шамшырақтағы
шам саны.
Бізге қолдану коэфициенті белгісіз, оны табу үшін бөлме индексін анықтаймыз
,
(4.5)
.
Бізде қабырғалар мен төбе ақ түсті болғандықтан, әйнекте ақ түсті терезеперделер орнатылған, сондықтан шағылысу коэфициенттері келесідей болады
p пот = 50%; р ст = 30%; р пол = 20%.
Демек, қолдану коэфициенті = 54% (кесте 5-20).
Шамшырақ ретінде 2 шамға арналған қуаты 40 Вт, диаметрі 40 мм және қадалық істігімен ұзындығы 1213,6 мм болатын ЛСП02 аламыз. Шамшырақ ұзындығы 1234 мм, ені 276 мм.
Сөйтіп
,
шамшырақтар.
Яғни екі тізбекке орналасқан 12 шамшырақ, әрбір тізбекте алты шамшырақтан, әрбір шамшырақта 2 шамнан.
Есептеу тексеруін нүктелік әдіспен өткіземіз.
Берілген жағдайда сәуле таратқыштардың сызықтық өлшемдері 1213,6 мм тең және қондырғының 0,5 м ұзындығын асырмайды. Берілген жағдайда олар жарықтық сызық ретінде қарастырылады.
(
–
),
(4.6)
мұнда
,
;
– жарықтық сызықтардың жалпы ұзындығы;
= 1,5;
= 2,4;
= 9,75.
Сөйтіп, берілгендерді формулаға қойып, келесіні аламыз
;
.
Берілген нүктедегі ЕН орнатылған жарықтылықты қамтамасыз ету үшін, салыстырмалы жарықтық ағын Ф болу керек. Әрбір шамшырақтағы жарықтық ағын келесі формула бойынша анықталады
,
(4.7)
мұнда
–
жарық құрамаларының шағылысуын және
алыстатылған шамшырақтардың әрекетін
ескеретін, және 1,1
– 1,2
құрайтын,
коэффициент;
–
бақылау
нүктесіндегі жиынтықтық шартты жарықтылық
( ең аз мәнге ие болатын нүктелер таңдалады);
– кеңістіктік
изолюкс графигі бойынша анықталады,
=40.
= 40 · 2 = 80.
Сөйтіп, берілгендерді формулаға қойып, келесіні аламыз
лм.
Әрбір шамшырақ шамдарының қажетті жарықтық ағыны керектіден –10% немесе +20%-ға ерекшеленбеу керек болғандықтан, келесі тұжырым жасауға болады есеп дұрыс.
Цифрлік теледидарлық хабар тарату желісін ұйымдастыру кезіндегі өмір сүру қауіпсіздігі жөнінде өткізілген анализі көрсетті, 5*10 м өлшемді техникалық бақылаудың аппаратты бөлмелері үшін нормаланған жарықтануды құру үшін бізге екі тізбекте орналасатын 12 шамшырақтағы 24 шам қажет болады, әрбір тізбекте 6 шамшырақтан, әрбір шамшырақта 2 шамнан бар. Шамшырақ ретінде 2 шамға арналған қуаты 40 Вт, диаметрі 40 мм және қадалық істігімен ұзындығы 1213,6 мм болатын ЛСП02 аламыз. Шамшырақ ұзындығы 1234 мм, ені 276 мм.
ЛСП 02 сериясының шамшырақтары (Л-люменесценттік шамдар; С – аспалы; П – қоғамдық және өндірістік бөлмелер үшін; 02 – серия номері) қоғамдық және өндірістік бөлмелерді жарықтандыру үшін арналған. Ақ түсті бояумен жабылған табақтық болаттан жасалған.
Шамшырақтар тілек бойынша ақ немесе айналы шағылдырғыштармен толымдалу мүмкін. Жарық көзі ретінде қуаты 220 В, кернеуі 50 Гц болатын желіден жұмыс істейтін люменесценттік шам қызмет етуі мүмкін. Электрлік токпен зақымданудан қорғау класы – 1 ГОСТ12.2.007.0-75 бойынша. Қорғау бұрышы – 15° кем емес. Климаттық орындалу – УХЛ4, 04. Қорғай деңгейі ГОСТ 14254-80, IP20 бойынша.
Сурет 4.1 – Шамшырақтарды орналастыру сұлбасы